ایجاد زیست‌بوم موثر برای توسعه‌ی علمی کشور توسط جهاددانشگاهی/ مبدأ توسعه‌یافتگی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر محسن قرنفلی عضو هیات امنا، هیات علمی و مشاور رییس جهاددانشگاهی است که از اولین روزهای تشکیل جهاددانشگاهی در این مجموعه حضور پیدا کرد؛ او با بیان این‌که پس از انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی با دو مأموریت فرهنگی و تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به مسیر خود ادامه داد، اعتقاد دارد: ایجاد زیست‌بوم مناسب برای توسعه‌ی علمی کشور از جمله اقداماتی بود که جهاددانشگاهی عهده‌دار شد و به‌خوبی آن را انجام داد و قطعا این نقش در پیشرفت علمی کشور تأثیرگذار بوده و هست.
 

در ادامه، متن گفت‌وگو با دکتر محسن قرنفلی از نظر می‌گذرد.

از نحوه و علت ورود خود به جهاددانشگاهی برایمان بگویید.

 تقریبا از ابتدای تشکیل جهاددانشگاهی در این مجموعه حضور پیدا کردم. سال ۱۳۵۹ در دانشگاه صنعتی شریف دانشجوی کارشناسی ارشد بودم که متوجه شدم چنین نهادی شکل‌گرفته و به آن پیوستیم؛ بعدازآن فعالیت‌های علمی، تحقیقاتی و فرهنگی خود را آغاز کردم.

جهاددانشگاهی مولود انقلاب فرهنگی در کشور است که سال ۱۳۵۹ تاسیس شد و مأموریت داشت با توجه به تعطیلی دانشگاه‌ها به مدیریت دانشگاه‌ها کمک کند. طی سال‌هایی که دانشگاه‌ها تعطیل بود، جهاددانشگاهی این مأموریت را به‌خوبی انجام داد و دانشگاه‌ها را به‌درستی اداره کرد و در آن مقطع به‌خوبی توانست از ظرفیت‌های آزادشده‌ی دانشجویی اعم از اساتید و دانشجویان استفاده کند. پس‌ازآن نیز برای دفاع از کشور در حوزه‌های تحقیقاتی و تکنولوژیک آغاز به فعالیت کرد.

بعد از گذشت چند سال که دانشگاه‌ها بازگشایی شد، مأموریت جهاددانشگاهی به پایان رسید و از جایی که این مجموعه یک‌ نهاد تأثیرگذار بود و ارزیابی مدیریت عالی کشور نسبت به فعالیت‌های آن مثبت بود، تصمیم گرفته شد که این مجموعه به فعالیت خود با مأموریتی دیگر و جدید ادامه دهد. جهاددانشگاهی مأمور بود به‌عنوان رابط و پل، ظرفیت‌های دانشگاهی را به نیازهای کشور متصل کند؛ از همان سال‌ها جهاددانشگاهی دو حرکت را آغاز کرد. ابتدا برای ورود به مقوله‌ی تحقیقات شروع به سازمان‌دهی کرد؛ سپس از ظرفیت‌های دانشگاهی برای کمک و رفع نیازهای تخصصی کشور استفاده کرد.

از این تاریخ به بعد جهاددانشگاهی با دو مأموریت فرهنگی و تحقیقات کاربردی و توسعه‌ای به مسیر خود ادامه داد. طی سال‌های جنگ این مجموعه ظرفیت‌های خود را بر فعالیت‌های صنایع نظامی کشور متمرکز کرد که بسیار نیز مؤثر واقع شد و پس از جنگ نیز این ظرفیت‌ها برای کارهای عمرانی، صنعتی و ارتقای صنعت کشور به کار گرفته شد.
 

دستاوردهایی را که جهاددانشگاهی طی 40 سال فعالیت کسب کرده است، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر به سال‌های اوایل انقلاب بنگریم، فاصله‌ی علم و فناوری در کشور ما با جهان توسعه‌یافته بسیار زیاد بود و در آن زمان میزان وابستگی ما در عرصه‌های علمی و فناوری گسترده بود. یکی از دستاوردهای جهاددانشگاهی این بود که در فضای علمی و دانشگاهی کشور اعتمادبه‌نفس و روحیه‌ای قوی ایجاد کرد تا اساتید و نیروهای علمی، این جسارت را پیدا کنند که بتوانند به مسایل تحقیقات کاربردی و توسعه‌ی علمی کشور ورود پیدا کنند. امروز بعد از چهار دهه شاهد بروز رخدادهای بسیار خجسته و گران‌قدری در عرصه‌های علمی و فناوری کشور در جهاددانشگاهی هستیم.

ایجاد زیست‌بوم مناسب برای توسعه‌ی علمی کشور ازجمله اقداماتی بود که جهاددانشگاهی عهده‌دار شد و به‌خوبی آن را انجام داد و قطعاً این نقش در پیشرفت علمی کشور تأثیرگذار بوده و هست.

