اختتامیه سومین دوره طرح ملی «فصل سخن» برگزار شد/ معرفی برگزیدگان

به گزارش روابط عمومی سازمان انتشارات جهاددانشگاهی، «سومین دوره طرح ملی فصل سخن» با محوریت نقد و بررسی تازه‌ترین و مهم‌ترین کتب علوم انسانی، سه‌شنبه، ۲۹ آذرماه با حضور دکتر حامد علی‌اکبرزاده رییس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی و دبیر طرح، دکتر حسن محمدی‌فام مدیرکل راهبری امور فرهنگی جهاددانشگاهی، مدیران واحد‌های جهاددانشگاهی و با معرفی و تقدیر سه واحد اصفهان، قزوین و هنر جهاددانشگاهی به کار خود پایان داد.

دکتر علی‌اکبرزاده در سخنانی ضمن تشکر از واحدهای جهاددانشگاهی که در اجرای این طرح همراهی و همکاری کردند، گفت: امروز سه واحد جهاددانشگاهی به‌عنوان واحدهای برگزیده معرفی شدند اما بسیاری واحدهای دیگر هم این طرح را به‌خوبی اجرا کردند که قدردان زحمت همه آنان هستیم. امید است با حمایت بیشتر این طرح را گسترش دهیم و به معنای واقعی کلمه جریان‌ساز باشیم.

مساله اصلی کشور فرهنگ است

رییس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در بخش دیگر صحبت‌های خود مساله اصلی کشور را مساله فرهنگ، علوم‌ انسانی، نگرش‌ها و باورها خواند و افزود: اگر در کشور مشکلات بزرگی داریم، ریشه آن‌ها سخت‌افزاری، تولید تکنولوژی و فناوری نیست. خیال خام و باطل است اگر فکر کنیم به محض رشد در فناوری همه مسایل ما حل خواهد شد. کشورهایی هم که مسائل آن‌ها حل شده و به قول خودشان توسعه پیدا کردند هم ابتدا مساله‌شان در حوزه فرهنگ، نگرش‌ها، باورها و حوزه علوم انسانی حل کردند، بعد مسایل سخت‌افزاری آن‌ها حل شد.

وی با تکیه بر یکی از نقل‌های استاد رضا داوری اردکانی در این باره، جهان امروز را جهان کانت و دکارت و جامعه‌شناسان، فیلسوفان و اهالی علوم انسانی دانست و افزود: مهندس‌ها و فناوران کارسازان این جهان، اما طراحان آن اهالی علوم انسانی هستند. ما هم اگر می‌خواهیم اتفاقی برای ما بیفتد، باید طراحی خوب در حوزه فرهنگ و علوم انسانی داشته باشیم.

رییس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی گفت: برنامه‌هایی مانند طرح فصل سخن؛ حرکت نمادین برای تاکید بر همین مساله است که مسایل ما مساله فرهنگ، علوم انسانی و اجتماعی است. در واقع برنامه فصل سخن و برنامه‌هایی که سازمان‌های دیگر در این حوزه اجرا می‌کنند، حرکت‌های نمادینی هستند که ما را به این مساله مهم توجه و تذکر می‌دهند.

دکتر علی‌اکبرزاده در ادامه به چگونگی شکل‌گیری طرح ملی فصل سخن اشاره کرد و گفت: از سال ۹۵ که وارد سازمان انتشارات شدم، به دنبال اجرای برنامه جدی در زمینه نقد کتاب بودم، چیزی که واقعاً فقر آن احساس می‌شد. اولین نشست جدی نقد کتاب سازمان، در تالار کمال دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و اتفاقاً در ساعت پخش بازی دربی تهران برگزار شد، با این وجود سالن کاملاً پر شد و مشارکت فعالی دانشجویان نیز مزید بر علت استقبال مخاطبان بود.

وی ادامه داد: این نشست طلیعه کار ما بود و کم‌کم به این نتیجه رسیدیم که این طرح را باید تبدیل به یک جریان کنیم؛ در همین راستا به کمک واحدهای جهاد، از سه سال پیش طرح فصل سخن را به‌عنوان طرح هماهنگ آغاز و اجرا شد.

رییس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در ادامه با اشاره به دوره‌های مختلف طرح فصل سخن، عنوان کرد: دوره اول به لحاظ کمی و کیفی چالش‌هایی داشتیم که در دوره دوم کمی بهتر شد اما امسال وضعیت خیلی بهتر از دوره‌های قبل بود.

