چالش‌های بازارکار ایران؛ تأمین نیروی کار متخصص به دغدغه کشوری تبدیل‌شده است

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، نشست “چالش‌های جدید جذب و نگهداشت نیروی انسانی در بازار کار کنونی ایران” با حضور دکتر امیر سعید مصباح دبیر صلاحیت حرفه‌ای شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی کشور، مهندس حمید خوش‌سیرت معاون صنایع کوچک شهرک‌های صنعتی استان تهران، مهندس کریمی مدیرعامل کاربوم، مهندس سیروس دشتی مدیرکل اشتغال و کارآفرینی جهاددانشگاهی و امیرعلی بینام مدیرمسئول بازار کار در معاونت آموزش و کارآفرینی جهاددانشگاهی برگزار شد.

عدم توجه به دستورالعمل‌های صلاحیت حرفه‌ای کشور را از مسیر پیشرفت خارج می‌کند

در نشست امروز که با حضور جمعی از فعالان حوزه کسب‌وکار و اشتغال برگزار شد، بر اهمیت موضوع صلاحیت حرفه‌ای و موضوع جذب و نگهداشت نیروی انسانی در بخش‌های مختلف خصوصی و دولتی تأکید شد.

مهندس سیروس دشتی با اشاره به اقدامات صورت گرفته در معاونت اشتغال و کارآفرینی جهاددانشگاهی اظهار کرد: رسانه بازارکار با تأکید بر مبحث کلیدی بازار کار در زمینهٔ گفتمان سازی در کشور پیشرو است. کشور در حوزه کسب‌وکار و بازار کار با چالش‌های زیادی روبه‌روست. لذا با استفاده از رسانه‌های جهاددانشگاهی به‌ویژه بازار کار تلاش کردیم تا این چالش‌ها را شناسایی و بررسی کنیم و برای آن‌ها راه‌حل بیابیم.

وی ادامه داد: یکی از چالش‌هایی که در دنیا و به‌طور خاص در کشور ما نیز وجود دارد، موضوع جذب نیروی انسانی است. در سال‌های گذشته دیدیم که بنگاه‌های اقتصادی در جذب نیروی انسانی خود موفق نیستند. بخش زیادی از انرژی‌بخش منابع انسانی نیز صرف همین موضوعات می‌شود. ما تلاش می‌کنیم تا با ابعاد گوناگون این چالش آشنا شویم و آن را حل کنیم.

دشتی با اشاره به هدف این نشست گفت: هدف این است که بخش خصوصی دغدغه‌های خود را بیان کند و در کنار آن دولت نیز دیدگاه خود را به اشتراک بگذارد. این مباحث را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌عنوان متولی اصلی این حوزه نیز ارائه می‌کنیم. در کل موضوع چالش‌های جذب نیروی انسانی از محورهای اصلی این نشست است.

تأمین نیروی کار متخصص به دغدغه کشوری تبدیل‌شده است

معاون صنایع کوچک شهرک‌های صنعتی استان تهران با اشاره به اینکه تأمین نیروی کار به دغدغه کشوری تبدیل‌شده است گفت: در شهرک‌های صنعتی استان تهران 10 هزار قرارداد و 6600 قرارداد بهره‌بردار داریم. مشکل اصلی چندجانبه است، یکی از مشکلات این است که شهرک‌های صنعتی بیرون شهرها هستند. در کشوری مثل آلمان شهرک‌های صنعتی در داخل شهرهاست. در شهرک موفقی بنام شهرک صنعتی نصیرآباد چون در داخل شهر قرارگرفته، مشکلی وجود ندارد چراکه هزینه حمل‌ونقل و جابجایی کم است و این شهرک در جنوب استان تهران یکی از شهرک‌های موفق استان و کشور است.

وی با اشاره به این که تأمین نیروی کار در شهرک‌های صنعتی استان تهران به بحران تبدیل‌شده و شهرکی مثل شهرک صنعتی دماوند با کمبود شدید نیروی کار مواجه است گفت: بر اساس قانون کار حقوق و دستمزد مشخص است و هزینه‌های مختلف پوشش داده نمی‌شود و ما برای تأمین نیروی متخصص، مهارتی و توانمند از شهرها برای این شهرک‌های صنعتی با شکل مواجه هستیم.

مهندس حمید خوش‌سیرت به مشکلات نیرو حتی در شهرها اشاره کرد و گفت: مشاغل درون شهرها نیز به دلیل برخی مسائل ازجمله کسب‌وکارها و مشاغل اینترنتی و تفاوت معنادار بین مشاغل جدید و خدماتی با مشکل تأمین نیرو مواجه هستند. از سوی دیگر بخش حمل‌ونقل عمومی نیز بین شهرهای مختلف با مشکل مواجه می‌شود و اگر فکری نکنیم با بحران مواجه خواهیم شد.

