دبیرخانه دایمی همتا بازار در حوزه هوش مصنوعی ایجاد می شود

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، پس از دو روز برگزاری دوره اول رویداد هم‌اندیشی هم‌تابازار که با مشارکت سازمان تجاری‌سازی و اقتصاد دانش‌بنیان جهاددانشگاهی و بخش خصوصی (گروه مشاوران توسعه کسب و کار سیناپتک) و با حضور و همراهی نمایندگان و مدیران ارشد وزارتخانه‌های دولتی و انجمن‌های صنفی و علمی بخش خصوصی طی روزهای ۲۴ و ۲۵ آبان‌ماه ۱۴۰۲ در تهران برگزار شد و به کار خود پایان داد.

در پایان برگزاری این رویداد، مواردی در قالب بیانیه پایانی به جامعه و ذینفعان حوزه فناوری‌های همگرا با هوش مصنوعی عرضه شد که به شرح زیر است:

1. نیاز به آموزش و یادگیری مدیران ارشد بخش های حاکمیتی، دولتی و خصوصی و بخش‌ عمومی و جریان‌سازی فرهنگی در کل جامعه نخستین نیازی ‌است که هم‌زمان با سیاست‌گذاری در زمینه حاکمیت و مالکیت و مدیریت داده باید به آن پرداخت. آموزش و پرورش، آموزش تحصیلات تکمیلی در زمینه کلیه علوم پزشکی و غیر از آن و مهارت‌آموزی در سطح عمومی جامعه باید اولویت نخست کشور در زمینه توسعه نخبگان فناوری های هوشمند باشد.

2. از آنجا که استفاده از هوش مصنوعی در صنایع، خدمات و کشاورزی در کل اقتصاد کشور قابل استفاده است همزمان قوانین و مقررات و سیاست‌گذاری‌های حکرمانی باید به سرعت تهیه و با اطلاع‌رسانی گسترده در اختیار تمام فعالان و ذینفعان این حوزه در کشور قرار گیرد؛ به همین منظور نیاز به ریل‌گذاری و چارچوب‌بندی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از طریق سیاست‌گذاری و حکمرانی در زمینه توسعه هوش‌ مصنوعی است و توسعه در این زمینه باید از طریق طراحی نقشه راه توسعه هوش ‌مصنوعی از طریق نخبگان و به اشتراک‌ گذاری آن با عموم فعالان اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و از طریق هم‌اندیشی و در نهایت با اطلاع‌رسانی به ایشان صورت بگیرد و از توانمندی‌های کشور در زمینه ‌های ضروری استفاده شود و با هم‌افزایی بین ‌بخشی جایگاهی در شان کشور در این زمینه ایجاد شود. همچنین قانون حکمرانی داده و صیانت از داده‌ها زودتر باید اجرایی شود تا داده‌های کلان به عنوان مهمترین ورودی فناوری‌های هوش ‌مصنوعی در اختیار جامعه و شرکت‌های فناور قرار گیرد.

۳. باید از الگوهای موفقیت در صنایع نظامی و هوافضا که پیشروترین بهره‌برداران از هوش ‌مصنوعی در جهان بوده و در ایران نیز جز پیشروترین‌ بخش‌ها به حساب می‌آید استفاده کرد و چگونگی مدیریت نوآوری و فناوری در صنایع دفاعی به سایر حوزه های اقتصادی کشور منتقل شود.

4. بازار پولی و مالی و بازار سرمایه یکی از حوزه های علاقمند به استفاده از فناوری‌های هوشمند در جهان بوده و باید بر اساس الگوهای جهانی اولویت سرمایه‌گذاری در کشور نیز باشد. از این رو معرفی نیازهای فناورانه بانک، بورس و بیمه اهمیت بیشتری دارد تا از یک نگاه بالا به پایین نیازها مطرح و در گام بعدی مرتفع و بازار برای شرکت‌های دانش‌بنیان فراهم شود.

