جهاددانشگاهی می‌تواند نقش بسیار محوری در توسعه فناوری در پیشران‌های اقتصادی کشور به عهده گیرد

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد علم و صنعت، دکتر حمیدرضا طیبی مشاور و نماینده رییس جهاددانشگاهی و رییس پیشین این نهاد با اشاره به چگونگی تشکیل جهاددانشگاهی گفت: برداشت بسیاری از افراد علاقه‌مند به پیشرفت و توسعه ایران در قبل از انقلاب این بود که به لحاظ توسعه علمی و فناورانه کشورمان و کشورهای مشابه به عمد عقب نگه‌داشته می‌شدند. یک تحلیل برای این رفتار این بود که غرب براثر توسعه علمی و توسعه فناورانه به اقتدار دفاعی و اقتدار اقتصادی رسیده بود و می‌خواست این انحصار را برای خودش حفظ کند. ازاین‌جهت علاوه بر وابستگی سیاسی و فرهنگی به دنبال وابستگی علمی و فناورانه هم در کشورهای تحت سلطه بودند.

وی با بیان اینکه با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و دمیده شدن روحیه خودباوری در نسل جوان و به دنبال تشکیل جهاد سازندگی برای رفع محرومیت از روستاها و شهرهای دور افتاده بحث تشکیل نهادی جهت رفع محرومیت‌های علمی و فناورانه و وابستگی به خارجی‌ها در دانشگاه‌ها توسط بچه مسلمان‌های انقلابی شکل گرفت ادامه داد: اعلام نارضایتی امام(ره) از وضعیت دانشگاه‌های کشور چه به لحاظ اینکه خودشان تولیدکننده محصولات علمی نبوده و عمدتاً مصرف‌کننده تولیدات علمی غرب هستند و همچنین از اینکه دانشگاه‌ها پایگاه فرماندهی گروهک‌های ضدانقلاب در کشور شده بودند باعث وقوع انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها در سال 1359 شد و این ایام فرصت مناسبی بود تا برای تشکیل نهادی بانام جهاددانشگاهی که دو مأموریت توسعه فرهنگی و توسعه فناوری جهت رفع وابستگی کشور با استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها به این نهاد واگذار شد.

دکتر طیبی در رابطه با چگونگی ورودش به جهاددانشگاهی نیز گفت: در سال ۱۳۵۸ و با تشکیل جهاد سازندگی تعدادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان جوان دانشگاه علم و صنعت ازجمله آقای مهندس محسن صادقی، مرحوم دکتر میر غفوریان و چند بزرگوار دیگر، بر اساس همان ایده رفع وابستگی صنایع کشور به کارشناسان و شرکت‌های خارجی "جهاد سازندگی صنایع" را در دانشگاه علم و صنعت راه‌اندازی کردند و من هم در همان سال و یا اوایل سال ۱۳۵۹ به علت علاقه، جذب این دفتر شدم.

رییس سابق جهاددانشگاهی با بیان اینکه علت علاقه به جذب هم این بود که در دوران دبیرستان توسط دبیران مومن و انقلابی تصویر بسیار خوبی از وابستگی رژیم پهلوی چه به لحاظ سیاسی و یا علمی و فناورانه و فرهنگی به غرب و به‌ویژه آمریکا پیداکرده بودیم افزود: طبیعی بود تشکیل مرکز و یا دفتری تحت عنوان "جهاد سازندگی صنایع" باهدف رفع وابستگی به خارج حتی اینکه شروع کار با سیم پیچی موتورهایی باشد که برای تعمیر به خارج فرستاده می‌شدند، برای من به‌عنوان یک دانشجوی جوان بسیار جذاب بود. در ادامه همین دفتر با تشکیل جهاددانشگاهی با نام "جهاد دانشگاه علم و صنعت" به فعالیت پرافتخار خود تا به امروز ادامه داده است و به‌طورقطع به بزرگ‌ترین واحد جهاددانشگاهی در حوزه فنی و مهندسی و تولید پیچیده و پیشرفته‌ترین فناوری‌ها و تجاری‌سازی موفق آن‌ها تبدیل‌شده است.

مشاور و نماینده رییس جهاددانشگاهی در ادامه پیرامون نحوه انتخاب خود به‌عنوان رییس واحد علم و صنعت و پس‌ازآن ریاست جهاددانشگاهی گفت: در سال ۱۳۵۸ از طرف دانشکده برق یک دوره برق‌رسانی شبکه ۲۰ کیلوولت روستایی و شهری را دیده بودم و با وقوع انقلاب فرهنگی و رفتن دانشجویان به اردوهای جهاد سازندگی، سرپرست دانشجویان اعزامی به استان کرمانشاه مستقر در جهاد سازندگی استان درخواست اعزام تیمی از دفتر جهاد سازندگی صنایع در دانشگاه علم و صنعت را برای راه‌اندازی بخش برق‌رسانی دادند که من و یکی از دوستان اعلام آمادگی برای رفتن به این مأموریت را کردیم و در ابتدای خرداد و یا تیرماه ۱۳۵۹ به کرمانشاه اعزام و کار خود را در شهرستان کنگاور شروع کردیم.

