بومی سازی، ترویج و توسعه سیستم‌های کشت هیدروپونیک بسته در جهاددانشگاهی خراسان رضوی

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، دکتر سیده مهدیه خرازی با بیان این مطلب افزود: در این میان، توسعه محصولات گلخانه‌ای سهم ویژه‌ای در افزایش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی، افزایش بهره‌وری در استفاده از اراضی و نهاده‌های تولید، ارتقاء امنیت غذایی، ایجاد اشتغال مولد و ارزآوری ایفا می‌کند.

وی تصریح کرد:از آنجا که ایران دارای اقلیمی خشک و نیمه خشک بوده و مولفه آب برای تولید محصولات کشاورزی عامل تعیین کننده و مهمی محسوب می‌شود، لذا هرگونه سیاست گذاری در خصوص استفاده بهینه و افزایش کارایی مصرف آب بویژه در بخش کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع آبی کشور، می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کنترل این بحران داشته باشد.

وی ادامه داد: در این رابطه توسعه فناوری کشت‌های گلخانه‌ای به جهت عملکرد و کارایی مصرف آب بالاتر نسبت به سیستم‌های کشت زراعی در صدر اولویت های دولت در بخش کشاورزی قرار گرفته است.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی بیوتکنولوژی گیاهان باغبانی  پژوهشکده بیوتکنولوژی صنعتی جهاددانشگاهی اظهار کرد: در این راستا، بررسی‌ها نشان می‌دهد که انتخاب سیستم کشت مناسب تاثیر بسزایی بر راندمان مصرف آب دارد. به عنوان مثال، مقایسه میزان مصرف آب به ازای تولید هر کیلوگرم میوه گوجه فرنگی در سیستم های کشت مختلف نشان می دهد که کاربرد سیستم های کشت هیدروپونیک پیشرفته جهت پرورش این گیاه، راندمان مصرف آب را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

خرازی عنوان کرد: بر اساس آمار منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی، سطح زیر کشت گلخانه‌های کشور در سال 1399 نزدیک به 22 هزار هکتار بوده و با توجه به محدودیت آب، سیاست پیش روی وزارت جهاد کشاورزی، افزایش سطح گلخانه‌های کشور به ۱۵۰ هزار هکتار و انتقال بخش عمده‌ای از کشت سبزی و صیفی به محیط‌های گلخانه‌ای است.

به گفته وی، با این حال کشت‌های گلخانه‌ای در کشور اغلب به سبک سنتی یعنی کشت در بستر خاک انجام می‌شود، لذا به دلیل مدیریت ضعیف، سطح تکنولوژی پایین گلخانه‌ها، عملکرد اقتصادی در مقایسه با کشت‌های هیدروپونیک پایین‌تر می‌باشد. از سوی دیگر، سیستم‌های کشت هیدروپونیکی که عموما در سطح گلخانه‌های کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، سیستم کشت هیدروپونیک باز می‌باشند که آب زهکش از دسترس گیاه خارج شده و وارد منابع آب‌های زیزمینی شده و به دنبال آن، آلودگی منابع آب‌های زیرزمینی را به دنبال خواهد داشت.

وی عنوان کرد: کاربرد سیستم‌های کشت هیدروپونیک بسته (بازچرخانی آب زهکش)، علاوه بر افزایش بهره‌وری میزان مصرف آب و کود، مانع از آلودگی منابع آب‌های زیرزمینی می‌گردد.

وی خاطرنشان کرد: در رابطه با سیستم‌های کشت هیدروپونیک بسته از جمله سیستم کشت NFT،  سیستم کشت بدون بستر چند لایه و سیستم های کشت مبتنی بر کاربرد بستر کشت پژوهش های هدفمندی در سازمان جهاد دانشگاهی خراسان رضوی انجام شده است که نتایج آن رضایت بخش بوده است و امید است بکارگیری نتایج حاصل در سطح تجاری بتواند گامی موثر در جهت بومی سازی، ترویج و توسعه سیستم های کشت هیدروپونیک بسته در کشور باشد و با توجه به خشکسالی‌های اخیر در منطقه، بتوان راندمان مصرف آب و کود را به طور چشم گیری افزایش داد.