۵. بازار کار از طریق آموزش کوتاه‌مدت و مهارت‌آموزی به دانش‌آموزان و دانشجویان برای ورود سریع‌تر ایشان به این بازار باید اهمیت بیشتری در سیاست‌گذاری ها پیدا کند تا استفاده از فناوری‌های هوش ‌مصنوعی و فناوری‌های همگرا با آن هم‌زمان با آشناسازی دانشمندان داده با پروژه‌های موجود کشور اهمیت بازارسازی این حوزه را بیش از پیش نمایان ‌کند. در عین حال حمایت از نخبگان و منابع انسانی از طریق مادی و معنوی و پروژه‌ها و بازار کاری که برای ایشان ایجاد شود از خروج ایشان از کشور جلوگیری می‌کند، که این موضوع اهیمت ویژه دارد.

۶. بازار محصولات مرتبط با هوش مصنوعی به نگاه طراحی، شناخت‌شناسی (متدلوژی) و حل مساله‌ای نیاز دارد، نگاهی که باید در کشور تقویت شود تا امکان استفاده از امکانات و مواهب هوش‌ مصنوعی و فناوری‌های همگرا در کشورها بیش از پیش فراهم شود. در این زمینه به‌کارگیری توان بخش خصوصی و تبادل فناوری با کشورهای پیشرو و دوست و انجام پروژه‌های مشارکتی با شرکت‌های معتبر این کشورها و صادرات محصولات دانش‌بنیان در این زمینه از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید آن را دنبال کرد.

۷. دانش‌ و الگوریتم‌های فناوری‌های هوشمند در کشور از شرایط مناسبی برخوردار است، اما توسعه زیرساخت‌های کشور و سیاست‌گذاری در حاکمیت کلان داده‌های سازمانی، صنعتی، نظامی و عمومی اهمیت ویژه دارد تا در کوتاه زمانی به محصولات کاربردی و امنیت بالاتر در کشور  با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری‌های همگرا با آن دست یابیم.

همچنین بر اساس خواست مخاطبان و نخبگان حاضر در رویداد، هم تابازار ادامه دار و مستمر خواهد بود و به همین منظور دبیرخانه دایمی آن بر اساس تصمیم هیات مدیره گروه مشاوران توسعه کسب و کار راه‌اندازی و در دفتر این شرکت ایجاد شد.

از هوش مصنوعی و هوشمندسازی باید بهره برداری استراتژیک ‌کنیم

رویداد هم تا بازار طی دو روز 24 و 25 آبان ماه برگزار شد و در روز دوم نیز نشست های تخصصی برگزار شد که دکتر محمدرضا عاطفی مدیر کل اقتصاد دانش بنیان دانشگاه تهران جنوب در نشست «فناوری های هوشمند و چالش ها و فرصت های استقرار آن در سازمان های بزرگ»، گفت: ما باید بتوانیم زنجیره ارزش را در سطحی بالاتر از سازمان گسترش بدهیم و هوش مصنوعی را در آن اجرا کنیم. همچنین توجه به رابط‌های کاربری، اینترنت اشیا، حسگرهای هوشمند، فناوری‌های تشخیص موقعیت مکانی و… نیز در همین راستا از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

وی تاکید کرد: توجه به توازن در گسترش و پیشرفت تکنولوژی‌ها بسیار مهم است. ما باید به این نکته نیز توجه کنیم که در همه حوزه‌ها با سرعت مناسبی رشد کنیم و به همه موضوعات به اندازه کافی بپردازیم. همچنین رقابت طلبی نیز همواره موضوعی است که در همه حوزه‌ها وجود دارد. ما باید مزیت‌های رقابتی خود را حفظ کنیم و مزیت‌های جدیدی نیز کسب کنیم.

