خاستگاه جهانی مسئولیت اجتماعی مدرنیزاسیون و بروز توسعه‌های اقتصادی و فنی است

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، دکتر سعید معیدفر رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در نخستین پیش‌نشست همایش ملی تجارب و مسئولیت اجتماعی در ایران در محل پژوهشکده مطالعات توسعه جهاددانشگاهی اظهار کرد که تا زمانی خاستگاه مسئولیت اجتماعی در جهان و ضرورت‌هایی که برای آن تعیین شده است را نشناسیم مسیری که طی می‌کنیم ناکجاآباد خواهد بود.

وی با انتقاد از این‌که هم‌اکنون مسئولیت اجتماعی در کشور به محملی برای سوءاستفاده تبدیل شده است، گفت: این با برگشت به خاستگاه اصلی آن و این‌که از کجا نشأت گرفته است؟ برطرف می‌شود.

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران، این تفکر و رویکرد را که در توسعه اقتصادی و فنی باید سریع به سود و منفعت رسید نادرست برشمرد و افزود: با چنین تفکری و بدون هیچ توجهی به مسئولیت اجتماعی سود حاصله نه تنها ثابت و پایدار نخواهد بود بلکه موقتی و گذراست و سرمایه‌گذار در نهایت متضرر خواهد شد.

معیدفر با بیان این‌که در ایران با وجود مشکلات جدی اقتصادی موضوع مسئولیت اجتماعی خطیرتر است، در ادامه تصریح کرد: در خصوص مسئولیت اجتماعی باید به موضوعات مستقیم و محلی توجه کرد، یعنی این‌که بنگاه‌های اجتماعی و اقتصادی باید حیطه تأثیرگذاری‌شان را در محلی که احداث می‌شوند بررسی و ارزیابی کنند.

وی، با بیان این‌که این بنگاه‌ها و شرکت‌ها باید در مرحله نخست ذی‌نفعان‍شان که در ابتدا کارکنانش هستند را شناسایی کنند، افزود: سپس باید مشتریان مستقیم و غیر مستقیم محصولات تولیدی و خدمات آن‌ها را بشناسند، مورد بعدی اجتماع محلی است که آن بنگاه یا شرکت اقتصادی اجتماعی در نزدیکی آن قرار دارد و از ظرفیت‌ها، پتانسیل‌ها، نیروها و امکانات آن به‌منظور بهره‌وری بیشتر استفاده می‌کند که در واقع به‌نوعی از دیگر ذی‌نفعان آن شرکت یا بنگاه اقتصادی اجتماعی محسوب می‌شوند.

رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران، با بیان این‌که در این مسیر باید لایه‌های بعدی که به‌طور پیوسته این شرکت آن‌ها را درگیر کرده است شناسایی شوند، گفت:  این شرکت و بنگاه در قبال همه این موارد مسئول است و باید در خصوص همه آثار و تبعات وارده به آن‌ها مداخله کند.

معیدفر، با تأکید مجدد بر این‌که باید همه فرآیندها، قوانین و مقررات سازمان متولی آن شرکت یا بنگاه هم بررسی شوند، در ادامه خاطرنشان کرد: نکته‌ای که باید در خصوص مسئولیت اجتماعی همواره مد نظر قرار داد این است که نباید به‌واسطه قانون و یا از طریق دستگاه‌های بالاسری اجباری به‌منظور اجرای مسئولیت اجتماعی برای بنگاه‌های اقتصادی اجتماعی و شرکت‌ها ایجاد کرد بلکه در این‌باره دستگاه‌های پژوهشی، اجتماعی و نهادهای مدنی مسئول و تأثیرگذار هستند.

در ادامه پیش‌نشست دکتر ابوتراب طالبی دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، اظهار کرد که اگر از من پرسیده شود نقطه بهینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی کجا اتفاق می‌افتد؟ پاسخ خواهم داد آنجایی که خیر عمومی به نقطه نهایی برسد.

وی، در ادامه خاطرنشان کرد: خصوصاً درباره مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها باید خیر جمعی و خصوصی وجود داشته باشد. چنان‌چه مسئولیت‌پذیری اجتماعی به رسیدن به نقطه تعادل و بهینه میان خیر عمومی و خصوصی در جامعه منتهی شود به سر منزل مقصود رسیده است.

این دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، طرح موضوع انسان‌گرایانه را در موضوع مسئولیت‌پذیری اجتماعی در سخنان دکتر معیدفر جالب دانست و در ادامه چند مثال را خاطرنشان کرد که نخستین تجربه کاری من درباره مسئولیت‌پذیری اجتماعی به 25 سال پیش برمی‌گردد که پژوهشی در شهر همدان بود و بعدها نتایج آن به‌صورت مقاله منتشر شد.

طالبی، فعالیت دیگر درباره مسئولیت‌پذیری اجتماعی را در منطقه نفت‌خیز عسلویه برشمرد و افزود: در آن زمان دوستان پتروشیمی پیشنهاد بررسی و ارزیابی تعهدات این سازمان را برای عمل به مسئولیت‌پذیری اجتماعی دادند و مایل بودند خواسته آن‌ها روایت شود؛ حال آن‌که ما شخصاً از مناطق مختلف و محله‌ها از جمله شهرک طالقانی(شهرک کارگری) بازدیدی داشتیم و گزارش ما مطابق میل دوستان پتروشیمی نبود.