آن‌چه در دو روز گردهمایی معاونان پژوهشی جهاددانشگاهی سراسر کشور گذشت

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، در این گردهمایی دو روزه، مسایلی از جمله گزارش طرح ملی پایش خانواده، گزارش مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی از پایش سند علم و فناوری کشور، معرفی سامانه‌ی "فن یوز"، ارزیابی برنامه‌ی ششم توسعه‌ در حوزه‌ی پژوهش و فناوری، گزارشی از سامانه‌ی "سامپ"، برگزاری کارگاه الگوی مشارکت، معرفی طرح فناورانه‌ی تورهای پرورش ماهی در قفس، نحوه‌ی بودجه‌ریزی سال ۱۳۹۷ در حوزه پژوهش و فناوری و گزارش دفاتر تخصصی علوم پزشکی، علوم پایه و فنی مهندسی، علوم انسانی و اجتماعی، کشاورزی و منابع طبیعی مطرح شد.

توسعه‌ی دانش‌بنیان در گرو تولید ملی مبتنی بر فناوری‌های بومی است
دکتر حمیدرضا طیبی رییس جهاددانشگاهی توسعه‌ی پایدار را تأمین نیازهای نسل امروز بدون به خطر انداختن نیازهای نسل فردا و رعایت عدالت لازم در بهره‌مندی منابع تعریف کرد و گفت: نیازهای نسل امروز و فردا زندگی سعادت مندانه در دنیا و آخرت است و زمانی اتفاق می‌افتد که انسان متکی بر خرد و دانایی و توسعه یافته به لحاظ فرهنگی، علمی، اجتماعی و غیره تربیت شود.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم تربیت انسان توسعه یافته را محقق کنیم مسائل مالی بر مسائل شخصی و حزبی کوتاه مدت اولویت پیدا کرده و بر سر رسیدن به توسعه پایدار به توافق می‌رسیم.
رییس جهاددانشگاهی یادآور شد: این نهاد با نگاهی که به انسان توسعه یافته داشته است توانسته الگوهای مختلف در حوزه‌های علم و فناوری ارائه داده و نیز دستاوردهای فرهنگی همچون خبرگزاری ایسنا، ایکنا، مسابقات ملی مناظره دانشجویی و غیره داشته و توانسته در راه ایجاد جریان سالم اطلاع رسانی در جامعه گام بردارد.
دکتر طیبی خاطر نشان کرد: بر اساس سند نقشه جامع جهاد دانشگاهی در افق ۱۴۰۴ این نهاد نهادی کارآمد و موفق در برنامه پیشرفت کشور در سطوح ملی و بین المللی خواهد بود.
وی با اشاره به این که برنامه‌های جهاددانشگاهی را با برنامه‌های توسعه کشور همگام کرده و زمان آن ها را به پنج سال تغییر دادیم، اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه‌ی این نهاد، تمام واحدها از توانمندی‌های لازم برای اجرای این برنامه برخوردار هستند.
دکتر طیبی افزود: در سال ۹۳ ضمن دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی هفت مأموریت نقشه جامع علمی کشور به جهاددانشگاهی داده شد که ۵ ماموریت در حوزه پژوهش وفناوری به جهاددانشگاهی سپرده شده است.
دکتر طیبی در ادامه یکی از مشکلات کشور را نبود اراده برای پیشرفت در بین سیاسیون و در تعیین مصالح ملی پیشرفت دانش بنیان کشور دانست و اضافه کرد: ساختار نظام فناوری و نوآوری به کندی کار می‌کند و سه تا ۱۱ سال زمان لازم است تا توانمندی در تولید فناوری‌های جدید به اثبات برسد.
وی از جمله مزیت‌های کشور نظام آموزش عالی خوب، زیرساخت‌های مناسب بویژه در زمینه تجهیزات سخت افزاری، داشتن منابع انرژی فراوان و داشتن موقعیت جغرافیایی مناسب عنوان کرد.
دکتر طیبی با تاکید بر آن که پیشرفت دانش بنیان به معنی افزایش آمار شرکت‌های دانش بنیان نیست گفت: این موضوع به معنی اتکا به تولید ملی و فناوری‌های بومی است ضمن آن که می‌توانیم فناوری را از خارج انتقال داده و ارتقا دهیم.
