ضرورت بازخوانی تجارب ملی و بین‌المللی در خصوص مسئولیت‌های اجتماعی

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، دکتر غلامرضا غفاری، در نخستین جلسه کمیته علمی همایش تجارب مسئولیت‌های اجتماعی در سالن جلسات پژوهشکده مطالعات توسعه جهاددانشگاهی حوزه‌های مرتبط در خصوص تجارب مسئولیت‌های اجتماعی را وسیع و گسترده برشمرد و افزود: می‌توان به فراخور آن موضوعات نظری و تجربی دیگری هم به آن افزود.

وی، با بیان این‌که از نظر متولی این همایش(جهاد دانشگاهی تهران) بعد تجربی و میدانی اهمیت بیشتری نسبت به بعد نظری دارد، ادامه داد: برای این منظور باید مطالعات موردی(( Case Report به‌لحاظ عملی، کاربردی و تجربی تحت رویکرد مسئولیت اجتماعی اهمیت خواهد داشت.

این هیأت علمی دانشگاه تهران، با بیان این‌که موضوع مسئولیت اجتماعی در کشور قدمت زیادی دارد، در ادامه خاطرنشان کرد: باید دست‌یابی به تجارب عملی و میدانی از دستاوردهای این همایش باشد و هر سازمان بنگاه و یا صنعتی باید تجربه عملی خود را در میان بگذارند.

دکتر غفاری، با بیان این‌که اغلب مجموعه‌ها مأموریت ذاتی خود را در چارچوب مسئولیت اجتماعی تعریف می‌کنند، در ادامه خاطرنشان کرد: مسئولیت اجتماعی راندمان و کارآیی مجموعه‌ها را افزایش می‌دهد و در پرسنل ایجاد انگیزش می‌کند.

وی، با تأکید بر ضرورت متقاعد کردن سازمان‌ها مبنی بر این‌که مسئولیت اجتماعی نه تنها بار نیست بلکه سبب افزایش انگیزه کاری پرسنل هم می‌شود، در ادامه تصریح کرد: چنان‌چه مسئولیت اجتماعی در جایگاه خودش نشسته باشد این موضوع به انحراف کشیده نخواهد شد و مسئولیت اجتماعی و فرهنگی آثار خودش را خواهد داشت.

این استاد تمام دانشگاه تهران، برگزاری این جلسات را ناظر به بررسی، وارسی و واکاوی مفهوم مسئولیت اجتماعی براساس تجربه دانست.

در ادامه این نشست، دکتر جبار رحمانی، دانشیار پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، این همایش را نوعی گفتمان در خصوص مسئولیت‌های اجتماعی برشمرد و افزود: در این‌صورت مباحث به مطالب آکادمیک و نظری محدود می‌شود حال آن‌که برای طرح تجارب موفق باید مدیر خلاق و کارآمد هر سازمانی شناسایی و خواستار ارائه تجربه‌های او شد.

وی، با تأکید بر ضرورت انباشت تجارب تخصصی در حوزه‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی، صنعت خودروسازی، کشاورزی و ... گفت: باید حوزه‌های جدیدی هم در این‌خصوص تعریف شود.

دکتر موسی عنبری، دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، هم در ادامه این همایش را فرصت مناسبی برای طرح تجارب مسئولیت‌های اجتماعی دانست و در ادامه آن‌را نوعی فعالیت آموزشی، ترویجی و فرهنگی برشمرد و افزود: در این‌خصوص ادبیات نظری به‌درستی شکل نگرفته است.

وی، با انتقاد از این‌که هنوز اهداف این همایش ملی برای صنایع، شرکت‌ها و بنگاه‌ها مشخص نیست، در ادامه خاطرنشان کرد: باید درک مشترکی از مسئولیت اجتماعی و فرهنگی ایجاد شود در مسئولیت اجتماعی مسئولیت فرهنگی هم نهفته است و طبق قانون هر صنفی باید پیوست اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.

این دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، با انتقاد از این‌که گاهی در بیان مسائل به تناقض و ضدیت در مسئولیت اجتماعی و فرهنگی می‌رسیم، گفت: برخی صنایع و شرکت‌ها آن‌را چیزی اضافه و مزاحم می‌دانند این در حالی است که هر صنعتی موظف به داشتن پیوست مسئولیت اجتماعی و فرهنگی است.