معاون صنایع کوچک شهرک‌های صنعتی استان تهران با تأکید بر اینکه تعامل و هماهنگی بیشتری بین دولت، دانشگاه و صنعت برقرار شود گفت: لازم است برای تربیت نیرو و جذب آن‌ها باید تعامل و هماهنگی بین دولت، دانشگاه و صنعت برقرار شود. با تحول نظام‌های اقتصادی، شرکت‌ها و صنایع به همکاری با دانشگاه‌ها تمایل پیداکرده‌اند که از طریق بهره‌مندی از دانش و تکنولوژی‌های نوآورانه باعث توسعه تولید محصولات در بخش صنایع کوچک می‌شوند.

معاون صنایع کوچک شهرک‌های صنعتی استان تهران بر توسعه مشاغل خانگی و حمایت از کسب‌وکارهای خانگی تأکید کرد و گفت: در حال حاضر گرایش به‌سوی مشاغل خانگی است بنابراین برای حمایت از مشاغل جدید با نگاه مشاغل خانگی باید برنامه‌ریزی کنیم. امروزه با کمبود شدید جمعیت مواجه هستیم، در برخی شهرک‌های صنعتی باوجود ارائه خدمات اقامت، ناهار و شام و تغذیه و صبحانه از سوی کارفرمایان، نیرو حاضر به کار و فعالیت نیست!

مهندس حمید خوش‌سیرت با اشاره به اینکه به بحث ورود مهاجرین باید نگاه درستی داشته باشیم گفت: بحث مهاجرت نیروی کار به کشورمان از دو بعد اقتصادی و اجتماعی قابل‌بحث است گفت: از یک‌سوی پدیده مهاجرت مشکلاتی دارد اما از سوی دیگر باید رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی باید کمک کنند تصمیمات درستی حاصل شود چراکه صنایع و بنگاه‌های اقتصادی با کمبود نیرو مواجه هستند که باید از نیروی کار خارجی استفاده کنیم.

وی افزود: دانشگاه‌ها باید در کنار دولت و صنعت برای توسعه کشور کمک کنند و تأمین نیروی انسانی موردنیاز بخش خصوصی را در کل کشور برعهده‌گرفته و مشکلت را حل کنند.

چالش اصلی این است که در شورای مهارت نگاه سیستمی وجود ندارد و همه دنبال سهم خواهی هستند

همچنین دکتر امیر سعید مصباح دبیر صلاحیت حرفه‌ای شورای عالی آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی کشور نیز در ادامه با اشاره به جزئیات نظام جامع آموزش علمی و مهارتی کشور گفت: این قانون در سال ۹۶ تصویب شد تا منجر به هم‌افزایی شود. متأسفانه دستگاه‌هایی با سلایق مختلف را نمی‌توان زیر یک سقف جمع کرد. این شورای عالی سه کارگروه راهبری، صلاحیت حرفه‌ای و آموزش عالی دارد که در این کارگروه‌ها روی مباحث مربوط به این سه حوزه بحث می‌شود و دستورالعمل‌های مرتبط ابلاغ می‌شود.

وی با تصریح اینکه چالش اصلی این است که در شورای مهارت نگاه سیستمی وجود ندارد و همه دنبال سهم خواهی هستند، ادامه داد: چالش اصلی این است که در این شورا نگاه سیستمی وجود ندارد و این وضعیت در حال تبدیل‌شدن به سهم‌خواهی است. اگر نظام صلاحیت حرفه‌ای بخواهد اجرا شود، نباید چنین شرایطی وجود داشته باشد. شورا تلاش می‌کند تا دستورالعمل‌های صلاحیت حرفه‌ای را به‌صورت به‌روز تدوین کند.

دکتر امیر سعید مصباح با اشاره به لزوم طراحی استانداردهای ارزشیابی در کشور گفت: اگر این استانداردها وجود نداشته باشد کشور در مسیر توسعه نخواهد بود. در کشورهای توسعه‌یافته دولت نقش تنظیم‌گری خود را آموخته است. متأسفانه در کشور ما نقش دولت تصدی‌گری است و این سبب رقابت دولت با بخش خصوصی می‌شود.