تأثیرگذاری و جریان سازی فعالیت‌های مختلف جهاددانشگاهی به چه شکل بوده است؟

جهاددانشگاهی در حوزه‌‌ی فرهنگی چند اقدام بسیار تأثیرگذار کشوری داشته است؛ همچنین تحولی که در فضای رسانه‌ای ایجاد شد، بسیار به سزا و نقطه عطفی در تاریخ رسانه‌ای کشور است. فعالیت‌های فرهنگی دیگری وجود دارد که به‌عنوان حرکت‌های تأثیرگذار صورت گرفت و امروز نیز شاهد نتایج این دستاوردها هستیم. جهاددانشگاهی در حوزه پژوهش نیز در بخش‌های مختلف فعالیت داشته است. در هر یک از حوزه‌های پزشکی، مهندسی، کشاورزی و علوم زمین نیز اگر به‌صورت جزئی نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که جهاددانشگاهی منشأ کارها و فعالیت‌های بسیار خوبی در سطح کشور شده است. جهاددانشگاهی توانست منشأ و مبدأ توسعه‌یافتگی در سطح کشور باشد که ازجمله می‌توان به مسئله سلول‌های بنیادی شبیه‌سازی و رفتن به سمت تولید داروهای پیشرفته اشاره کرد که گام‌های بسیار خوبی در حوزه پزشکی بود و جهاد توانست آن‌ها را محقق کند.

جهاددانشگاهی در حوزه مهندسی نیز فعالیت‌های بسیار ارزشمندی انجام داده است. ازآنجایی‌که صنعت کشور ما به دلیل تحریم و وابستگی‌ها، گرفتار مشکلات فنی شده بود، با فعالیت‌های جهاددانشگاهی در این عرصه بسیاری از این مسائل مرتفع شد؛ آغازگر همه این فعالیت‌ها در جهت رشد و پیشرفت کشور و مقابله با تحریم‌ها جهاددانشگاهی بود. این نکته مهمی است که جهاددانشگاهی توانایی حرکت را ایجاد کرد و به دنبال آن سایر سازمان‌ها نیز همراهی کردند و توانستیم به موفقیت‌های بسیاری در این عرصه دست پیدا کنیم. جهاددانشگاهی درواقع شروع‌کننده و نقطه این فعالیت‌ها در کشور بود.

بر اساس آماری که معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی اعلام کرده است، چندین هزار کار پژوهشی تاکنون از سوی جهاددانشگاهی انجام‌شده که این نشان می‌دهد کار قابل‌توجهی در عرصه علمی و صنعتی کشور و رفع مشکلات این حوزه انجام‌شده است.

یکی از دلایلی که جهاددانشگاهی به سمت فعالیت‌های کاربردی کشیده شد، ترکیب بودجه‌ای این نهاد انقلابی است. ترکیب بودجه این نهاد به‌گونه‌ای است که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه‌های آن از سوی دولت تأمین می‌شود و مابقی این هزینه‌ها یعنی ۷۰ درصد باید از محل درآمدهای خود جهاددانشگاهی تأمین شود. جهاددانشگاهی از بدو تشکیل مسئولیت‌هایی را بر عهده گرفت که بتواند بخش‌هایی از نیازهای مالی خود را تأمین کند و همین مسئله به ما کمک کرد به موفقیت‌های بزرگ‌تری دست‌یابیم که این تفاوت اصلی ما با بخش‌های دولتی است؛ این موضوع باعث شد تا ما بتوانیم اعتماد بخش‌های مختلف جامعه را نیز به دست آوریم.

رسالت بزرگ فرهنگی و اجتماعی جهاددانشگاهی را چه می‌دانید؟

جهاددانشگاهی همواره یک‌نهاد فرهنگی بوده و هست؛ این رسالت تمام این مجموعه را در کنار هم نگاه داشت و باعث شد نوعی صمیمیت در مجموعه جهاددانشگاهی جاری شود.

همچنین باعث ایجاد هم‌افزایی در میان کارکنان جهاددانشگاهی شد. رسالت فرهنگی باعث شد تا بهره‌وری جهاددانشگاهی بالا رود و ما ارزیابی کارهای خودمان را با تأثیرگذاری از جامعه دنبال کنیم. این موارد کمک کرد تا یکپارچگی و نیروی پرقدرت انگیزشی در جهاددانشگاهی موج زند. جهاددانشگاهی طی 40 سال خدمت با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است که این مشکلات می‌تواند بسیاری از سازمان‌ها را با شکست مواجه کند، اما این ایستادگی مجموعه به دلیل عشق و وابستگی اعضا به اهداف این نهاد انقلابی بوده است.

از طرح‌هایی که در جهاددانشگاهی ارائه کردید برایمان بگویید؟

طی ۴۰ سال فعالیت در جهاددانشگاهی، طرح‌های بسیاری داشتم که اکثر این طرح‌ها و پروژه‌ها در زمان هشت سال دفاع مقدس مورد استفاده قرار گرفت. آن زمان که در جهاددانشگاهی دانشگاه صنعتی شریف بودم طرح‌های نظامی بسیاری را ارایه کردم که برخی از آن‌ها به ثمر رسید و نتیجه آن را نیز در جبهه‌های جنگ شاهد بودیم. بعد از جنگ نیز در بخش‌های مدیریتی و پژوهشی جهاددانشگاهی مشغول به فعالیت شدم.