انجام ظرفیت‌سنجی و امکان‌سنجی ایجاد و توسعه گردشگری پزشکی در جهاددانشگاهی

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، چکیده این طرح را می‌توانید در ادامه بخوانید: امروزه گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین و متنوع‌ترین فعالیت­های اقتصادی محسوب می­شود. در بیش از 150 کشور جهان، گردشگری یکی از 5 منبع مهم کسب درآمدهای ارز خارجی است و در 60 کشور، رتبه اول را به خود اختصاص داده است (سازمان جهانی گردشگری، 2012). شکل جدیدی از گردشگری که محبوبیت زیادی در دهه های اخیر به دست آورده گردشگری پزشکی می باشد. گردشگری پزشکی، به عنوان یک فعالیت اقتصادی، به طور رسمی، در ایران در سال 1382 برای اولین بار این موضوع در ایران، از سوی وزارت بهداشت و درمان مورد توجه قرار گرفت. از استان های مستعد گردشگری پزشکی می توان به استان های خراسان رضوی، شیراز و آذربایجان، اراک، خوزستان، قم و اردبیل اشاره کرد که  از دیرباز ساکنین کشورهای همسایه، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس برای برخورداری از خدمات پزشکی مانند درمان نازایی، پیوند اعضا به ویژه پیوند کلیه، حلزون گوش، قرنیه، کبد، رینو پلاستی و ... به این استان ها سفر می کردند و همچنین علاوه بر بازدیدهای فامیلی، از حمایت اقوام خود در حین درمان نیز برخوردار بودند.

جهاددانشگاهی به عنوان یکی از مراکز علمی و پژوهشی کشور، در زمینه ارایه خدمات پزشکی از جایگاه ویژه ای برخوردار است و در مراکز تحقیقاتی جهاد دانشگاهی، درحوزه خدمات پزشکی پتانسیل های به نسبت بالایی وجود دارد که البته استفاده از این پتانسیل ها نیازمند حمایت و بسترسازی مناسب است.

کشور ایران به لطف وجود پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی، قطب سلول درمانی خاورمیانه لقب گرفته و از این حیث، جزء 10 کشور اول دنیا و در کنار کشورهایی از جمله آمریکا، استرالیا، سوئد، انگلیس، هندوستان، کره جنوبی، ژاپن، فرانسه و... قرار دارد. ارائه خدمات گردشگری پزشکی از سوی جهاددانشگاهی نه تنها منجر به ارتقاء سطح سلامت مردم کشور و جلوگیری از مهاجرت آنان به سایرکشورها جهت دریافت خدمات پزشکی و صرفه‌‌جویی ارزی شده ­است، بلکه در صورت افزایش ظرفیت برای جذب گردشگران پزشکی خارجی (غیرایرانی و ایرانیان مقیم خارج از کشور) زمینه­ساز کارآفرینی و ایجاد مشاغل مرتبط با گردشگری پزشکی در کشور و سودآوری ارزی خواهد شد.

در همین راستا این پژوهش درصدد است تا به بررسی ظرفیت های موجود جهاددانشگاهی در حوزه ارایه خدمات پزشکی به گردشگران پزشکی خارجی پرداخته و با توجه به پتانسیل های موجود راهکارهای توسعه ارایه خدمات پزشکی (خدمات IVF و سلول درمانی) در جهاددانشگاهی را پیشنهاد نماید. از سویی دیگر، یکی از اهداف مطالعه حاضر شناسایی روند جذب و ورود گردشگران پزشکی به واحدهای جهاددانشگاهی فعال در ارائه خدمات تخصصی پزشکی می­باشد که این امر می­تواند زمینه‌ساز تشکیل مراکز دانش بنیان گردشگری پزشکی درجهاددانشگاهی با هدف پوشش زنجیره تامین خدمات گردشگری پزشکی به گردشگران خارجی باشد. زنجیره تامین گردشگری پزشکی در جهاددانشگاهی کشور؛ نه تنها زمینه­ساز کارآفرینی و سودآوری ارزی خواهد بود، بلکه منجر به تشکیل واحدهای قابل اعتمادی خواهد شد که گردشگران خارجی با اطمینان کامل به آن پیوسته و در نهایت منجر به ایجاد برند برای جهاددانشگاهی و به تبع آن کشور ایران در حوزه گردشگری پزشکی خواهد بود.

این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت موجود و ظرفیت‌های جهاددانشگاهی کشور در خصوص ارائه خدمات گردشگری پزشکی(IVF و سلول درمانی)، شناسایی رویه‌­ها و فرآیندهای جذب گردشگران پزشکی در مراکز درمانی جهاددانشگاهی و سایر مراکز، مسائل و مشکلات گردشگری پزشکی کشور و جهاددانشگاهی، بررسی رقابت پذیری قیمت خدمات پزشکی جهاددانشگاهی (IVF و سلول درمانی)، بررسی و تعیین مزیت نسبی، امکان سنجی توسعه خدمات گردشگری پزشکی (خدمات IVF و سلول درمانی) ،آسیب شناسی توسعه گردشگری پزشکی در برنامه راهبردی توسعه گردشگری پزشکی جهاددانشگاهی تدوین یافته است.

پس بررسی، ظرفیت سنجی و آسیب شناسی توسعه گردشگری پزشکی در جهاد دانشگاهی، مشخص شد که کشور ایران از لحاظ شاخص کل رقابت پذیری سفر و گردشگری پایینترین رتبه را در بین کشورهای فعال در زمینه سلول درمانی و کشورهای فعال در زمینه درمان ناباروری  دارا  می‌باشد و در مجموع از بین 9 شاخص رقابت پذیری مورد تحلیل کشور ایران در مورد 5 شاخص پایینترین رتبه را در بین کشورهای فعال در زمینه سلول درمانی و در مورد 4 شاخص پایین ترین رتبه را در بین کشورهای فعال در زمینه درمان ناباروری  داراست،

با توجه به این نتایج می‌توان گفت ایران در زمینه شاخص‌های رقابت پذیری سفر و گردشگری وضعیت مناسبی در بین کشورهای مقصد گردشگری پزشکی ندارد. بنابراین برنامه‌ریزی برای جذب گردشگر پزشکی باید با توجه به شاخص‌هایی صورت گیرد که ایران در آنها دارای رتبه بالاتری می‌باشد. مهمترین این شاخص‌ها رقابت‌پذیری قیمتی است. تمایل کشورهای همسایه و به‌ویژه مسلمان برای استفاده از خدمات درمانی ایران، تخصص ویژه در برخی رشته‌ها مانند ناباروری، مزیت ناشی از کاهش ارزش ریال و درنتیجه کاهش قیمت خدمات به‌ازای هر دلار و برخورداری از ثبات سیاسی و امنیت داخلی ازجمله فرصت ها و نقاط قوت فراروی توسعه این بخش است.

در رابطه با شاخص ایمنی و امنیت نیز وضعیت ایران نسبت به برخی دیگر از کشورهای اطراف مانند ترکیه، روسیه و هند، مناسبتر است. البته کشورهای هنگ کنگ، مالزی، چین و کره رتبه بهتری نسبت به ایران دارند. در مجموع با در نظر گرفتن محدودیت‌ها می‌توان گفت که کشورهای پاکستان، افغانستان، عراق، تاجیکستان، ترکمنستان و آذربایجان را می‌توان به عنوان مهمترین کشورهای هدف گردشگری پزشکی ایران و همچنین مراکز درمانی جهاددانشگاهی کشور در نظر گرفت.