اهداف فصل سخن

دکتر علی‌اکبرزاده با تأکید بر اینکه فصل سخن دو هدف عمده را دنبال می‌کرد، تصریح کرد: مساله اول تقویت روحیه نقادی دانشجویان و دانشگاهیان و مساله دوم شناسایی، معرفی و نقد جریان‌های فرهنگی است که در سطح کشور تولید محتوا و کتاب انجام می‌دهند.

وی با تأکید بر اینکه بازار نشر کشور به لحاظ فرهنگی با ارزش‌های فرهنگی ما همراه نیست، اضافه کرد: اتفاقاً بازار نشر دست یک‌سری جریان‌ها است و بخش قابل‌ توجهی از آن ضدفرهنگی و نقطه مقابل جریان ترویج فرهنگ بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اسلامی است که خیلی به آن توجه نشده اما ما در طرح ملی فصل سخن به این مسئله مهم توجه داشتیم.

واحدهای جهاددانشگاهی؛ همه‌کاره فصل سخن

رئیس سازمان انتشارات جهاددانشگاهی ادامه داد: در طرح فصل سخن واحدهای جهاددانشگاهی همه‌کاره هستند و ما فقط کار را طراحی و جمع‌بندی می‌کنیم. بنابراین انتظار است که واحدها در این قضیه ورود خوب و جدی داشته باشند.

دکتر علی‌اکبرزاده ضمن اشاره به شرایط کنونی کشور گفت: با مسائلی که اتفاق افتاد، همه بر این نکته تأکید دارند که باید فضای بحث و گفت‌وگو و نقادی ایجاد شود و یکی از ظرفیت‌ها و کانال‌های خوبی که می‌توان این فضا را ایجاد کرد، نقد کتاب است که امیدواریم واحدهای جهاد در دوره چهارم فصل سخن که - فراخوان آن طی یکی دو هفته آینده اعلام می‌شود - بتوانند این موضوع را به بهترین شکل پیش ببرند.

دوره چهارم فصل سخن با ابتکارات جدید

وی در ادامه از طرح‌ریزی چند ابتکار جدید برای دوره چهارم فصل سخن خبر داد و گفت: در سه دوره قبل تأکید بیشتر بر این بود که منتقدین از میان استادان دانشگاه‌ها انتخاب شوند اما در این دوره پیش‌بینی شده که از ظرفیت دانشجویان و اساتید توأم استفاده شود.

دکتر علی‌اکبرزاده با اشاره به این که در دوره چهارم فهرست کتاب‌ها بازبینی و دسته‌بندی موضوعی شده است، اضافه کرد: همچنین با تأکید معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی، شورای علمی برای دوره چهارم فصل سخن تشکیل شده است که کار آن‌ها کمک به طراحی، رصد و ارزیابی اجرای طرح به لحاظ کمی و کیفی است.

وی در پایان از واحدهای جهاددانشگاهی درخواست کرد از ظرفیت رسانه‌ها برای انعکاس طرح فصل سخن کمک بگیرند و برند و عنوان طرح ملی فصل سخن را در برنامه‌های خود فراموش نکنند تا بتوانند جریان‌سازی کنند.

فصل سخن؛ مایه افتخار معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی

حسن محمدی‌فام مدیرکل راهبردی امور فرهنگی جهاددانشگاهی نیز در این نشست طرح وزین و فرهنگی فصل سخن را یکی از کارهای شایسته سازمان انتشارات و موجب افتخار معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی خواند و گفت: این طرح از این جهت که فضای علمی و فرهنگ مطالعه را در جامعه و محیط دانشگاه‌ها به‌صورت بسیار خوبی گسترش می‌دهد و در این کار هم موفق بوده، مایه افتخار است.

وی در ادامه ضمن اشاره به چند نکته درباره چگونگی برگزاری طرح فصل سخن، عنوان کرد: فصل سخن یک طرح هماهنگ است، یعنی تا جای ممکن باید در کل کشور به یک شکل برگزار شود؛ یعنی هر واحد خود را مقید به چارچوب اعلام شده از طرف سازمان انتشارات جهاددانشگاهی بداند و این طرح در همه واحدها به یک شکل دیده شود تا هم معنای طرح هماهنگ تحقق پیدا کند و هم یکدستی و یکپارچگی جهاددانشگاهی در سراسر کشور در اینگونه امور دیده شود.

