شناسایی و اولویت بندی مولفه های شایستگی های مدیریت منابع انسانی در سازمان بسیج مستضعفین

به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، با فرار رسیدن هفته بسیج و به مناسبت روز بسیج مستضعفان، مقاله علمی فارسی باعنوان «شناسایی و اولویت بندی مولفه های شایستگی های مدیریت منابع انسانی بر اساس رویکرد تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی: یکی از مجموعه های سازمان بسیج مستضعفین)» تحلیل شد. این مقاله که توسط 3 نویسنده نوشته شده، در مجله مطالعات راهبردی بسیج، که مهم‌ترین مجله با موضوع بسیج است، درسال 1401 منتشر شده است.

در این مقاله چنین بیان شده که شایسته سالاری و استفاده از نیروهای کارآمد، از عوامل موفقیت سازمان‌ها برای حرکت به سمت پویایی و تحول است. شایسته سالاری رمز پیروزی حرکت‌های توسعه‌ای در درون سازمان‌ها است. نبود شایسته سالاری در هر سازمان موجب حذف یا افراد شایسته، اتلاف استعدادهای بالقوه و همچنین کاهش کارایی می‌شود. بنابراین حفظ و نگهداری منابع انسانی، یکی از ضرورت‌های هر سازمانی است.

برای پرورش کارکنان شایسته، نیاز به یک الگوى جامع مبتنی بر شناسایی مؤلفه‌های شایستگی در عرصه مدیریت ضروری است. یکی از چالش‌های هر سازمان، درک مستمر تحولات محیط پویای پیرامون و اتخاذ رویکرد کلان استراتژی متناسب با آن است. مدیران ارشد باید از انتخاب بهترین راهکار و استراتژی بدون پشتوانه از منابع انسانی حرفه‌ای و شایسته آگاه باشند؛ به‌همین دلیل است که مدل‌های شایستگی می‌توانند به متخصصان حرفه‌ای در بهبود مهارت‌ها و سطح کارآمد نیروی کاری خود و به‌منظور انطباق یا تقاضاهای متغیر بازار و پاسخ‌دهی به چالش‌های کسب وکار، کمک زیادی کنند.

یکی از عوامل مهم در سازمان، شایستگی مدیریت منابع انسانی است. شایستگی مدیریت منابع انسانی به‌عنوان توانایی عملکرد منابع انسانی در توسعه و پیاده‌سازی یک سیستم مدیریت در منابع انسانی تعریف شده است که برای دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان، ضروری است. البته که سازمان با صلاحیت بالای مدیریت منابع انسانی در جذب، حفظ، توسعه و ایجاد انگیزه کارمندان خود، زمانی اثربخش خواهد بود که مزیت رقابتی ایجاد کند. مدل شایستگی یکی از روش‌هایی است که برای انطباق‌پذیری و سازگاری سازمان‌های مدرن با تغییرات مداوم و مستمر محیط‌های کاری طراحی شده است.

سازمان بسیج مستضعفین به‌عنوان یکی از سازمان‌های مهم و کلیدی در همه عرصه‌های فرهنگی، آموزشی و اقتصادی کشور محسوب می‌شود. ایجاد و استفاده از یک مدل مبتنی بر شایسته سالاری در منابع انسانی می‌تواند مانع محکمی در برابر بسیاری از ناکارآمدی‌ها در سازمان شود.

سؤال اصلی مطرح شده در این مقاله این است: مؤلفه‌های شایستگی منابع انسانی کدام‌اند و از چه اولویتی برخوردار هستند؟
با اسـتنتاج از تعاریف و شـاخص‌های شـایسـتگی در تعاریف، مهم‌ترین شاخص‌های شایستگی در این مقاله عبارتند از: محرک و انگیزه، خصـیصـه، دانش، مهارت و درک خویشتن.

براین اساس، جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان و کارشـناســان یکی از اقشــار سازمان بسیج مستضعفین در شهر تهران است.
روش نمونه‌گیری به علت خاص بودن عنوان پژوهش و استفاده از نظرات خبرگان به‌صورت غیراحتمالی و قضاوتی است.
نتایح و یافته‌های این مقاله نشان داده که توانایی کشف، جذب و نگهداشت استعدادها بالاترین رتبه را در نظرات مدیران دارد.

باتوجه به نتایج این مقاله توصیه می‌شود تا سازمان‌ها این موارد را در اولویت کار خود قرار دهند:
1.     افزایش ارزش آفرینی مدیران منابع انسانی و توجه به شایستگی‌های هوشی و شایستگی هوش عاطفی
2.     رعایت اصول اخلاقی در بین کلیه شاخص‌ها و برنامه‌ریزی شایسته
3.     ایجاد یک مرکز سنجش شایستگی‌های مدیریت منابع انسانی
4. طراحی نظام توسعه و آموزش شایستگی‌های منابع انسانی
5. تلاش برای تقویت جایگاه مدیریت منابع انسانی در سازمان
6.     استفاده از ابزارهایی مثل دانش انسانی، دانش ساختاری و دانش اجتماعی و شاخص‌هایی نظیر رشته و گرایش تحصیلی مرتبط با پست سازمانی و استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری تیمی و مشورت با کارکنان
7.     استفاده از نگرش برنامه‌ریزی و کارآفرینی و شاخص‌هایی مثل: توکل‌گرایی در پیش‌بینی تحولات آینده، مدیریت مسائل با رویکرد تقوا، اتقان در کار و پرهیز از سستی

منبع:

قدیانی، حسین، قدمی، کاوه، و پیری زمانه، مسلم. (1401). شناسایی و اولویت بندی مولفه های شایستگی های مدیریت منابع انسانی بر اساس رویکرد تحلیل سلسله مراتبی (AHP) (مطالعه موردی: یکی از مجموعه های سازمان بسیج مستضعفین). مطالعات راهبردی بسیج، 25(95)، 197-231. SID. https://sid.ir/paper/1050593/fa