توسعه فعالیت‌های جهاددانشگاهی با مشارکت دولت و همکاری بخش خصوصی/ کادر سازی این نهاد برای دستگاه‌های مختلف

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر حسن مسلمی نائینی رییس جهاددانشگاهی همزمان با 16 مردادماه، چهل و چهارمین سالگرد تشکیل این نهاد با تبریک این روز به‌تمامی جهادگران خدوم، خلاق، کوشا و خستگی‌ناپذیر در سراسر کشور که کارهای بزرگی انجام داده و در یا حال انجام دارند، مهم‌ترین فعالیت‌ها و دستاوردهای جهاددانشگاهی را تشریح کرد.

در دوران فعالیت شما در جهاددانشگاهی چه سیاست‌های شاخص و امیدآفرینی برای تغییر و تحول در این نهاد اجراشده است؟

شروع فعالیتم در جهاددانشگاهی به دهه ۶۰  برمی‌گردد که دوباره پس از مدتی دوری از این نهاد، از سال 1401 این توفیق نصیبم شد تا عهده‌دار مسئولیت ریاست جهاددانشگاهی شوم. در این مدت یکی از موضوعاتی که با آن برخورد کردم ناشناخته بودن جهاددانشگاهی، آن‌هم علی‌رغم تمام‌کارهای جدید، نو و بزرگی که انجام داده بود، است.

به‌عنوان یک عضو هیات‌علمی در دانشگاه کمتر از فعالیت‌های جهاددانشگاهی اطلاع داشتم و این نیروهای بزرگ و خلاق را کمتر می‌شناختم، اما با آغاز دوره مسئولیتم در این نهاد سعی کردم با ارتباط با سازمان‌های مختلف و برگزاری برنامه‌هایی مانند سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی و یا سالگرد افراد نخبه همچون زنده‌یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی بنیان‌گذار سلول‌های بنیادی در کشور و پژوهشگاه رویان، این نهاد و مراکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی آن را بیشتر به جامعه معرفی کنم.

همچنین سعی شد تا این نهاد بستری برای برگزاری کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی باشد که در این راستا با همکاری انجمن‌های مختلف چندین کنفرانس بین‌المللی را برگزار کردیم. در بسیاری از رویدادهای کشور شرکت داشتیم و حتی سعی کردیم خودمان برگزارکننده اولین رویدادهای کشور باشیم که به‌تازگی نخستین رویداد استارتاپی فیلمنامه نویسی را به‌عنوان اولین رویداد در کشور با توجه به نیازی که وجود داشت توسط پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی برگزار کردیم. همچنین در روزهای گذشته نرم‌افزار صدف‌ها در حوزه مالکیت فکری که موردنیاز جامعه و وزارت علوم بود طراحی و رونمایی شد. 

یکی از بحث‌های اصلی ما در این دوران، نیروی انسانی خلاق و خوب جهاددانشگاهی بود که کمتر مورد حمایت قرارگرفته بودند؛ سعی کردیم با برنامه‌های مختلف این نیروی انسانی را حفظ و ارتباط نزدیکی با آن ها ایجاد کنیم و بحث‌های معیشتی و سلامت آنها را در نظر بگیریم. برنامه دیگرمان ارتباط با سازمان‌ها و بخش خصوصی بود که سعی کردیم از توان‌بخش خصوصی برای تجاری‌سازی فناوری‌ها و دانش تولیدشده در جهاددانشگاهی استفاده کنیم.

