رونمایی از طرح تولید آزمایشگاهی جنین در تکثیر گاومیش‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، همزمان با آیین گرامیداشت چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی که با حضور دکتر محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و دکتر حسن مسلمی نائینی رییس جهاددانشگاهی در مرکز همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علم و فرهنگ این نهاد برگزار شد، طرح «تولید آزمایشگاهی جنین در تکثیر گاومیش‌های با خصوصیات برتر ژنتیکی» رونمایی شد.

گفتنی است؛ تولید پایدار در صنعت دامپروری هر کشور مستلزم بهبود بازده تولیدات دامی به مدد استفاده از روش‌های اصلاح‌ نژادی برای تأمین امنیت غذایی جامعه است.  

پژوهشگاه ابن‌سینا با برخورداری از متخصصین مجرب با بیش از 20 سال سابقه فعالیت در عرصه بیوتکنولوژی تولیدمثل دام در طی 12 سال اخیر، با بومی‌سازی دانش فنی «تولید خارج رحمی جنین با استفاده از تکنیک اخذ سونوگرافیک تخمک از دام زنده (OPU: Ovum pick up)»، اقدام به تکثیر نژادهای ممتاز گاو و گاومیش نموده است. در این فناوری پس از انتخاب بهترین دام‌ها بر اساس خصوصیات برتر ژنتیکی تولیدی و تولیدمثلی، با استفاده از این تکنیک هر 6 تا 13 روز یکبار اقدام به اخذ سونوگرافیک تخمک شده، و سپس تخمک‌ها در آزمایشگاه پس از طی مرحله بلوغ با بهترین اسپرم لقاح یافته و جنین‌ها در سن 5 تا 8 روزگی (مرحله بلاستوسیت) منجمد شده و در تانک ازت مایع تا زمان انتقال به دام گیرنده، نگهداری می‌شوند.

بهره گیری از دانش بیوتکنولوژی تولید مثل در جهت تکثیر و اصلاح نژاد گاومیش به عنوان یک دام بومی بسیار سودمند، کم هزینه و سازگار با شرایط آب و هوایی مختلف، خدمت ارزنده‌ای در جهت رونق و توسعه پرورش گاومیش، امنیت غذایی کشور، اشتغال زایی و سلامت جامعه و... محسوب خواهد شد.

مهمترین دلایلی که این طرح را به عنوان طرحی شاخص معرفی می‌کند به شرح زیر است:

اجرای این طرح در راستای برنامه نهم (تکثیر و اصلاح نژادهای برتر از دام‌های بومی کشور) در حوزه امنیت غذایی در برنامه ملی پیشنهادی جهش اقتصاد کشور از طریق فناوری‌های زیستی است که اجرای این طرح به دلایل زیر ضروری به نظر می‌رسد:

1. تأمین امنیت غذایی
2. تامین اهداف اصلاح نژادی در گاومیش های ایران
3. محرومیت زدایی و بهبود معیشت در مناطق کم برخوردار
4. تولید ملی، صادرات و ایجاد اشتغال

لازم به ذکر است؛ با تحقق اهداف طرح حاضر امکان دستیابی به گله‌های مولد اصلاح نژاد شده دارای گاومیش‌های ممتاز در بازه زمانی کمتری محقق می‌شود و زیرساخت علمی و هوشمندانه‌ای برای توسعه گاومیش‌داری در کشور فراهم شده و صنعت گاومیش‌داری کشور که سالهاست علیرغم پیشینه طولانی پرورش گاومیش در ایران با رکود جدی مواجه شده، احیا می‌گردد.

در رابطه با مهمترین نتایج و دستاوردهای اجرای این طرح نیز می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• توسعه تکنیک های نوین تولید مثلی شامل اخذ سونوگرافیک تخمک از دام زنده (ovum pick up)، تولید جنین آزمایشگاهی، انجماد و انتقال جنین
• افزایش بهره وری دام از طریق افزایش تعداد نتاج در طول عمر تولید مثلی دام با خصوصیات ژنتیکی برتر
• تسریع روند اصلاح نژاد گاومیش از طریق تولید جنین از دام¬های ممتاز
• افزایش میزان و کیفیت شیر و افزایش طول دوره شیردهی گاومیش

گفتنی است؛ وزارت جهاد کشاورزی(طرح های بهنژادی براساس تولید جنین از دام ممتاز و همچنین تکثیر خصوصیات برتر ژنتیکی از طریق انجماد اسپرم گوساله های نر ممتاز متولد شده با روش تولید آزمایشگاهی جنین)، هلدینگ‌های دامپروری و دامداری‌های بخش خصوصی و دولتی از جمله مراکزی هستند که از مزایای این طرح بهره‌مند می‌شوند.

مدیران این طرح دکتر ابوالفضل شیرازی و دکتر سارا برجیان بروجنی هستند که با همکاری دکتر محمد مهدی نادری، دکتر علی سروری، مهندس وحید رئیسی، سمانه صادق نیا، مصطفی پورنورعلی، دکتر حمیده عادل دوست، دکتر بهاره بهزادی، مهندس علی ملک پور در بازه زمانی 1401 تاکنون این طرح را در حال اجرا دارند.