توسعه اجتماعی در سایه حکمرانی قرآنی و علوی محقق می‌شود

به گزارش روابط عمومی سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، نشست تخصصی «نقش رسانه در حکمرانی قرآنی» شامگاه ۱۹ شهریورماه با حضور حجت‌الاسلام سیدمهدی حسین‌زاده، دبیرکل بنیاد قرآن، جلیل بیت‌مشعلی، مدیرعامل خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) و رئیس سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و محمود شاه‌شرقی، مدیر مرکز تربیت مدیران حکمرانی بنیاد قرآن در بنیاد قرآن برگزار شد.

در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام سیدمهدی حسین‌زاده، دبیرکل بنیاد قرآن در سخنانی بیان کرد: بنیاد قرآن سال ۱۳۵۹ تأسیس شد و از سال ۱۳۹۵ نیز به موضوع حکمرانی قرآنی ورود پیدا کرد. این مرکز قرآنی طی سالیان خدمت قرآنی خود برای قرآنی‌سازی زندگی مردم و آموزش و تربیت مدیران قرآنی اقداماتی کرده است. ایکنا نیز از آغاز فعالیت مبارک رسانه‌ای خویش همواره با تولید ادبیات قرآنی و انتقال آن به جامعه با بنیاد قرآن همراه بوده است. همچنین، طرح مهندسی نظام تربیتی مدیران حکمرانی قرآنی نیز سه سال گذشته خبرگزاری ایکنا رونمایی شده است. 

وی افزود: بنیاد قرآن تاکنون حدود ۱۸۰ نشست تخصصی در حوزه حکمرانی قرآنی برگزار کرده است. البته نهادهای دیگری نیز اقدام به چنین برنامه‌هایی در این زمینه کرده‌اند و بنیاد قرآن نیز از انجام چنین فعالیت‌های استقبال می‌کند. یکی از طرح‌های بنیاد نیز «مدیران قرآنی» بوده است که هدف آن از نامش پیداست. معتقدیم قرآنی شدن جامعه از مسیر تربیت مدیران شایسته قرآنی ممکن است.

برگزاری دوره حکمرانی قرآنی و علوی

حسین‌زاده با اشاره به برگزاری دوره حکمرانی قرآنی و علوی در دانشگاه امام حسین(ع) با همکاری بنیاد قرآن، اظهار کرد: درس‌نامه حکمرانی قرآنی نیز امروز از سوی بنیاد قرآن نهایی شده است و به زودی در خبرگزاری ایکنا رونمایی خواهد شد. در حوزه کودک و نوجوان نیز بنیاد قرآن ۴۰ داستان کوتاه مدیریتی در رابطه با حکمرانی قرآنی تهیه کرده است که نتایج بسیار مطلوبی داشته است. 

دبیرکل بنیاد قرآن با بیان اینکه در موضوع حکمرانی قرآنی به مهندسی نظام تربیتی مدیران قرآنی و علوی پرداخته‌ایم، تصریح کرد: امروز نیازمند تربیت مدیران قرآنی در جامعه هستیم که این موضوع باید از دوران کودکی و نوجوانی پیگیری شود. امام سجاد(ع) می‌فرمایند: «هَلَکَ مَن لَیسَ لَهُ حکیمٌ یُرشِدُهُ؛ کسی که در زندگی‌اش حکیمی که ارشادش کند نباشد، هلاک می‌شود». امروز در موضوع تربیت نیازمند مربیان ورزیده هستیم. 