دانشگاهیان؛ اولویت اول معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی

محمدی‌فام ضمن تأکید بر دانشجویی بودن طرح فصل سخن، تصریح کرد: تا جایی که ممکن است باید مخاطب جلسات فصل سخن دانشجو باشد. اولویت امور فرهنگی جهاددانشگاهی دانشجویان و دانشگاهیان هستند، لذا بهتر است تا جای ممکن هم مخاطب و هم فضای برگزاری جلسات نقد کتاب، محیط‌های دانشگاهی باشد.

وی افزود: بنای از این به بعد معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی بر این است که معاونت‌های فرهنگی جهاد در استان‌ها به این سمت‌وسو بروند که هرکدام برحسب اقتضا و نیاز مخاطب یک مسئله محوری در حوزه فرهنگ داشته باشند و همه فعالیت‌های فرهنگی واحد حول آن مسئله برگزار شود.

مدیرکل راهبردی امور فرهنگی جهاددانشگاهی در پایان ضمن اشاره به برگزاری ۲۸ نشست طرح فصل سخن در ۱۹ واحد در ۱۷ استان کشور، عنوان کرد: این میزان از توجه خوب است اما امیدواریم روزی برسد که هیچ واحدی در جهاددانشگاهی نباشد که به فصل سخن لبیک نگفته باشد.

محمد رهبری معاون فرهنگی جهاددانشگاهی اصفهان در این مراسم بیان کرد: استمرار گفتن از کتاب و خواندن کتاب و جمع‌های کتاب‌خوانی موجب برکاتی برای جامعه فرهنگی می‌شود. طرح فصل سخن موجب شد به اینکه مخاطبان غائب نیز غیرحضوری به مخاطبان فعال تبدیل شوند. بعضا تاثیر این اقدام را در جمع‌های کتاب‌خوانی می‌توان مشاهده کرد. اگرچه با مخاطبانی کم‌تعداد کار خود را آغاز کرد اما به جریانی با مخاطبان متعدد تبدیل شد. مهم‌تر از همه رسالت جهاد دانشگاهی است که توانست طرح فصل سخن را به یک الگو تبدیل کند.

وی اضافه کرد: شاید ظرفیت‌های مالی، مکانی و علمی جلسات ما آنقدر نباشد که بتوانیم استانی بزرگ مانند اصفهان را پوشش بدهیم، اما از همین حیث که این طرح تبدیل به یک الگو شده، ما توانسته‌ایم کارمان را انجام دهیم. فصل سخن بیش از یک برنامه، یک الگو است. «کتاب سه‌دقیقه‌ای»، تربیت مروج کتابخوانی و سایتی که به صورت تخصصی به کتاب می‌پردازد همگی برآمده از فصل سخن بود.

رهبری افزود: امیدوارم بخشی از رسالت این طرح عملیاتی شود و ما بتوانیم اهداف طراحی‌شده را اجرایی کنیم. امیدوارم استمرار و جدیت در این برنامه وجود داشته باشد و نتایج آن را به چشم ببینیم.

امین مختاری معاون فرهنگی جهاددانشگاهی هنر با اشاره به اینکه طرح‌های اجرایی باید تاثیرگذار باشند بیان کرد: متاسفانه یک سری از فعالیت‌های ما مخاطب کمتری جذب می‌کنند و گروهی دیگر از برنامه‌ها کلا از نظر برنامه‌ریزی دچار ایراد هستند و تاثیرگذاری چندانی ندارند.

وی گفت: بعد دیگری از برنامه فصل سخن است که این برنامه نگاه‌های جدیدی را اضافه می‌کند. حضور منتقدان و کتابشناسان در جلسه باعث می‌شود با ابعاد جدیدی از کتاب آشنا شویم. پیشنهاد می‌کنم در حوزه هنر، بازه‌ کتاب‌ها را گسترش بدهیم. در خواست دارم حالا که جای تاثیرگذاری پیدا کرده‌ایم، این را تقویت کنیم.

در پایان از معاونان فرهنگی واحد‌های اصفهان، قزوین و هنر جهاددانشگاهی به‌عنوان برگزیدگان سومین دوره طرح فصل سخن تقدیر و تجلیل شد.