رییس جهاددانشگاهی همچنین ضرورت شکل گیری وفاق ملی بین سیاسیون چپ وراست و مصالح ملی پیشرفت دانش بینان را مورد تاکید قرار داد و گفت: عدم تحقق وفاق ملی تبعات منفی به دنبال دارد.
وی ادامه داد: تدوین دو برنامه‌ی ۵ ساله‌ی دانش‌بنیان و اصلاح نظام ملی علم، فناوری و نوآوری در شرایط فعلی ضروری به نظر می‌رسد.
دکتر طیبی افزود: ماموریت محورشدن پژوهش‌ها و توسعه‌ی فناوری بر اساس اولویت‌ها، نیاز امروز جامعه‌ی علمی - دانشگاهی است.
وی افزود: همچنین رفع تحریم‌ها با هدف آسان شدن دسترسی به مواد اولیه و قطعات، تسهیل ارتباطات بانکی ضرورت دارد که البته این تسهیل ارتباطات در جهت برنامه پیشرفت کشور بوده و این طور نیست که بخواهد بازار کشور برای محصولات آماده یا خطوط تولید مونتاژی باز کند.

لزوم کم کردن فاصله‌ی بین جهاددانشگاهی و دانشگاه‌ها
هم‌چنین دکتر مسعود برومند معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم،  تحقیقات و فناوری نیز در این گردهمایی ابتدا به شرایط پژوهش و فناوری کشور بعد از انقلاب اسلامی اشاره کرد وتوضیح داد: در آن زمان تعداد دانشگاه‌ها محدود بود و با حدود ۲ الی ۳ پژوهشگاه در حوزه فناوری تقریباً هیچ کار به خصوصی انجام نمی‌دادیم. ضمن آن که در تأمین نیروی انسانی از پزشکان خارجی استفاده می‌کردیم که در چنین فضای جهاددانشگاهی با تفکر انقلابی و در جهت خودکفایی کشور و با هدف گام برداشتن در راه خودکفایی کشور متولد شد.
وی ادامه داد: پرونده‌ی جهاددانشگاهی در حوزه‌ی پژوهش و فناوری بسیار پر افتخار و روشن است.
دکتر برومند با اشاره به این که در طی سال‌ها اتفاقات بسیاری افتاد و نتایج کارهای پژوهشی به تدریج بیرون آمد، تشریح کرد: امروز به جای ۶۰۰ تا ۷۰۰ مقاله در سال ۴ یا ۵ هزار مقاله ISI داریم. مبلغ قراردادهای جاری کشور با صنعت هزار میلیارد تومان است و بالغ بر ۴۲ هزار نفر در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد کشور مشغول به کار هستند.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری با بیان این که به حوزه فناوری و کارآفرینی دیر ورود کردیم، خاطر نشان کرد: جهانی سازی در دنیا رشد کرده و اتحادیه‌های منطقه‌ای برای همکاری شکل گرفته است؛ همچنین زنجیره‌های تأمین جهانی شکل گرفته و با رشد فناوری اطلاعات همه به دنبال کیفیت بالاتر و قیمت پایین‌تر هستند. در همین حین صنعت نیز تغییر شکل پیدا کرده و در سال‌های آینده ممکن است شاهد باشیم به عنوان مثال مفهوم خودرو تغییر می‌کند و در قالب پکیجی که قطعات آن قابل وصل شدن هستند، مطرح می‌شود.
وی افزود: همچنین باید منتظر این باشیم که به دنبال تغییر روش‌های تولید، منابعی همچون نفت از چرخه اقتصاد جهانی خارج شده و منابعی دیگری وارد شوند چرا که امروز مسئله محیط زیست مطرح است.
دکتر برومند با اشاره به این که غفلت‌های مشخص در برخی دوره‌های زمانی باعث شده در مورد زمین، خاک، هوا و غیره نگران باشیم گفت: تغییرات اقلیمی نیز به همه موارد بالا اضافه شده و امروز جابجایی نیروی انسانی به سبب بحران ریزگرد را شاهد هستیم.