دکتر عاطفی تصریح کرد: هر چقدر بتوانیم برنامه‌های خود را به سمت استراتژیک شدن پیش ببریم، بیشتر منتفع خواهیم شد. این سطح از استراتژی که در سه سال اخیر در سازمانها مشاهده می‌شود امیدوارکننده است و اینکه هوش مصنوعی از کف سازمان به رویکرد استراتژیک سازمان رسیده اتفاق بسیار خوبی است.

وی با اشاره به مشکلات استراتژیک هوش مصنوعی در ایران گفت: یکی از چالش‌های ما این است که ما از هوش مصنوعی و هوشمندسازی بهره برداری استراتژیک نمی‌کنیم. از سال ۲۰۱۰ با دو پارادایم مواجه بودیم که یکی از آنها هوش مصنوعی بوده ‌است و موضوعات مبتنی بر دیجیتال کردن بوده اند.

مدیر کل اقتصاد دانش بنیان دانشگاه تهران جنوب ادامه داد: انقلاب اول مکانیزاسیون بود، انقلاب دوم ایجاد خط تولیدهای انبوه بود و انقلاب سوم مبتنی بر اتوماسیون و کنترل ماشین بود. در انقلاب صنعتی چهارم نقش نظارتی و کنترل نیز به ماشین‌ها سپرده شده است. لذا ما وارد دنیای هوش مصنوعی شده ایم. هوش مصنوعی برای ما پیش‌بینی انجام می‌دهد و یک قدم جلوتر را می‌بیند. این همواره چالش انسان بوده است.

عاطفی با اشاره به توسعه هوش مصنوعی تا سطح زنجیره ارزش گفت: هوش مصنوعی در سطح استراتژی سه فاز دارد. فاز اول دیجیتالی کردن است. دیجیتال کردن به این معناست که بتوانیم به ازای هر مشتری یک محصول تولید کنیم. همچنین موضوع بعدی که مدنظر قرار دارد بیزینس مدلها هستند که به صورت نمایی در حال گسترش هستند. این دو موضوع امکان ارزش‌آفرینی در سطح استراتژیک را برای ما ایجاد می‌کند.

وزارت دفاع آماده همکاری با فناوران در حوزه هوش مصنوعی است

در ادامه دومین روز از این رویداد، دکتر احمد ملکیان از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح  در نشست «فناوری هوشمند و حکمرانی هوشمند» با اشاره به عوامل تعیین کننده نبردهای نوین گفت: هوش مصنوعی یکی از فناوری‌هایی است که در نبردهای نوین تعیین کننده است. فناوری نو دیوایس‌های جدید و دکترین نو ایجاد می کند. هم اکنون ما در مرحله ای هستیم که هوش مصنوعی دنیا را متحول کرده است. هوش مصنوعی با فشار خود سبب کشش بازار نیز شده و این موضوع در صنعت نظامی نیز مهم است. در حوزه پدافند هوایی، زیستی، مقابله با جاسوس افزارها و پیشگیری از حملات هوش مصنوعی کاربرد زیادی دارد.

وی افزود: وزارت دفاع یکی از بزرگترین نهادهای کشور است که از زیر آب تا چندین متر بالای سطح دریا محصولات خود را تولید و استفاده می کند. در همین راستا این وزارتخانه آماده است تا تمام پیشنهادات در این زمینه را بشنود و پذیرای همکاری با فناوران است. وزارت دفاع در همه زمینه های مورد نیاز خود به دنبال شنیدن ایده های جدید و نو است.

در ساختارها و قوانین در حوزه هوش مصنوعی مشکل داریم

در ادامه نیز دکتر سید احمدی علمایی عضو هیات علمی و مجری پروژه های مخابراتی تالیا با اشاره به موضوع نقش آفرینی در نظم نوین جهانی اظهار کرد: ما در انقلاب‌های صنعتی تا جایی جلو رفتیم که موضوع خرد در حال نقش‌آفرینی کردن است.

