تولید شبه اندام‌های پانکراسی ترشح‌کننده انسولین/ ابداع روش‌هایی برای زندگی بهتر افراد دیابتی

دکتر یاسر تهمتنی مدیر گروه تحقیقات علوم پایه و بیماری‌های غیر واگیر پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با روابط عمومی این نهاد با اشاره به فعالیت در زمینه پروژه‌های نوین دیابت که بتواند تکنولوژی‌ها و فناوری‌های جدید درمانی را در این خصوص ابداع کند و در کشور پیاده‌سازی شود گفت: ضرورت بیماری دیابت بسیار مشخص است. امروزه طبق آخرین آمار 6 میلیون نفر در ایران با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند و ابداع روش‌هایی که بتواند زندگی این افراد را بهبود بخشد، از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با تاکید بر این‌که متأسفانه از هر 10 نفر یک نفر مبتلابه دیابت بوده یا پیش دیابتی محسوب می‌شود، بنابراین ضرورت اهمیت چنین پژوهش‌هایی مشخص است، افزود: پروژه تأسیس مرکز دیابت را در پژوهشگاه رویان در یک دهه گذشته با کمک همکاران و با حمایت‌های مدیران ارشد رویان و جهاددانشگاهی پیگیری شد و خوشبختانه موفق شدیم کلینیک‌های درمانی تخصصی دیابت و مرکز تحقیقات دیابت را راه‌اندازی کنیم.

دکتر تهمتنی ادامه داد: این مرکز تحقیقات فناوری‌های ویژه‌ای را در حوزه کشف دارو و در حوزه سلول درمانی دیابت و زیرساخت‌های کشور ایجاد کرده و در حال بهره‌برداری است.

مدیر گروه تحقیقات علوم پایه و بیماری‌های غیر واگیر پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی با اشاره به اینکه به‌طور مشخص می‌توان گفت استفاده از حیوانات مدل دیابت و دیگر بیماری‌های متابولیسم و به‌کارگیری این مدل‌های حیوانی در فناوری کشف دارو یکی از ارزنده‌ترین دستاوردهای این پروژه تحقیقاتی مرکز تحقیقات است گفت: از دستاوردهای دیگر در این حوزه می‌توانیم تولید شبه اندام‌های پانکراسی ترشح‌کننده انسولین برای سلول درمانی‌های آتی در دیابت نوع یک و بعداً دیابت نوع دو پیشرفته را نام ببریم که این دستاورد نیز در همکاری و هماهنگی با مراکز تحقیقات ملی و بین‌المللی در مرکز تحقیقات دیابت پزشکان رویان در حال انجام است و می‌تواند امیدبخش روش‌های نوین سلول درمانی در آینده باشد.

وی افزود: مرحله ایجاد زیرساخت پروژه تولید حیوانات تراریخت مدل بیماری برای غربالگری‌های دارویی، به پایان رسیده است و در حال به‌کارگیری این مدل‌ها برای فرایندهای کشف دارو با اولویت کشف دارو از منابع طبیعی یعنی منابع گیاهی و جانوری کشورمان هستیم و می‌توانیم امیدوار باشیم که فاز پایلوت این پروژه تا پایان سال1402 به پایان برسد و از سال آینده شاهد باشیم که این فناوری با همکاری شرکت‌های دارویی آغاز به فرایندهای کشف دارو و فرایندهای آزمون و ترکیبات طبیعی سپری شود.

دکتر تهمتنی بابیان اینکه برای تجاری‌سازی محصول با کمپانی دارویی در حال مذاکره هستیم گفت: بازدیدهای خوبی از چند کمپانی دارویی داشتیم که این فناوری مورد استقبال قرار گرفت و این شرکت‌های دارویی به‌ویژه فعال در حوزه داروهای گیاهی و داروهایی با منشأ طبیعی بتوانند استفاده‌کنندگان این فناوری باشند.

مدیر گروه تحقیقات علوم پایه و بیماری‌های غیر واگیر پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی با اشاره به اینکه امروزه مسلماً کمبود یا کافی نبودن منابع مالی یکی از مواردی است که می‌تواند در پروژه‌ها سبب تزلزل شود و پیشرفت آن‌ها را دچار مشکل کند افزود: بحث سرمایه‌گذاری برای فازهای بعدی این پروژه می‌تواند نگران‌کننده باشد، اما معرفی این فناوری به صنعت دارویی کشور، ارتباط با سیستم‌های رگولاتوری مثل سازمان غذا و دارو و این‌که تا چه اندازه این آزمایشگاه به‌عنوان یک آزمایشگاه رفرنس سیستم‌های رگولاتوری می‌تواند کمک‌کننده باشد، راهکارهایی بوده است که ما اندیشیدیم و برای تأمین منابع مالی و زیرساختی برای ادامه این پروژه در حال پیگیری هستیم.

وی بابیان اینکه جهاددانشگاهی و به‌ویژه مجموعه پژوهشگاه رویان کانونی است که به ما اجازه داده تا در خصوص پروژه‌های جامعه نگر با ابعاد ملی با تمام توان بتوانیم ورود پیدا کنیم افزود: فرهنگی که در تیم اجراکننده پروژه‌ها، مدیریت کلان مجموعه پژوهشگاه رویان و جهاددانشگاهی و همچنین روحیه آفرینی و حمایت‌هایی که انجام می‌دهند، بسیار مفید و مثمر ثمر است، ولی همه مجموعه‌های موفق همیشه این نگرانی را باید داشته باشند که این رویاها و این فرهنگ‌ها به‌تدریج دستخوش تغییر، یا درواقع کمرنگ شدن نشود. بنابراین جهاددانشگاهی باید ساختارها و پلتفرم‌هایی را در خودش توسعه و تکمیل دهد که بتواند این فرهنگ‌آفرینی را داشته باشند. فرهنگ‌های سازمانی را به‌روز و برای حفظ این روحیه می‌بایست مجموعه‌هایی همچون جهاددانشگاهی برنامه‌ریزی و آینده‌نگری و آینده‌پژوهی داشته باشند.

دکتر تهمتنی در پایان با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی می‌تواند زیرساختی بسیار قوی و کارا برای حل مشکلات کشور با ابزارهای دانش‌بنیان باشد ادامه داد: این نقش را تاکنون جهاددانشگاهی ایفا کرده است و در آینده نیز باید خیلی چابک‌تر از نهادهای علمی دیگر پیگیری و دنبال شود. بنابراین در این موضوع نیز خیلی نیاز به ساختارهایی داریم که دائماً چابکی زیرساخت‌های اداری اجرایی جهاد پایش را کنند و مسائل و مشکلات در این زمینه را مرتفع کنند.