وی ذیل ضرورت توسعه همگن در کشور از تفاوت‌های شدید به لحاظ توسعه یافتگی انتقاد کرد و گفت: این موضوع بافت زندگی اجتماعی را به هم ریزد. این در حالی است که همه چیز در دنیا به سمت هم گرایی می‌رود.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با بیان این که ما در کشور گروه را می‌شناسیم اما با تیم آشنایی نداریم اظهار کرد: در شرایط خاصی قرار گرفتم و باید در پارادایم‌های ذهنی خود بازنگری کنیم در حالی که عملاً مشغول چانه زنی برای گرفتن بودجه، سهم بندی ها و غیره هستیم. این در حالی است که تغییر پارادایم‌های ذهنی دقیقاً باید زمانی اتفاق افتد که ما به حل مسائل امیدواریم اما انتظار دارم مسائل بیشتری نیز در آینده رخ دهند.
وی تغییرات در دانشگاه‌ها را مورد تاکید قرار داد و گفت: دانشگاه درحال حاضر نمی‌تواند بگوید وضعیت من فقط تربیت نیروی انسانی است؛ پژوهش نباید فقط به کسب اعتبار جهانی متمرکز شود بلکه باید به توسعه ملی بینجامد؛ بنابراین دانشگاه‌ها مجبور به ورود به حوزه‌های کارآفرینی وتجاری سازی هستند.
دکتر برومند با اشاره به این که جهاددانشگاهی با دانشگاه‌ها فاصله گرفته است و باید این فاصله کم شود، یادآور شد: این نهاد باید نسبت خود با بخش خصوصی و نیز با دستگاه‌های اجرایی مشخص کند و این را در نظر گیرد زنجیره تأمین جهانی شکل گرفته است.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم ذیل برنامه‌های شورای عتف خاطر نشان کرد: ابتدا باید ببینم که در حوزه پژوهش و فناوری کشور چه اتفاقی می‌افتد و مشارکت بین دستگاه‌ها را بیشتر کرده و در برنامه‌ریزی های پژوهش و فناوری مسائل آینده را نیز در کنار چالش‌های حال حاضر در نظر گیریم. ضمن این که در این شورا نگاه به این سمت است که آرام آرام از بودجه‌های دولتی دل بکنیم.

لزوم ورود جهاددانشگاهی به حوزه‌ی بین‌المللی‌سازی از طریق تحقیقات
در ادامه، دکتر حسین سالار آملی قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل نیز ابتدا به سه سیاست کلان وزارت علوم پرداخت و گفت: سیاست نخست، آوردن علم و تکنولوژی به جامعه است.
وی ادامه داد: همچنین سیاست‌های دیگر ما ارتقا و توسعه‌ی دوره‌های فنی و حرفه‌ای و بین‌المللی‌سازی آموزش عالی کشور است.
قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل با بیان این‌که جوش و خروش فکری که از بین‌الملل‌سازی ایجاد می‌شود، قابل مقایسه با هیچ مدل دیگری نیست، خاطرنشان کرد: کشورهای هدف همکاری‌های علمی بین‌المللی ما عراق، افغانستان، سوریه، لبنان، یمن و کشورهای مسلمان همسایه هستند که کمک به توسعه این کشورها و در دست گرفتن بازار دانش‌بنیان آن‌ها را مدنظر قرار داده‌ایم.
دکتر سالار آملی اضافه کرد: به لحاظ توسعه کیفی و انتقال دانش به کشور خود، همکاری با کشورهای آلمان، ایتالیا، اتریش، روسیه، چین، ژاپن و کره، فرانسه و اتحادیه اروپا به عنوان یک هویت مستقل در دستور کار قرار گرفته است.
وی سپس به مسایل تحقیقی به طور تخصصی پرداخت و گفت: با وجود ۸۱ هزار عضو هیات علمی در کشور و ۱۰۰ هزار دانشجوی دکترا، پتانسیل کار پژوهشی وجود دارد. در سال ۲۰۱۷، ۵۳ هزار و ۳۴۰ مقاله آی. اس. آی در پایگاه اسکوپوس به چاپ رسیده است.
قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل یادآور شد: یکی از چالش‌های ما پایین بودن تأثیر مقالات در حل مشکلات جامعه است.