وی ادامه داد: اگر بلاک چین به تنهایی استفاده شود کارایی ندارد. ورود به نظم نوین جهانی و جایی که خرد وارد تکنولوژی شده ‌است، نیازمند توجه به این نکته است. جا ماندن از انقلاب اول صنعتی منجر به از دست رفتن جغرافیای ملی شد و در انقلاب صنعتی چهارم نیز ما به سمت کپی برداری هستیم و هنوز نیز وارد انقلاب پنجم نشدیم.

عضو هیات علمی و مجری پروژه های مخابراتی تالیا تاکید کرد: حکمرانی در انقلاب پنجم دیگر در مفهوم جغرافیا خلاصه نمی‌شود. نگاه ما باید مقداری متفاوت باشد. ما همچنان در ساختارها و قوانین نیز مشکل داریم و دستورالعمل های ما نیز غیر چابک هستند. ما باید متدولوژی خود را تقویت کنیم و نگاه اجرایی و فنی بهتری داشته باشیم.

باید از مقوله دانش به صنعت و محصول برسیم

همچنین مهران ضیابری با تاکید بر موضوع هوش مصنوعی اظهار کرد: در عرصه هوشمندسازی ما با سه موضوع روبه رو هستیم. یکی از آنها موضوع الگوریتم‌هاست که ما در آن بسیار قدرتمند هستیم. موضوع بعدی زیرساخت است که ما بسیار در آن ضعیف هستیم. حمایت‌ها در این زمینه بسیار ضعیف بوده است. البته در سال‌های اخیر حمایت‌هایی صورت گرفته اما کافی نبوده است. موضوع سوم مسئله دادگان است. ما در دادگان ضعف‌های بنیادی داریم.

وی ادامه داد: وقتی وارد موضوع حکمرانی داده می شویم با مخاطرات زیادی روبه‌رو می‌شویم. یکی از این چالش‌ها امنیت داده هاست.

ضیابری با اشاره به لزوم حذف انسان در چرخه امنیت در انقلاب صنعتی پنجم گفت: ما باید در این زمینه نیز مدل‌های فرایندگرا را جایگزین مدل های قدیمی کنیم. باید کار ماشین را به ماشین سپرد.

وی با اشاره به چالش‌های صنعتی در این زمینه گفت: ما با معضلی مواجهیم که دانشجوی ما تا دیروز در دانشگاه بوده و امروز وارد صنعت شده است. دانشجو هیچ دیدی نسبت به موضوعات جدید و نوی صنعتی ندارد. ما باید از مقوله دانش به صنعت و محصول برسیم. همچنین در مقوله امنیت نیز ما با چالش کهنه بودن مدل‌ها و قدیمی بودن فرایندها روبه‌رو هستیم که باید آن‌ها را با فرایندهای جدید جایگزین کنیم.

در ادامه دکتر محمد مراد بیات، مدیر عامل مرکز فرهنگ سازی و آموزش بانکداری الکترونیکی (فابا) با اشاره به تجارب استفاده از فناوری هوش مصنوعی در زمینه بانکداری گفت: چالش‌های گوناگونی در این زمینه مطرح است. نگران بودن درباره هوش مصنوعی طبیعی است اما باید دانست که چگونه میتوان از مزایای این فناوری بهره برداری کرد. ما باید بدانیم که هر فناوری چه چالش‌هایی خواهد داشت. همچنین تغییر مشاغل و از بین رفتن یکسری از آنها نیز بدیهی و طبیعی است‌.

مدیر عامل مرکز فرهنگ سازی و آموزش بانکداری الکترونیکی (فابا) ادامه داد: در چند سال آینده ما با ریزش شدید یکسری از مشاغل و خیزش مشاغل دیگر مواجه خواهیم بود. این یکی از چالش‌هایی است که در نظام بانکی نیز وجود خواهد داشت. ما جامعه خوش استقبالی نسبت به فناوری‌های جدید هستیم اما ابعاد آن را نمی بنیم. یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه شود موضوع منابع انسانی در بانکداری هوشمند و هوش مصنوعی است. متاسفانه ما در اجرای تصمیمات بزرگ مدیریتی در بطن و بستر هوش مصنوعی مشکل داریم.

