مهم‌ترین تاکید اسلام در معماری بر رعایت و حفظ حیا ‌در حریم خانه است

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی قم، حامد حیاتی سرپرست این واحد سازمانی در پنجمین نشست تخصصی همایش گفتمان سازی تاثیر حجاب بر سلامت زن و خانواده که امروز ۶ آذرماه در دانشگاه حضرت معصومه(س) برگزار شد، گفت: طبق آموزه‌های اسلامی محرمیت خانه حائز اهمیت بوده و عدم اشراف و محفوظ بودن خانه از نگاه نامحرمان تاکید شده است.

وی افزود: اذن، زمان ورود به منازل طبق آیه شریفه قرآن مورد توجه است که باید کالبد معماری مناسب با آن طراحی شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم اظهار کرد: سازماندهی فضای خانه حضرت ابراهیم که در قرآن به آن اشاره شده است نماد تفکیک اندرونی‌ و فضای پذیرایی در معماری است.

وی افزود: در قرآن به مرز درون و بیرون فضای خانه بسیار تاکید شده است که باید محرمیت زن خانواده رعایت شود.

حیاتی تصریح کرد: آرامش زن در خانه در گرو آرامش وی در مسکن است که باید حرمت و آرامش در معماری رعایت شود.

سرپرست جهاددانشگاهی استان قم گفت: طبق آموزه‌های قرآن حتی فضای میان اعضای خانواده نیز باید رعایت شده و افراد حریم داشته باشند.

حیاتی اظهار کرد: طبق سوره مبارکه نور بر رعایت سلسله مراتب اجزای معماری در خانه تاکید شده است به گونه‌ای که دو در هیچ وقت رو به روی یکدیگر واقع نشوند.

وی در پایان متذکر شد: مهم‌ترین تاکید اسلام بر رعایت حفظ حیا ‌در حریم خانه است که اگر این مورد رعایت شود، حیا و عفاف به ابعاد دیگر جامعه تزریق می‌شود.

ابزار ترویج فرهنگ و عفاف، شهرسازی مناسب با آن است

دکتر محمدمنان رئیسی عضو هیئت علمی دانشگاه قم‌ نیز در این نشست ضمن تسلیت ایام در خصوص رابطه مفهوم عفاف و حجاب با نظام کالبدی و فضای زیست انسان‌ها، بیان کرد: اسلام در بسیاری از مسائل حزبی مانند سبک لباس ‌و آداب روزمره ورود کرده پس بسیار بدیهی است اصول معماری شهری را نیز تعریف کرده است؛ برای مثال اسلام به کرات بر عدالت در شهرسازی تاکید ورزیده است.

رئیسی با اشاره به سیر تاریخی تضعیف فرهنگ حجاب، بیان کرد: این فرهنگ از اواسط دوران قاجار شروع شد و عمارت شمس‌العماره ماحصل این سیر است.

وی ادامه داد: در زمان رضاشاه نیز اداره بلدیه برای بازسازی خانه‌های معابر اسلامی شرط گذاشت که نمای خانه باید به سمت معابر اصلی باشد که این مسئله با تعالیم اسلام در تعارض است.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم گفت: از زمان سلطنت پهلوی به بعد نما ابزاری برای نمایش مکنت مالک شد و سپس مفهوم بالاشهر و پایین شهر در جوامع شکل گرفت.

وی با بیان اینکه معماری درون‌گرا در راستای فرهنگ عفاف و حجاب است، گفت: این‌ نوع معماری‌های امروزه که اشراف به معابر اصلی دارد در تعارض با فرهنگ عفاف وحجاب است؛ بحث حریم خانه ما به ازای همان توصیه قرآن برای حجاب مؤمنین است.

رئیسی اظهار کرد: تحت تاثیر فرهنگ مدرنیسم به ایران هم زمان با حریم زدایی از البسه حریم زدایی از ابنیه نیز اتفاق افتاد.

عضو هیئت علمی دانشگاه قم‌ گفت: شهر سنتی در راستای القای مفهوم عبودیت، مظاهر اسلامی به شهروندان ارائه فیزیکی می‌شد، برای مثال در قرآن توصیه می‌شود آسمان به راحتی از خانه‌ها دیده شود.