دکتر سالار آملی برخی اقدامات برای بین‌المللی سازی را انجام پروژه‌های مشترک، تبادل دانشجوی دکترا، فراهم کردن امکان بهره‌مندی از عضو هیئت علمی خارجی در کنار اساتید ایرانی، فلوشیب و برگزاری کارگاه‌ها و سمینارها و کنفرانس‌های مشترک اعلام کرد و افزود: در سال ۲۰۱۷، ۴۳۶ پروژه مشترک تحقیقاتی انجام شده است.
وی تعداد کل مقالات علمی در سال ۲۰۱۶ را ۴۸ هزار و ۹۵۳ مقاله اعلام کرد و گفت: از این تعداد ۴ هزار و ۳۳۹ مقاله به صورت مشترک با اعضای هیئت علمی اتحادیه اروپا انجام شده است.
قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل اضافه کرد: همچنین از ۵۳ هزار و ۳۴۰ مقاله در سال ۲۰۱۷، ۵ هزار و ۱۲۴ مقاله به طور مشترک با اتحادیه اروپا انجام شده و در سال ۲۰۱۸ نیز از ۴۹ هزار و ۵۵۴ مقاله، ۵ هزار و ۴۷۷ مقاله به صورت مشترک با اتحادیه اروپا به چاپ رسیده است. این نشان می‌دهد دانشگاه‌های ما برای ایجاد ارتباط علمی خوب در عرصه‌های بین‌المللی وارد عمل شده‌اند.
دکتر سالار آملی خاطرنشان کرد: سالانه هزار و ۴۰۰ دانشجوی دکتری به خارج کشور اعزام می‌شوند که از این میان اعزام ۶۹ درصد آن‌ها به کشورهای اروپایی است.
وی خاطرنشان کرد: در سال ۹۷، پنج دانشگاه شریف، تهران، خواجه نصیرالدین طوسی، تبریز و اصفهان در مجموع ۵۰ دوره مشترک تحصیلی بین‌المللی برگزار کرده‌اند که از این میان ۱۰ دوره در سطح ارشد و چهل دوره در سطح دکتری بوده است.
قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل یکی از چالش‌های بین‌المللی حوزه تحقیقات را قرار گرفتن در چرخه بین‌المللی علم و فناوری عنوان کرد و گفت: همچنین اثرات مگا پالسی‌ها در سطح بین‌الملل از جمله سیاست‌های کلان و سیاست‌های همجوار، سیاست‌های ارزی، سیاست‌های امنیتی، چالش‌های مربوط به تابعیت دوگانه و ایران‌هراسی باید در نظر گرفته شود.
دکتر سالار آملی بیان کرد: یکی از ضرورت‌های بین‌المللی شدن در تحقیقات، برگزاری دوره‌های مشترک خارجی می‌باشد که خوشبختانه جهاددانشگاهی در آن ورود پیدا کرده است؛ این نهاد می‌تواند با تعیین کشورهای هدف خود در امور بین‌الملل، وارد سیستم ارتباط با خارج وزارت علوم شود.
قائم‌مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل با اشاره به چالش‌های ملی این حوزه، دخالت زیاد در حکمرانی آموزش عالی کشور را یادآور شد و گفت: همچنین عدم وجود انسجام تحلیل در سطح ملی و وجود صدها قانون گاهاً ضد و نقیض از جمله چالش‌های این حوزه به شمار می‌آید.
وی برخی دیگر از چالش‌ها را عدم وجود باور به همکاری‌های علمی بین‌المللی به عنوان یک ضرورت غیرقابل کتمان نزد بعضی از رؤسا، ساختار ضعیف، عدم وجود نیروی انسانی متخصص، نامشخص بودن کشورهای هدف، عدم تمرکز توانمندی‌ها، و نبود برنامه و نقشه راه چند ساله عنوان کرد و افزود: در حال حاضر دانشگاه‌ها معاون بین‌الملل دارند که نشان می‌دهد به طور جدی‌تر وارد عرصه‌ی بین‌المللی‌سازی خواهند شد.

انجام ۱۸۰۰ طرح پژوهشی در سال به ارزش ۵۰۰ میلیارد تومان
هم‌چنین دکتر محمدرضا پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی نیز در این گردهمایی، ابتدا ذیل گزارش عملکرد پژوهشی جهاددانشگاهی در سال ۹۶ به بودجه تحقیقاتی پرداخت و توضیح داد: مبلغ این بودجه از ۴۰۰ میلیارد تومان در سال ۹۵ به ۴۶۰ میلیارد تومان در سال ۹۶ رسیده است که این میزان نشان دهنده نسبت ۳۷.۵ درصدی بودجه تحقیقاتی جاری نسبت به کل بودجه پژوهشی جهاددانشگاهی است.