بیات تاکید کرد: موضوع حکمرانی دیتا نیز یکی دیگر از چالش‌های ماست.

هوش مصنوعی ابزارهای جدیدی وارد بازار می کند

دکتر محمد پاشاخانلو مدیر عامل صندوق پژوهش و تحقیقات صنایع دفاعی رویدا همتابازار با اشاره به تاثیرات جهانی هوش مصنوعی گفت: هوش مصنوعی درباره بهره‌برداری نیست، درباره تغییرات جهانی و پارادایم ‌هاست. تا وقتی که نگاه، نگاه بهره‌برداری باشد هر لحظه می‌توان تحت تاثیر تغییرات قرار گرفت.

وی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی بازی‌های جدیدی در دنیا شروع می‌کند و ابزارهای قدیمی را خارج و ابزارهای جدیدی وارد می‌کند، یادآور شد: درباره دیتا نیز همینطور است، دیتا را باید جمع آوری کرد و جمع‌آوری دیتا نیازمند فراهم کردن بستر مناسب است.

باید زیرساخت مناسب برای هوش مصنوعی فراهم شود

در ادامه دکتر محمد عالیشاهی معاون هوش تجاری و علم داده بهسازی ملت با تاکید بر موضوع تحلیل داده و هوش مصنوعی گفت: ما یک بانک اطلاعاتی با ظرفیت بسیار زیاد و قدرتمند ایجاد کرده ایم. در همین راستا موضوع مدیریت ریسک اعتباری مشتریان مبتنی بر هوش مصنوعی مورد توجه قرار گرفته و اتفاقی که افتاده این است که تحلیل مشتریان در لحظه انجام می‌شود.

وی در ادامه گفت: یکی از مشکلات ما موضوع فرهنگ و بلوغ سازمانی است. همچنین باید زیرساخت مناسب برای هوش مصنوعی فراهم باشد. با امکانات و زیرساخت‌های قدیمی نمی توان فناوری هوش مصنوعی را پیاده کرد. همچنین فراهم کردن بستر مناسب از خروج نخبه ها نیز جلوگیری خواهد کرد.

وی با اشاره به تاثیر هوش مصنوعی در بهبود فرایند جمع آوری داده ها نیز گفت: جمع‌آوری داده های بانکی با توجه به حدود ۶۰۰ شاخص، کار بسیار سخت و زمانبری است که هوش مصنوعی در این زمینه به ما کمک کرده است.

دکتر عالیشاهی تاکید کرد: باید در حوزه حاکمیت و نظارت از هوش مصنوعی استفاده کنیم.

دکتر علیرضا ماهیار، مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک ایران با اشاره به موضوع بانکداری هوشمند و هوش مصنوعی اظهار کرد: نمی شود در حوزه حاکمیت و نظارت از هوش مصنوعی استفاده نکرد. در حوزه بانکی نیز این بحث ابعاد گسترده ای دارد. در حوزه نظارت و نیز عملیات بانکی، هوش مصنوعی کاربرد دارد و حتی می‌توان با استفاده از ربات ها حساب های بانکی افتتاح کرد. وقتی این امکانات وجود دارد موضوع نظارت بر این امکانات توسط بانک مرکزی نیز مطرح می‌شود.

مدیر عامل شرکت ملی انفورماتیک ایران ادامه داد: بانک مرکزی در مدت اخیر رویدادهایی نیز برای تقویت بستر انفورماتیک خود برگزار کرده است و به دنبال ارتقا سطح خود در زمینه بانکداری هوشمند است. هدف ما این است که این راه را تا جایی ادامه دهیم که نیازهایمان را برطرف کنیم.

دکتر علیرضا ماهیار تصریح کرد: هنوز در زمینه دیتاهای دیجیتال نقص هایی وجود دارد.