حسین‌زاده تصریح کرد: در موضوع حکمرانی باید نسبت به تربیت مدیران اهتمام داشته باشیم. زمانی که مدیران جامعه تربیت قرآنی شوند، فسادی در جامعه وجود نخواهد داشت که به دنبال مبارزه با فساد باشیم. ۳۵ سال از ارائه طرح «فضه؛ طرح گفتمان قرآنی و سبک زندگی قرآنی» می‌گذرد اما متأسفانه پیگیری چندانی در این زمینه نشده است. امروز محتوای کافی در مورد طرح‌های قرآنی به ویژه در حوزه حکمرانی و ... وجود دارد اما متأسفانه هیچ‌گونه حمایتی از آن نمی‌شود.  یکی از وظایف رسانه این است که فضای قرآنی را با روش‌های نوین و تأثیرگذار در جامعه به خوبی نهادینه کند تا آحاد جامعه در جریان طرح‌ها و موضوعات قرآنی کشور قرار گیرند. 

در ادامه این نشست، محمود شاه‌شرقی، مدیر مرکز تربیت مدیران حکمرانی علوی در بنیاد قرآن نیز در سخنانی اظهار کرد: امروز چنانچه بخواهیم هر تعریفی از مقوله حکمرانی ارائه دهیم، باید به پیوست ویژه موضوع حکمرانی که همان گفتمان حکمرانی است توجه داشته باشیم. در این زمینه باید گفتمان مفاهیم قرآنی و حکمرانی مفاهیم قرآنی را در نظر داشته باشیم. امروز برای ورود به بحث‌های تخصصی نیز نیازمند بازگشت به بحث گفتمانی هستیم. گفتمان یک مرحله از یک پازل در حکمرانی است و هر فردی قصد مطرح کردن حکمرانی در جامعه را داشته باشد، باید پیوست و گفتمان حکمرانی را نیز در نظر گیرد.

شاه‌شرقی بیان کرد: برای اجرای گفتمان در موضوعات مختلف، هیچ مکانی بهتر از رسانه نیست. گفتمان باید از رسانه آغاز شود، یعنی رسانه است که گفتمان حکمرانی را در جامعه ارائه می‌کند. گفتمان، ضرورت اصلی هر حکمرانی است و باید در این رابطه به خوبی مدنظر باشد. گفتمان اساسی اسلامی نیز نیازمند گفتمان مربوط به خود است تا در ذهن جامعه و پژوهشگران قرار گرفته و ادبیات آن یکسان‌سازی شود. در این زمان است که می‌توان به بحث حکمرانی ورود پیدا کرد. نقش رسانه در این زمینه بسیار مهم است و نقش اصلی در پردازش و مهندسی فکر جامعه بر عهده رسانه است. 

نقش رسانه در گفتمان حکمرانی قرآنی

وی تصریح کرد: پژوهشگران باید به وسیله رسانه مفاهیم را به جامعه انتقال داده و پس از یکسان‌سازی مفاهیم، به پردازش بحث حکمرانی بپردازند. امیدواریم بتوانیم با همکاری ایکنا، گفتمان حکمرانی قرآنی را به سرانجام برسانیم. تحقق عملی حکمرانی قرآنی در تربیت انسان‌ها و مدیران قرآنی است. مقام معظم رهبری نیز بر موضوع تربیت مدیران قرآنی تأکید دارند. اگر موضوع انتقال مفاهیم در جامعه به خوبی رخ ندهد، باعث دوری و افتراق خواهد شد. لذا مفاهیم باید به صورت دقیق و مستند ارائه شود تا حاصل نهایی آن حکمرانی قرآنی در جامعه باشد.     

در ادامه جلیل بیت‌مشعلی، مدیرعامل خبرگزاری ایکنا نیز طی سخنانی اظهار کرد: یکی از اموری که تاکنون در رابطه با امر قرآن کریم مغفول مانده، بحث نقش رسانه در حکمرانی قرآنی است که بنیاد قرآن امروز به خوبی در این مسیر حرکت کرده و پرچم قرآن را بالا برده است. حرکت در مسیر نظام تربیتی مأخوذ از قرآن کریم موضوع بسیار ارزشمندی است. خداوند متعال به حضرت موسی(ع) این‌گونه می‌فرماید که نزد خضر(ع) برو و از او درس بیاموز. حضرت موسی(ع) خدمت حضرت خضر(ع) رسیدند و از ایشان درخواست کردند که به او آموزش دهد. «قَالَ لَهُ مُوسَى هَلْ أَتَّبِعُکَ عَلَى أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا؛ موسى به آن شخص دانا (و خضر زمان) گفت: آیا من تبعیت (و خدمت) تو کنم تا از علم لدنّى خود مرا بیاموزى‌؟».