وی افزود: ۱۴۴ میلیارد تومان از بودجه تحقیقاتی سال ۹۵ جذب شده از بودجه عمومی کشور، ۲۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی جذب شده از بودجه عمومی و ۲۳۵ میلیارد تومان از محل درآمد فعالیت‌های پژوهشی بوده است. همچنین از ۴۶۰ میلیارد تومان بودجه پژوهشی در سال ۹۶، ۱۷۲ میلیارد تومان جذب شده از بودجه عمومی کشور، ۱۳۰ میلیارد تومان بودجه عمرانی جذب شده از بودجه عمومی و ۲۵۷ میلیارد تومان نیز از درآمد اختصاصی حوزه پژوهش و فناوری جذب شده است.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی سپس به طرح‌های پژوهشی این نهاد به تفکیک گروه تخصصی پرداخت و تشریح کرد: از ۱۸۱۵ طرح در سال ۹۶ بیشترین طرح‌ها به ترتیب مربوط به حوزه‌های فنی و مهندسی، پزشکی، انسانی، علوم پایه و کشاورزی و هنر بوده است که از این میان ۴۲ درصد به حوزه فنی و مهندسی، ۴۹.۸ درصد طرح‌ها به حوزه پزشکی، ۵.۵ درصد به حوزه انسانی، ۰.۶ درصد به علوم پایه، ۰.۲ درصد به علوم کشاورزی و منابع طبیعی و ۰.۱ درصد به هنر اختصاص یافته است.
دکتر پورعابدی با اعلام اینکه از ۷۹۰ طرح در سال ۹۵ به ۶۶۱ طرح در سال ۹۶ کاهش یافته است، یادآور شد: علی رغم رشد منفی ۱۶ درصدی تعداد طرح‌های مصوب، مبلغ قراردادها ۲۷ درصد از نظر ریالی افزایش پیدا کرده است که این نشان می‌دهد به سمت طرح‌های بزرگ‌تر پیش رفته‌ایم.
وی در همین زمینه تعداد طرح‌های خاتمه یافته در سال ۹۶ را ۵۶۱ طرح و مبلغ آنها را ۷۰ میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: مبلغ طرح‌های در حال اجرا ۴۴۱ بوده که از این میان ۱۵۵ میلیارد تومان در سال ۹۶ عقد قرارداد شده‌اند.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی با اشاره به کاهش ۳.۵ درصدی چاپ کتاب از سوی این نهاد به افزایش ۴۶ درصدی خروجی مقالات اشاره کرد و گفت: تعداد اختراعات و ثبت پتنت از ۲۲ مورد در سال ۹۵ به ۴۵ مورد در سال ۹۶ افزایش یافته است.
وی سپس برخی مهمترین اخبار در حوزه پژوهش و فناوری این نهاد را دیدار پژوهشگران جوان جهاددانشگاهی با مقام معظم رهبری، رونمایی از ۱۰ طرح فناورانه با حضور معاون اول رئیس جمهور، موفقیت پژوهشگران و فناوران در عرصه ملی و بین‌المللی، ارسال دور دوم طرح‌های صندوق مشترک بین جهاددانشگاهی و معاونت علمی و تلاش در جهت حذف تبصره مربوط به تعرفه‌های پزشکی جهاددانشگاهی در بودجه ۹۸ نام برد.
دکتر پورعابدی با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی شرایط پذیرش اعضای هیأت علمی جدید را ندارد، خاطر نشان کرد: برخی چالش‌های حوزه پژوهش و فناوری که نیاز به رصد مداوم دارند منابع انسانی، زمینه کاری و ساختار و منابع مالی هستند.