وی تأکید کرد: اگر سنجش درست باشد، فضا برای رقابت و انتخاب افراد باصلاحیت فراهم می‌شود؛ تأکید اینجا بر این است که صلاحیت فنی، مهارتی و عمومی بررسی شود.

دکتر مصباح گفت: با پیگیری‌های انجام‌شده وزارت ارتباطات وظیفه ایجاد سامانه سجاد را بر عهده گرفت و خلأ اطلاعاتی موجود با این طرح برطرف خواهد شد.

وی ادامه داد: در بخش سیاست‌گذاری شورای مهارت به بخش غیردولتی حق رأی داده نمی‌شود و به‌عنوان عضو مدعو هستند. این در حالی است که این بخش به‌عنوان یکی از بخش‌های اصلی شناخته می‌شود. به این موضوع نیز باید توجه شود.

در ادامه مهندس کریمی مدیرعامل پلتفرم استخدامی کاربوم در این نشست تخصص با اشاره به اینکه نزدیک به 30 درصد افراد در سن 15 تا 24 سال کشور، نه کار می‌کنند، نه مهارت کسب می‌کنند و نه تحصیل می‌کنند گفت: این گروه سنی را neet ها تشکیل می‌دهند و این‌ها در همه جای دنیا هستند و در ایران نیز تعداد آن‌ها کم نیست و باید برای این‌ها فکری بکنیم، چراکه اتحادیه‌ها و تشکل‌های کارگری، کارفرمایی و نیز دولت برای این‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند.

مهندس کریمی با اشاره به اینکه 60 درصد نیروهایی که شاغل هستند دوست دارند جابجا شوند و یا به دنبال حقوق بیشتر هستند گفت: این در حالی است 47 در صد افرادی که محل کار خود را ترک می‌کنند هیچ شغلی ندارند و با شرایط بدون شغل از محل کار خود خارج می‌شوند.

مدیرعامل پلتفرم استخدامی کاربوم با اشاره به دغدغه‌های کارفرمایان گفت: کارفرمایان همواره با دغدغه رونق و رکود واحد و یا بنگاه اقتصادی خود مواجه هستند، آن‌ها با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه هستند که امکان جذابیت و ایجاد مشوق برای نیروی کار را دچار مشکل می‌کند. نتایج بررسی یک پژوهش از بین شش هزار کارفرما نشان می‌دهد که بیش از 75 در صد کارفرمایان خودشان خواهان مهاجرت هستند، بنابراین آن‌ها وقتی خود به مهاجرت فکر می‌کنند چگونه می‌توانند به ایجاد فضای جذاب برای جذب نیروی انسانی مهارت دیده و متخصص فکر کنند و یا ساختار مورد نیز را فراهم نمایند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تأمین اجتماعی در این زمینه‌ها باید فعال شوند گفت: در شرایطی که تفاوت فاحشی بین حقوق کارگری و حقوق مشاغل کاذب وجود دارد باید صندوق‌های سرمایه‌گذاری و تأمین اجتماعی با حمایت دولت به میدان بیایند و برای فاصله‌های طبقاتی موجود تلاش کنند. دنیا برای مسائل مختلف در این حوزه‌ها راهکار دارد و تلاش می‌کند همواره راهکارهای نو و جدید پیدا کند.

مدیرعامل پلتفرم استخدامی کاربوم با اشاره به اینکه مشاغل در حال تحول است گفت: مشاغل آتی به‌سوی گردشگری و صنعت تفریح پیش می‌رود و ما مجبور هستیم در حوزه مشاغل و مهارت‌های شغلی به این حوزه‌ها توجه کنیم چراکه این‌ها خواسته بشر امروز است.

به گزارش بازارکار، امیرعلی بینام مدیرمسئول نشریه بازارکار با اشاره به تضادهای جذب و استخدام و اشتغال در بازارکار کشور اظهار کرد: بازارکار ایران از یک‌سو با کمبود نیرو در بخش تولید و صنعت مواجه است و از سوی دیگر با آمار بالای دانش‌آموختگان بیکار و تحصیل‌کرده که به دنبال شغل هستند.

وی افزود: به نظر می‌رسد هنوز نظام مهارتی، فنی و حرفه‌ای و نیز صلاحیت حرفه‌ای در کشور در حد حرف است و پیاده‌سازی آن به‌شدت احساس می‌شود. سازمان فنی و حرفه‌ای سالهاست این موضوع را دنبال می‌کند اما نتیجه عینی درباره آن دیده نشده است. به نظر می‌رسد نهادهای متولی، واسط و تصمیم گیر باید برای حوزه مهارت‌آموزی با نگاه بازارکار تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی نمایند.