جهاددانشگاهی باایمان و امید و اعتماد به جوانان چه الگوسازی‌های موفقی می‌تواند در جامعه داشته باشد و تاکنون تا چه اندازه از ظرفیت این نهاد در کشور استفاده ‌شده است؟

یکی از مسایلی که جهاددانشگاهی از ابتدا به آن توجه داشته است، تکیه‌بر جوانان و الگوی ایمان و اعتقاد به "ما می‌توانیم" و باورهایی بوده که باعث شکل‌گیری این نهاد شده و توانسته کارهای بزرگی را در این مدت انجام دهد. این موارد باید معرفی شود که می‌توان با اعتبارات کم، کارهای بزرگ و خلاقانه انجام داد تا برای جوانان الگو باشد و آن‌ها فکر نکنند برای انجام کاری حتما باید یک حمایت و اعتبار کامل داشته باشند.

به‌عنوان‌مثال در زمانی زنده‌یاد کاظمی آشتیانی با یک اعتبارکم،‌ کار بزرگی در حوزه سلول درمانی و سلول‌های بنیادی انجام داده است که برای همگی می‌تواند الگو باشد. در حوزه‌های فنی مهندسی، علوم پزشکی، کشاورزی و علوم انسانی، خبرگزاری‌های ایسنا، ایکنا، مرکز افکار سنجی ایسپا و خبرگزاری ایکنا نیز کارهای بزرگی انجام‌شده که همه این‌ها با امکانات و اعتبارات کم بوده و می‌تواند برای جامعه الگو باشد، به‌ویژه برای جوانان که بدانند مشکلات پیش روی هرکسی که می‌خواهد کار جدید انجام دهند وجود دارد؛ اما جهاددانشگاهی توانسته بر تمام این مشکلات فائق شود و کارهای بزرگی را انجام دهد.

با توجه به شروع کار دولت جدید، نهاد انقلابی جهاددانشگاهی به‌عنوان نهادی که همواره سیاست خود را حمایت از دولت‌های مستقر قرار داده است، چه همکاری می‌تواند با دولت داشته باشد و عهده‌دار چه مأموریت‌هایی شود؟

جهاددانشگاهی از ابتدای تشکیل معین دولت‌ها بوده و با تمام دولت‌ها کار کرده و با گستره کاری زیادی خود در حوزه‌های علمی، فرهنگی، مدیریتی، تحقیقاتی و پژوهشی، آموزشی و اطلاع‌رسانی به دولت کمک کرده است.

در تمام این مدت تعدادی از پروژه‌هایی که انجام‌شده با حمایت دولت یا مراکز دولتی و خصوصی بود و زمانی که کار به اتمام رسیده آن مراکز بیش از جهاددانشگاهی نفع برده‌اند. یکی از کارهایی که ما می‌توانیم انجام دهیم نیروسازی برای کشور است، در حال حاضر کشور نیاز به نیروهای توانمند دارد.

یکی از موضوعات جذاب این است که هرجایی در کشور که می‌روم بسیاری از مدیران، اساتید دانشگاه و محققان به سابقه فعالیت خود در جهاددانشگاهی اشاره می‌کنند. با توجه به همین اطلاعات، این نهاد می‌تواند کادر سازی یا نیروسازی برای دستگاه‌های مختلف داشته باشد.

جهاددانشگاهی با توجه به اینکه توانایی خوبی در حوزه آموزشی، تحقیقاتی و دیگر حوزه‌ها دارد می‌تواند با وضعیت تحریمی موجود نیازهای حوزه صنعتی را برطرف کرده و بسیاری از تجهیزات را که در اختیار ما قرار نمی‌دهند را در داخل کشور با همت و تلاش جهادگران تأمین کند.

در حوزه درمانی نیز این نهاد دارای بهترین مراکز درمانی کشور است که می‌توان به توانایی جهاددانشگاهی در بحث سرطان‌های شایع بانوان اشاره کرد که پژوهشکده سرطان معتمد رتبه اول را در کشور در این حوزه کسب کرده و می‌تواند خیلی خوب از حوزه سلامت کشور حمایت کند. در حوزه درمان ناباروری و جوانی جمعیت نیز این نهاد باوجود پژوهشگاه‌های رویان و ابن‌سینا و ده‌ها مرکز دیگر در سراسر کشور در کشور نقش‌آفرینی خوبی دارد.
در حوزه علوم انسانی نیز این نهاد بسیاری از مشکلات را که در بحث پیشرفت کشور وجود دارد و نیاز به تحقیقات تئوری است با مراکز تخصصی خود می‌تواند انجام داده و به دولت کمک کند.