وی برخی از مهمترین چالش‌های این نهاد در زمینه پژوهش و فناوری را تصمیم بین تمرکز بر چند حوزه کاری محدود و شکل دهی پست‌های علم و فناوری یا ادامه وضع موجود و تمرکز بر حوزه‌های کاری گوناگون، چگونگی تخصیص منابع به پروژه‌ها و واحدها، لزوم یا ضرورت نداشتن حفظ همه ساختارهای موجود، نیاز به ساختارهای کوچک و چابک یا ساختارهای بزرگ و تجمیع شده و نیز زمان خروج و نحوه خروج پروژه‌های حوزه پژوهش و فناوری از جهاددانشگاهی عنوان کرد و افزود: مالکیت فکری را جدی نگرفته‌ایم ضمن آنکه باید از طریق نظام جبران خدمات، مناسب و به روز نیروهای ارزشمند خودمان را حفظ کنیم.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی گفت: تمام پروژه‌های انجام شده‌ی ثبت شده در عمر ۳۸ سال جهاددانشگاهی، ۱۳۰۵۱ پروژه است؛ همچنین ۱۰۷۳ کتاب چاپ شده، ۴۹۸ اختراع ثبت شده، ۷۱۱۳ مقاله چاپ شده و ۱۰۲۷۷ مقاله ارایه شده، ۴۴۷۳ برگزاری کارگاه، ۳۰۹۵ برپایی سمینار و ۱۰۹۳ برگزاری نمایشگاه در این ۳۸ سال گوشه‌ای از فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه‌ی پژوهش و فناوری شده است.
دکتر پورعابدی همچنین در حضور دکتر برومند معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، با بیان اینکه ۱۸۰۰ طرح پژوهشی در طول سال در دست اجرا قرار می‌گیرد، مبلغ این طرح‌ها را ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: ۶۳ درصد طرح‌ها دارای منابع کارفرمایی و ۳۳ درصد دارای منابع داخلی بوده‌اند؛ این در حالی‌است که ۸۵ درصد طرح‌ها به لحاظ ریالی وابسته به منابع کارفرمایی و ۱۵ درصد وابسته به منابع جاری دولت است.
وی برخی حوزه‌های مهم تحقیقاتی در شاخه فنی و مهندسی را حوزه مخابرات، مکانیک، مهندسی فرآیند، محیط زیست و کنترل آلاینده‌ها و منسوجات نام برد و افزود: در پزشکی زمینه‌های فعالیت به گستردگی حوزه فنی و مهندسی نیست؛ این حوزه به سمت سلول‌درمانی می‌رود که کارهای مربوط به آن در پژوهشگاه رویان در حال انجام است.
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه در زمینه ناباروری به پیشرفته‌ترین تکنیک‌ها رسیده‌ایم، اظهار کرد: همچنین در خصوص سرطان سینه و پزشکی مبتنی بر فرد (بر اساس ژنتیک) دستاوردهای خوبی به دست آورده‌ایم.
پورعابدی همچنین به کاربرد پزشکی مبتنی بر فرد در تشخیص سرطان و داروهای نوترکیب اشاره کرد و افزود: مهندسی بافت، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی از دیگر زمینه‌های پرکار این حوزه است.
وی در پایان اظهار کرد: در مطالعات انسانی، مباحثی همچون آسیب‌های خانواده، جوانان، مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و… را مورد توجه قرار داده‌ایم.

تریبون آزاد
در پایان این گردهمایی دو روزه نیز گفت‌وگویی آزاد با حضور دکتر طیبی رییس جهاددانشگاهی با ارایه مباحثی چون تشکیل مگا شرکت‌های جهاددانشگاهی با حضور ظرفیت‌های واحدهای سازمانی این نهاد، شرکت جهاددانشگاهی در توسعه‌ی کشور سوریه، تسریع در هم‌افزایی بین واحدها و عدم موازی کاری، مشخص کردن ساختار و ارزیابی گروه‌های تحقیقاتی، گسترش منسجم همکاری های بین‌المللی، حل سریع تعارضات بین واحدهای سازمانی، اعتماد مناسب به واحدهای استانی، توجه شایسته به سرمایه‌ی نیروی انسانی، ارایه روش‌های به روز ارتباطی و تبلیغاتی در نشست‌های حوزه‌ی پژوهش و فناوری، تسریع جذب نخبگان، توجه به مدیریت دانش در جهاددانشگاهی، لزوم مستندسازی هماهنگ فعالیت‌های پژوهشی و تمرکز بر حوزه‌ی برندینگ و توسعه‌ی فروش و صادرات، مطرح و پاسخ داده شد.