بیت‌مشعلی ادامه داد: البته نوع آموزش حضرت خضر(ع) از نوع تربیتی، علمی و کاربردی بود. کاری که امروز بنیاد قرآن در حوزه حکمرانی انجام می‌دهد. این مجموعه قرآنی از جمله نهادهای قرآنی است که فقط به مبانی و بحث نظری قرآن کریم نپرداخته و به دنبال ورود قرآن در زندگی و عمل به دستورات آن است.

مدیرعامل ایکنا بیان کرد: حتماً امروز برخی از خبرگزاری‌ها در حوزه اطلاع‌رسانی و خبر، به لحاظ عِده و عُده از ایکنا قوی‌تر هستند اما ایکنا باید به صورت مسئله‌محور به امر قرآن کریم بپردازد. به نظر می‌رسد چنانچه ایکنا بتواند در حوزه موضوع حکمرانی قرآن طی یک سال، دو تا پنج مسئله اساسی را در جامعه احصا کرده و مبانی شریعتی، قرآنی و عملیاتی آن را استخراج و در این زمینه راهکاری به نظام ارائه دهد، رسالت خود را انجام داده است.

وی افزود: پیامبر اکرم(ص)‌ به امیرالمؤمنین(ع) فرمودند: «یا علی! لَأَنْ یَهْدِیَ اللَّهُ عَلَى یَدَیْکَ رَجُلًا خَیْرٌ مِمَّا طَلَعَتْ‏ عَلَیْهِ الشَّمْسُ أَوْ غَرَبَتْ؛ اگر خداوند مردى را به وسیله تو هدایت کند بهتر از هر چیزى است که خورشید به آن تابیده باشد یا غروب کرده باشد». امروز فعالیت‌های ارزشمندی در رابطه با امر قرآن کریم در کشور انجام می‌شود که اتفاقاً اهالی این برنامه‌ها، چندان اهل سر و صدا نیز نیستند. اگر بتوانیم فعالیت ارزشمندی در حوزه قرآن کریم را به سرمنزل مقصود برسانیم، بزرگترین کار را در حوزه قرآن انجام داده‌ایم.

بیت‌مشعلی با اشاره به برنامه‌های مختلف اندیشکده‌های حکمرانی قرآنی و علوی اظهار کرد: وجود چنین اندیشکده‌هایی در کشور امری بسیار مبارک است. امروز اندیشکده حکمرانی علوی به صورت عملیاتی به استخراج راهکارهای ویژه برای کشور می‌پردازد و با ارائه روش‌های عملیاتی از نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین(ع) به ویژه در حوزه‌های مختلف تربیت مدیران و حکمرانی عملی زمینه را برای نهادینه شدن فرهنگ نهج‌البلاغه در کشور فراهم می‌کند. خبرگزاری ایکنا نیز با جامعه هدف فرهیخته و عالم خود در این زمینه، این آمادگی را دارد که نه تنها در حوزه پوشش خبر، بلکه در حوزه احصای مسائل عملیاتی قرآنی و علوی ورود کرده و حکمرانی عملی قرآنی و علوی را در فازی جدید، عملیاتی کند.