جهاددانشگاهی با سه پارک بزرگ منحصربه‌فرد خود می‌تواند در حمایت از جونان نقش بازی کند. پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی به‌عنوان یک پارک ملی منحصربه‌فرد با توجه به مصوبه‌ای که شورای عالی انقلاب فرهنگی دریافت کرده و پیشنهادی که به دولت شده در آینده نزدیک می‌خواهد یک شهرک علوم و فناوری نرم و صنایع خلاق فرهنگی را ایجاد کند که با این طرح می‌توان تعداد زیادی از جوانان را در این شهرک حمایت کرد تا ایده‌های خلاقانه خود را بتوانند به محصول تبدیل کنند.

به توجه به تعیین شعار سال از جانب رهبر انقلاب به نام جهش تولید با مشارکت مردم، می‌توانید توضیح دهید که جهاددانشگاهی برای تحقق این شعار و به‌طور خاص مشارکت با بخش خصوصی چه برنامه‌هایی دارد؟

بودجه و اعتباری که جهاددانشگاهی دریافت می‌کند بسیار کم است و حتی در پرداخت حقوق به همکاران نیز مشکلاتی داریم. به همین دلیل از زمانی که مسئولیت جهاددانشگاهی را بر عهده گرفتم تلاش شد با دستگاه‌های مختلف دولتی کارکنیم تا بودجه این نهاد اضافه شود که این اتفاق افتاد و بودجه این نهاد به بیش از دو برابر افزایش یافت، اما باز هم کمبود بودجه داریم زیرا اعتبار اولیه جهاددانشگاهی کم بوده است.

در این مدت شروع کردیم از توان‌بخش خصوصی استفاده کنیم، اولین کار گفتگو بوده که باید این موضوع نهادینه و وارد فرهنگ جهادی می‌شد که علاوه برنهادهای دولتی می‌توان از مردم هم استفاده کرد. این کار قبل از آغاز سال جدید و تعیین شعار سال از سوی رهبری آغاز شد.

باید گفت پیشکسوتان، مدیران سابق، متخصصان و کارشناسان این نهاد بیش از ۶۴۰ نوع علم و فناوری تولید کرده‌اند که باید تبدیل به محصول شود، اما باید توجه داشت که شاید جهاددانشگاهی بودجه لازم را نداشته باشد، در نتیجه کاری که کردیم این است که با بخش خصوصی کار را شروع کردیم که تحول خوبی در حال انجام است، به‌عنوان‌مثال پژوهشکده گیاهان دارویی خط تولید 4 محصول را با همکاری بخش خصوصی و ایجاد یک شرکت آغاز کرده است.

با توجه به تولید علم در این نهاد در حال ارایه آن‌ها به نحوی در جامعه هستیم تا کسانی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری روی این علوم هستند پای‌کار بیایند و بتوانیم کار را به تولید انبوه برسانیم.

یکی از مسایلی که باید به آن توجه کنیم این است که جهاددانشگاهی دارای دارایی‌های فیزیکی خوبی است که مدیران سابق برای این نهاد به‌جا گذاشته‌اند و ما می‌توانیم این‌ها را مولدسازی کنیم؛ همچنین فضاها و زمین‌های موجود در پارک‌های علم و فناوری را قطعه‌بندی کردیم و در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان به‌صورت اجاره ۵۰ ساله قراردادیم که این کار می‌تواند بودجه خوبی به جهاددانشگاهی تزریق کند و نقش مهمی در اتمام 40 طرح‌ ناتمام این نهاد داشته باشد.