وی با بیان این که در شهر معاصر نمی‌توان با آیات الهی ارتباط برقرار کرد و در نتیجه اعتقادات سست می‌شود، تصریح کرد: ابزار ترویج فرهنگ و عفاف شهرسازی مناسب با آن است.

رئیسی گفت: از فرهنگ شهرسازی آپارتمان‌های مشرف به یکدیگر نمی‌توان به فرهنگ حجاب دست یافت.

 عضو هیئت علمی دانشگاه قم‌ با بیان اینکه با ورود مفهوم لیبرالیسم به فرهنگ زندگی انسان‌ها و آزادی غریضه حریم خانه‌ها از بین رفت، یادآور شد: در دهه ۱۳۲۰ تحت تاثیر فرهنگ لیبرالیسم غربی سبک معماری برون‌گرا به ایران وارد شد.

رئیسی اظهار کرد: طبق اسناد محرمانه به دست رسیده از پهلوی دوم نامه‌ای کشف شد که در آن صراحتا اشاره می‌شود طبق دستور آمریکا و لندن باید بی‌حجابی و مد در لباس و ساختمان انجام شود.

وی گفت: هم‌اکنون نیز امکان ساختو ‌ساز به سبک ایرانی اسلامی ‌درون گرا ممکن است و باید توجه داشت مجموع سکونت‌های کل کشور زیر مساحت ۱ درصد کل ایران است در حالی که ایران تا ۱۵ درصد مساحت امکان بهره‌وری ساخت و ساز دارد.

رئیسی متذکر شد: طبق گزارش وزارت بهداشت در چهار ماه اخیر در بازه پنج ساله هفتاد هزار نفر به علت آلودگی هوا فوت شدند که این امر ثمره شهرسازی متراکم در کلان شهرها و انسداد مسیر باد شمال به جنوب شده است.

باید الگوی معماری اسلامی در اختیار طراحان ساختمانی قرار بگیرد

دکتر ملیحه سلیمانی صدر نیز در این مراسم با اشاره به مؤلفه‌های معماری اسلامی، بیان کرد: اصل محرمیت رکن اصلی خانه‌های تاریخی است که در معماری مدرن امروز اثری از آن نیست؛ این محرمیت زایش فکر معمار ایرانی اسلامی است ‌با توجه به هویت ایران بحث درونگرایی بسیار پر رنگ است.

وی گفت: در معماری سنتی حیاط‌های مرکزی که مرکز آرامش و اجتماع بوده اما امروزه در حیاط‌های مدرن چنین چیزی وجود ندارد و محرمیت‌زدایی شده است.

سلیمانی ادامه داد: اگر آسایش و حرمت معماری خانه برای زن فراهم نشود در فرهنگ نسل بعدی موثر خواهد بود.

وی اظهار کرد: در معماری اسلامی سلسله مراتب تعریف می‌شود که در یک‌ معماری اصولی باید تمام سلسله مراتب رعایت شود که معنای حرمت در آن نمایان است.

سلیمانی با بیان اینکه در قرآن اشاره بسیار زیادی به تمام ابعاد معماری و شهرسازی شده است، اظهار کرد: معماری ایرانی بازخوانی مفاهیم آسمانی است، چنانچه هنوز هم ابنیه تاریخی توریست‌های خارجی را به وجد می‌آورد.

این استاد دانشگاه، گفت: وجود محراب در خانه‌های ایرانی نماد فرهنگ توحید است که به اشتباه از آن تعبیر به قبله می‌شود.

وی گفت: در هنر اسلامی همواره بر سرشت موقت اشیا مادی تاکید می‌شود و تهی بودن اشیا را مورد توجه قرار می‌دهد.

سلیمانی عنوان کرد: باید در شهرهای مذهبی مانند قم نمونه‌های زیادی از معماری اسلامی مشاهده شود اما اکنون اینگونه نیست و باید الگوی معماری اسلامی را استخراج کرد و در اختیار طراحان ساختمان قرار داد.