مدیرعامل ایکنا با اشاره به ایام میلاد مسعود پیامبر اکرم(ص)، تصریح کرد: یکی از اتفاقاتی که طی قرون اخیر در جهان رخ داده، این است که تمام جهان و مکاتبی که خود را به نوعی خدای زمین می‌دانسته و می‌دانند، تمام توان خود را به کار بسته‌اند تا مانع توسعه گفتمان رسول‌الله(ص) و قرآن کریم در جهان شوند. امروز بسیاری از دشمنان قرآن و پیامبر(ص) با توهین به ایشان، انتشار تصاویر موهن، قرآن‌سوزی و ... هر کاری می‌کنند تا بتوانند موجب انسداد اسلام و قرآن میان مردم شودند، ولی نمی‌توانند کاری از پیش ببرند. 

وی افزود: پیامبر(ص) ۱۴۰۰ سال پیش رسانه‌ای در اختیار نداشت و در مکانی از دنیا که جزء تمدن‌های آن روز نیز محسوب نمی‌شد، تفکر الهی و قرآنی را به جهانیان عرضه کرد. مکتب پیامبر(ص) طی ۲۳ سال کاری کرد که از انسان‌های بی‌تمدن، افرادی در حوزه حکمرانی قرآنی تربیت شدند که تمدن‌های بزرگ آن روزگار را به چالش کشیده و آن‌ها را وادار به پذیرش اسلام و احکام الهی کردند.

رسول‌الله(ص)؛ بزرگترین رسانه اسلام

بیت‌مشعلی با بیان اینکه رسول‌الله(ص) بزرگترین رسانه اسلام است، گفت: امروز تنها نام پیامبر اکرم(ص) لرزه بر اندام دشمنان اسلام می‌اندازد. متأسفانه در جهان امروز شاهد آن هستیم که فقط برای بالا بردن پرچم حضرت ام‌البنین(س)، ورزشکار ایرانی را از مدال المپیک محروم می‌کنند اما کسانی که پرچم‌های تراجنسیتی و .. را به اهتزاز درمی‌آورند، تشویق می‌شوند. 

وی ادامه داد: پیامبر(ص) خود طبیبی بودند که به دنبال بیمار می‌گشتند. ایشان رسانه سیالی بودند که رفتار و حرکاتشان خود یک رسانه بود. اوج رسانه بودن ایشان نیز در روز فتح مکه آشکار شد. پیامبر(ص) در اوج قدرت در روز فتح مکه که مسلمانان از آن به عنوان روز انتقام از دشمنان یاد کردند، با بیان عبارت «أَلْیوْمُ یوْمُ الْمَرْحَمَةِ» فرمان عفو و رحمت عمومی صادر کردند. ایشان حتی به ابوسفیان و خانواده او که مظهر و سمبل عناصر ضد اسلامی بودند و اسلام امروز هرچه می‌کشد از ذریه اوست، امان دادند. 

نگاه فرعونی و قرآنی به مخاطبان

مدیرعامل ایکنا تصریح کرد: قرآن کریم دو نگاه فرعونی و قرآنی به مخاطبان دارد. یک نگاه، حکمرانی پادشاهی فرعونی و نگاه دیگر، حکمرانی قرآنی است که خداوند متعال در این زمینه می‌فرماید: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ». خبرگزاری ایکنا این آمادگی را دارد که در حوزه حکمرانی قرآنی، فعالیت‌هایی را انجام دهد که جامعه هدف به خوبی از آن‌ها منتفع شود. امروز ۲۱ سال از آغاز فعالیت‌های خبرگزاری ایکنا به عنوان تنها خبرگزاری قرآنی جهان می‌گذرد. ایکنا با ترجمه خبر به ۲۱ زبان زنده دنیا در کنار زبان فارسی تلاش می‌کند محتوای قرآنی را به نوعی روان و شیوا به مخاطبان بین‌المللی خود برساند. تمام تلاش ما در ایکنا بر این است که حکمرانی قرآنی مطرح شده به حوزه عمومی جامعه نیز ورود پیدا کند. این ظرفیت بزرگ متعلق به نظام است و امیدواریم بتوانیم قدر آن را دانسته و این خبرگزاری را ارتقا دهیم. 