پروژه‌هایی وجود دارد که بااعتبار جهاددانشگاهی امکان تکمیل آن‌ها نیست، به همین دلیل در تلاش هستیم با بخش خصوصی و سرمایه‌گذارها صحبت کرده و اعتمادی ایجادی کنیم تا با همکاری پروژه را تکمیل کنیم. به‌عنوان‌مثال یکی از پروژه‌ها بیش از ۱۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و در حال رایزنی با سرمایه‌گذاران هستیم تا اعتماد ایجاد شود و به تکمیل این طرح کمک کنند. 
امیدواریم در سال جاری این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر شود و بتوانیم در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و دادن فضا به آن‌ها کارها را پیش ببریم.

دورنمای شما برای اثرگذاری جهاددانشگاهی به‌ویژه در گام دوم انقلاب اسلامی چیست؟

با توجه به توانایی و ظرفیتهای جهاددانشگاهی، علی‌رغم مشکلات و موانع موجود و با همین دارایی‌ها می‌توان بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد تا این نهاد به‌عنوان یک سازمان قوی و غنی در کشور باشد و حتی پروژه‌های بزرگ را با کمک شرکت‌های متقاضی انجام دهیم، زیرا ما در این مورد دارای مشکل هستیم به‌عنوان‌مثال در حوزه ریلی و موتور ترکشن که یکی از اصلی‌ترین بخش‌ها و قلب تپنده واگن هست را تولید کردیم، اما اگر بتوانیم کل خط را تولید کنیم کار بزرگی انجام داده‌ایم. امیدوارم در آینده با حمایت‌هایی که از این نهاد می‌شود و همکاری با بخش خصوصی که در حال انجام است یک خط را در نظر بگیریم و بگوییم تولید این خط را جهاددانشگاهی بر عهده می‌گیرد. این نمونه‌ای از کاری است که این نهاد در حوزه فنی مهندسی می‌تواند انجام دهد.

در حوزه‌های علوم انسانی نیز جهاددانشگاهی می‌تواند خدمت بیشتری انجام دهد، زیرا علوم انسانی برای کشور مشکل‌گشاست. همچنین باید کارهای بر زمین‌مانده و کارهای نو و جدید و موردنیاز جامعه را انجام دهیم و طرح‌های بزرگی را که در راستای حل مشکلات کشور است بر عهده بگیرم.

در حوزه فرهنگی نیز جهاددانشگاهی می‌تواند فعال‌تر باشد به‌ویژه که یک‌زمانی کارهای فرهنگی دانشگاه‌ها را جهاددانشگاهی انجام می‌داده است. در حال حاضر نیز که در حوزه‌های مختلف مانند مسابقات مناظره کار می‌کند و این کار را می‌توان وسیع‌تر انجام دهد و مناظرات از شکل محدود به شکل گسترده حرکت کند تا تمام دانشجویان کشور را در این زمینه فعال کند. 

یکی از چیزهایی که می‌تواند در پیشرفت علم اثر داشته باشد، مناظرات و انتقاد و نقد حوزه‌های دانشگاهی است که جهاددانشگاهی می‌تواند فرهنگ دانشگاهی را برای استفاده همه در دانشگاه‌های کل کشور نهادینه و پیاده کند و در حوزه‌های اطلاع‌رسانی و خبررسانی خبرگزاری ایسنا و ایکنا می‌تواند فعال‌تر باشد و کارهای بزرگ‌تری انجام دهد و به دولت کمک کند به‌ویژه در بحث افکار سنجی تا به یک سازمان قوی هم از جهت فیزیکی و هم از جهت نیروی انسانی تبدیل شود و کارهای بزرگ و طرح‌های کلان کشور را مستقلا خودش انجام دهد و این طرح را در انتها تحویل دولت دهد. تمامی این کارها با توانمندی‌هایی که در جهاددانشگاهی می‌بینیم امکان‌پذیر است.