دکتر عنبری، بر ضرورت بازتعریف مسئولیت اجتماعی برای صاحبان حرف تأکید کرد.

وی، با بیان این‌که باید اهداف جزئی دقیق‌تر و با ذکر مصادیق نوشته شود، گفت: شاید افراد در صنایع با مفاهیم عدالت اجتماعی، توسعه، سرمایه اجتماعی آشنا نباشند به‌عنوان مثال در بخش سلامت اجتماعی ساخت بیمارستان، در حوزه تربیت عمومی ساخت مدرسه، در حوزه تربیت بدنی ساخت وزرشگاه مد نظر است.

در ادامه این نشست دکتر محمود جمعه‌پور، هیأت علمی جامعه‌شناسی علامه طباطبایی، با بیان این‌که هم‌اکنون یک دهه از طرح مسئولیت اجتماعی در کشور می‌گذرد، گفت: بر این اساس اداره جامعه و حکمرانی بدون خواست اجتماع امکانپذیر نیست و باید گروه‌های مختلف در این‌باره درگیر شوند.

وی، با بیان این‌که مفهوم مسئولیت اجتماعی توسط شرکت‌های بزرگ صاحب قدرت و ثروت به بیراهه رفته است، در ادامه خاطرنشان کرد: طرح موضوعاتی دیگر اهداف مسئولیت اجتماعی را منحرف کرده است و صرفاً تیم‌داری وابسته به صنایع شده است.

این هیأت علمی جامعه‌شناسی علامه طباطبایی، با بیان این‌که بسیاری از منابع به اسم مسئولیت اجتماعی به هدر رفته است، در ادامه تصریح کرد: برخی شرکت‌ها مسئولیت اجتماعی را نوعی انتظار می‌دانند به‌عنوان مثال نیروی انتظامی، آموزش و پرورش و ... که عمدتاً محاسبه درستی هم ندارند.

دکتر جمعه‌پور، یادآور شد: باید سرمایه‌گذاری در مسئولیت اجتماعی به بهبود قابل توجه شرایط اجتماعی منجر شود.

وی، با بیان این‌که باید مشخص شود هدف از بررسی تجارب ارزیابی گذشته‌نگر یا آینده‌نگر است، گفت: برای رسیدن به الگویی واحد باید ضمن نگاه به تجارب جهانی نگاه جدیدی هم وجود داشته باشد که آن استفاده از فن‌آوری‌های نوین است.

دکتر ثریا احمدی، هیأت علمی پژوهشکده علوم انسانی جهاددانشگاهی هم در ادامه با انتقاد از این‌که هم‌اکنون در کلیدی‌ترین مفاهیم واژگان این مفاهیم مانده‌ایم، گفت: هم‌اکنون برداشت‌های صنایع بزرگ از مسئولیت اجتماعی خیریه و کمک عام‌المنفعه است. بنابراین از دل این همایش باید پیاده‌سازی مفاهیم خارج شود.

وی، با اشاره به مأموریت‌گرا بودن این همایش گفت: هنوز مأموریت صنایع برای مسئولیت اجتماعی براساس وظایف و توانمندی‌هایشان تعریف نشده است به‌عبارتی به‌درستی تیم‌سازی نمی‌شود. و باید مشخص شود در این همایش تجارب مسئولیت‌های اجتماعی براساس فراخوان مقاله یا خوانش تجربه و چه مواردی است.

در ادامه، دکتر حسین میرزایی، دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، با بیان این‌که بحث تجارب محدوده کار را مشخص کرده است، گفت: هم‌اکنون مسئولیت اجتماعی به‌عنوان یک کانسپت دچار ابهام است و این امکان وجود دارد که اگر این موضوع بر سر جای خود قرار نگیرد نوعی نقض غرض باشد.

وی، با تأکید بر ضرورت دخالت مسئولان از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حتی اهالی محلی تا به‌درستی چیستی، چرایی و چگونگی اجرای پدیده مطرح شود، در ادامه تصریح کرد: در این همایش باید چیستی و چگونگی اجرای مسئولیت اجتماعی پررنگ‌تر شود.

این دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه تهران، با اشاره به ضرورت وجود پیوست مسئولیت اجتماعی برای صنایع در ادامه بر وجود پیوست عدالت هم تأکید کرد و افزود: باید در صنایع تجارب موفق و شکست‌خورده را دید و ارتباط آن با سطوح کلان، میانی و خرد را جست‌وجو کرد.

وی، یادآور شد: موضوع مسئولیت اجتماعی باید در سطح کلان و سیاستگذاری رصد شود.

دکتر سهیلا محبی نائب رئیس کمیسیون مسئولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی اتاق ایران، هم این اتاق را بزرگترین تشکل بخش خصوصی به‌عنوان مشاور 3 قوه درباره مسائل اقتصادی، فعالان و بنگاه‌های اقتصادی دانست و گفت: مقوله مسئولیت اجتماعی در حوزه اقتصادی مغفول مانده و نیازمند بازتعریف است.

وی، با اعتقاد به این‌که تولید مسئولیت را به رخ می‌کشد، در ادامه تصریح کرد: هم‌اکنون به این موضوع به‌عنوان فعالیتی عام‌المنفعه یا خیریه نگاه می‌شود و باید از منظرهای مختلف از جمله قانونگذاری به آن نگاه شود هم‌اکنون مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ویرایش دوم پیش‌نویس قانون مسئولیت اجتماعی انجام شده است.

محبی، با بیان این‌که نباید از اقتصاد دستوری به‌سمت مسئولیت اجتماعی دستوری حرکت کنیم، گفت: باید در مسئولیت اجتماعی رویکرد داوطلبانه بودن آن حفظ شود.

وی، با بیان این‌که به بحث توسعه پایدار قوانین و بخشنامه‌ها به آن اشاره شده است، در ادامه بر ضرورت استفاده از ظرفیت کمیسیون مسئولیت اجتماعی و مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی ایران به درصد مناسبی تأکید کرد.

توحیدلو، عضو پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، هم با تأکید بر اهمیت اندازه‌گیری میزان تأثیرپذیری مسئولیت اجتماعی در ادامه بر ضرورت توجه به موضوعات فن‌آوری و نوآوری در ادبیات مسئولیت اجتماعی با وجود استارت‌آپ‌ها و صنایع نوپا تأکید کرد و افزود: با ورود تکنولوژی‌های نوین چون هوش مصنوعی، بلاک‌چین و ... باید در مسئولیت اجتماعی به این موارد هم نگاهی داشته باشیم.

وی، بحث قوانین، سیاستگذاری و چارچوب‌ها را جدی برشمرد و افزود: مسئولیت اجتماعی در مدل مطلوب خیریه و در غیر اینصورت نوعی برندینگ و تبلیغات محسوب می‌شود.

در ادامه دکتر ابوالفضل مرشدی، هیأت علمی جامعه‌شناسی دانشگاه یزد، با اعتقاد به این‌که اغلب شرکت‌ها و صنایع مسئولیت اجتماعی را نوعی باج‌گیری می‌دانند، گفت: این در حالی است که مسئولیت اجتماعی موضوع فراگیری است و صنایع، شرکت‌ها باید به وظایف خود به بهترین نحوه با کمترین آسیب به محیط‌زیست و جوامع محلی بزند.

وی، یادآور شد: در این همایش افزون‌بر بیان تجارب موفق باید مفهوم آن به‌لحاظ نظری تبیین شود.پ

این هیأت علمی جامعه‌شناسی دانشگاه یزد، با بیان این‌که در این همایش‌محوری باید نقش انجمن‌های تخصصی در ترویج مسئولیت اجتماعی اضافه شود، در ادامه خاطرنشان کرد: باید در عین حال به مسائل نوآورانه توجه ویژه شود نوآوری‌هایی که می‌توانند به مجموعه تولید برای انجام مسئولیت‌های اجتماعی کمک کند.

دکتر زهرا ماهر، عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، هم موضوع سیاستگذاری و قانونگذاری را از موضوعات مهم در حوزه مسئولیت اجتماعی برشمرد و افزود: در عین حال باید به حوزه نوآوری و فن‌آوری نرم هم ورود کرد.