وی با بیان اینکه ایکنا در حوزه حکمرانی عمومی به معنای دیده شدن بیشتر از سوی مردم، فعالیت‌هایی در حوزه‌های مختلف به ویژه حوزه کودک و نوجوان  انجام داده است، گفت: در این راستا به زودی تلویزیون اینترنتی ایکنا به بهره‌برداری می‌رسد و به دنبال آن هستیم تا عامه مردم ایکنا را بیشتر مشاهده کنند. امیدواریم بتوانیم ایکنا را که به دنبال حکمرانی قرآنی و ارائه نسخه‌های قرآنی برای دغدغه‌های روزانه مردم است، وارد زندگی مردم کنیم.  

شاخص‌های توسعه اجتماعی در غرب

این کارشناس قرآنی در ادامه گفت: سال‌ها پیش زمانی که در حال تحقیق و نگارش پایان نامه دکتری خود در رشته علوم قرآنی بودم، تمامی شاخص‌های توسعه اجتماعی در غرب را احصا کرده و با بررسی مشترکات موجود در این زمینه به حدود ۳۵ شاخص توسعه در غرب دست یافتم. همچنین، در این زمینه نوعی تفسیر استنطاقی انجام دادم. امیرالمؤمنین(ع) در این زمینه می‌فرمایند قرآن را به استنطاق و آن را مسئله‌محور کنید. این بدان معناست که باید مسائل روز را به قرآن عرضه کرده و برای آن‌ها راهکار به دست آوریم. 

وی با بیان اینکه ۳۵ مورد شاخص توسعه اجتماعی در غرب را به قرآن عرضه کرده و راهکارهای قرآنی برای هر یک را به دست آورده‌ایم، اظهار کرد: قرآن کریم برخی از این شاخص‌ها را پذیرفته و برخی را رد می‌کند. یکی از شاخص‌های توسعه، درآمد و اقتصاد است که قرآن کریم نیز به شدت با آن موافق است و بنابر شرایطی از جمله رعایت خطوط قرمز در مواردی همچون ربا و ... آن را می‌‌پذیرد.  

مدیرعامل ایکنا با بیان اینکه تأکید قرآن کریم در مورد مسئله آموزش، تزکیه و پرورش است، گفت: برخی از شاخص‌ها نیز در قرآن کریم وجود دارند که غربی‌ها بدان نپرداخته‌اند. قرآن کریم برای مسئله فقر که مسئله روز ماست راهکارهایی مانند خمس، زکات، صدقه، قرض‌الحسنه و ... دارد. شاخصی مانند انفاق با زیرمجموعه‌هایی مانند زکات، خمس و ... در اسلام بیان شده است که در صورت رعایت و اجرای صحیح آن، هیچ فقیری در اسلام باقی نخواهد ماند اما متأسفانه این قوانین الهی به خوبی در عالم اسلام اجرا نمی‌شود. امروز می‌‌توان با تکیه بر حکمرانی قرآنی و علوی در این مسیر گام برداشت. 

کرامت و عزت اسلامی؛ شاخص توسعه

بیت‌مشعلی تصریح کرد: یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه از دیدگاه قرآن کریم، کرامت و عزت انسانی است. شرف و شرافتی که اسلام به انسان می‌دهد غیرقابل تصور است و غرب هیچ سررشته‌ای از این موضوع ندارد. کرامت و عزت اسلامی به عنوان شاخص توسعه در هیچ مکتبی نیامده است. 

وی در پایان بیان کرد: یکی از شاخص‌های توسعه، آموزش است. اسلام پیامبر(ص) طرحی به نام ادبستان دارد که طبق آن باید از دو و نیم سالگی به آموزش کودکان پرداخت. ادبستان به معنای عملیاتی کردن آموزش از دو و نیم سالگی است. البته مقوله آموزش، زمان‌بر است اما از دیدگاه اسلام باید با زمینه‌سازی قوی، ادبستان را از دو و نیم سالگی برای فرزندان عملیاتی کنیم.