بیمارستان دوستدار سالمند؛ نیاز امروز، ضرورت فردا

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر الهام رجبی متخصص سلامت در بلایا و فوریت‌ها و پژوهشگر این واحد جهاددانشگاهی، همزمان با هفتمین و آخرین روز از هفته ملی سالمندان که با عنوان «دسترسی عادلانه سالمندان به محیط‌های مناسب‌سازی‌شده» نامگذاری شده است، از برنامه‌های این واحد جهاددانشگاهی در زمینه طراحی و تدوین دستورالعمل‌های مربوط به محیط‌های دوستدار سالمند با تمرکز بر مراکز بهداشتی ـ درمانی از جمله بیمارستان دوستدار سالمند خبر داد.

دکتر رجبی با اشاره به اهمیت و ضرورت توجه به مناسب‌سازی محیطی بسته به شرایط خاص دوران سالمندی، گفت: بهبود کیفیت مراقبت‌های بهداشتی و توسعه اقتصادی، امید به زندگی انسان را افزایش داده و این امر باعث افزایش کلی رشد جمعیت سالمندان شده است. انتظار می‌رود نسبت جمعیت سالمند جهان از 9 درصد در سال 2002 به 20 درصد در سال 2050 افزایش یابد.

بیماری‌های مزمن با افزایش سن به حدی تجمیع می‌شوند که افت عملکرد، افزایش ناتوانی و وابستگی در افراد مسن را شایع می‌سازد. همچنین اختلالات حسی در جمعیت سالخورده شایع است؛ به‌نحوی‌که بیش از 40 درصد از آنان، دچار اختلال شنوایی هستند و 89 درصد از این افراد، نیاز به استفاده از سمعک دارند. کاهش طبیعی بویایی و چشایی پس از 60 سالگی شروع می‌شود.

اختلالات بینایی بر 9 درصد از افراد مسن تأثیر می‌گذارد و 38 درصد از همه افراد، پس از 64 سالگی دچار اختلال بینایی می‌شوند. کاهش تیزبینی، کاهش میدان بینایی و کاهش دید محیطی، افزایش حساسیت به تابش خیره‌کننده، اختلال در درک عمق و کاهش دید در نور کم، حساسیت شنوایی بیشتر به نویزهای فرکانس بالا، تغییرات شناختی، ضعیف‌شدن حافظه، پاسخ آهسته‌تر به محرک‌ها، تغییرات عضلانی اسکلتی و غیره، معمولاً شرایط زندگی را با الگوهای پیچیده ناشی از این تغییرات مواجه می‌سازد؛ لذا این ضرورت ایجاد می‌شود که محیط محل زندگی روزمره و نیز مکان‌هایی نظیر بیمارستان که مراجعه سالمندان به آن قابل توجه است، برای این قشر از جامعه مناسب‌سازی شوند.

این پژوهشگر و عضو گروه پژوهشی سلامت سالمندی جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهیدبهشتی، در ادامه بیان نمود: از آنجا که افراد بالای 65 سال بیش از سایر سنین به خدمات درمانی و بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند و با توجه به جمعیت رو به افزایش سالمندان، امروزه ذیل مفهوم عام «محیط‌های دوستدار سالمند»، با مفاهیم خاصی چون «بیمارستان دوستدار سالمند» به‌عنوان یک رویکرد کلیدی در بهبود کیفیت خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتی به جامعه سالمندان مواجه هستیم.

وی با اشاره به نامگذاری آخرین روز هفته ملی سالمندان با عنوان «دسترسی عادلانه سالمندان به محیط‌های مناسب‌سازی‌شده»، گفت: به‌منظور مناسب‌سازی محیط‌های ارائه خدمات بهداشتی ـ درمانی از جمله یک بیمارستان برای سالمندان به‌نحوی‌که بتوان عنوان دوستدار سالمند را به آن اطلاق کرد، لازم است تغییراتی عمده به‌لحاظ طراحی و سازماندهی در وضعیت موجود به‌عمل آید. عمده اصول مطرح در دستورالعمل‌های مورد استفاده در سطح دنیا، در چهار شاخص که بر هم اثر هم‌افزایی دارند، متمرکز می‌شود که عبارتند از طراحی فیزیکی، جو رفتاری ـ اجتماعی کارکنان، سیاست‌های حاکم بر بیمارستان، و سیستم‌ها و فرآیندهای مراقبت. به‌طورکلی هدف از ایجاد تغییر در این چهار بُعد، ایجاد فضایی آرام و مناسب، تأمین دسترسی آسان به تجهیزات و خدمات پزشکی و سایر امکانات مورد نیاز مراجعین سالمند و نیز افزایش آگاهی و مهارت کارکنان در ارتباط با نیازهای ویژه‌ی سالمندان است.

گفتنی است مرکز خدمات خدمات تخصصی HSSE و مدیریت خطر جهاددانشگاهی علوم پزشکی شهیدبهشتی با تعامل هم‌افزا با پژوهشگران گروه پژوهشی سلامت سالمندی این واحد جهاددانشگاهی، اقدام به تشکیل کارگروه تخصصی «محیط های دوستدار سالمند» نموده و دستورالعمل های اجرایی به‌منظور بازطراحی بیمارستان‌ها در ابعاد مختلف مورد تأکید در مدل‌های جهانی محیط‌های دوستدار سالمند تهیه کرده و با ارائه‌ی مشاوره به مراکز ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی، درمانی و مراقبتی اقدامات عملیاتی در ایجاد و توسعه بیمارستان‌های دوستدار سالمند مبتنی بر الگوهای موفق جهانی را آغاز نموده است.