وی با بیان اینکه حضور در جهاد سازندگی محکی بسیار جدی بود برای سنجش توان مدیریتی اجرای موفق حدود ۱۱ پروژه بزرگ برق‌رسانی و چند کار بسیار ارزنده درزمینه ساخت مسجد و حمام و... افزود: به علت فوت ناگهانی پدرم در سال ۶۰ از مهر همان سال به تهران مراجعه و در جهاددانشگاهی علم و صنعت به کار خودم ادامه دادم که فعالیت موفق انجام‌گرفته در جهاد سازندگی کرمانشاه کم‌کم من را به سمت کارهای مدیریتی سوق داد.

رییس پیشین این نهاد با اشاره به اینکه جهاددانشگاهی علم و صنعت هم با یک برنامه‌ریزی بسیار خوب فعالیت‌های خود را در دو حوزه برق و مکانیک و چند گرایش خاص در این دو زمینه متمرکز کرده بود و با سرعت در مسیر پیشرفت و خدمت‌رسانی قرارگرفته بود ادامه داد: البته با موانع بسیار زیاد داخلی در دانشگاه و خارج آن مواجه بودیم که در سال ۱۳۷۶ تصمیم بر این گرفته شد که پس از دوره بسیار طولانی و موفق مدیریت آقای مهندس صادقی پرچم به دست این‌جانب سپرده شود.

وی ویژگی جهاددانشگاهی علم و صنعت را انتخاب درست مسیر و وفاداری مدیران و اعضای این واحد درماندن در نهاد، تحمل سختی‌ها، عدم‌تغییر مسیر درست انتخاب شده و تولید و ارتقای پیوسته فناوری‌های جدید در این نهاد ذکر کرد و گفت: در طی دوره مسئولیت این‌جانب از سالهای ۱۳۷۶ لغایت ۱۳۸۵ بر اساس ویژگی‌های گفته‌شده جهاددانشگاهی علم و صنعت هم به لحاظ فناوری‌های تولیدی، روزآمدی فناوری‌های به‌دست‌آمده و حجم قراردادهای صنعتی به بزرگ‌ترین واحد جهاددانشگاهی در حوزه فنی و مهندسی تبدیل شد و بسیار طبیعی بود که در صورت اقدام به تغییر رئیس جهاددانشگاهی یکی از کاندیداها برای ریاست جهاددانشگاهی رئیس جهاددانشگاهی علم و صنعت خواهد بود و این اتفاق افتاد و بنده به‌عنوان رئیس جهاددانشگاهی انتخاب شدم. البته این حقیقت را هم باید بیان کرد که آشنایی رئیس‌جمهور وقت با جهاد دانشگاه علم و صنعت و توانمندی این واحد که مسئولیت آن با این‌جانب بود در این انتخاب موثر بوده است.

دکتر طیبی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به نکاتی که در دوران مدیریتش از یاد نبرده است گفت: در کشور ما متاسفانه منافع جناحی و سیاسی بر مصالح ملی ارجحیت دارد. به خاطر دعواها و جناح‌بندی‌های سیاسی، در شورای عالی انقلاب فرهنگی وقت، مصوبه‌ای برای بیرون رفتن جهاددانشگاهی از دانشگاه‌ها تصویب شد که آن مصوبه خیلی برای ما سنگین بود، که البته اصلاح گردید.

مشاور و نماینده رییس جهاددانشگاهی در ادامه با بیان اینکه موضوع دیگری که متاسفانه تا به امروز در کشور ما ساری و جاری است عدم درک اهمیت توسعه فناورانه کشور توسط دولت‌های ما و اینکه مبنای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان توسعه فناوری پیشرفته است گفت: به علت درآمد آسان نفت و درگیری‌های سیاسی، برنامه‌ریزی در کشور ما هم حالت روزمرگی پیدا نموده است. بر اساس دیدگاه‌های سیاسی مختلف مدیریت در کشور ما حالت زیگزاگی پیداکرده که هر 8 سال در مملکت همه برنامه‌های قبلی کنار گذاشته‌شده و همه‌چیز با مدیران جدید از صفر شروع می‌شود، در چنین شرایطی برنامه‌ریزی توسعه فناورانه همان‌طور که گفتم جزء اولویت‌های قرار نگرفته و درنهایت اگر قرار شود پروژه‌های کلانی اجرا شود حتماً بادانش، فناوری و تجهیزات خارجی انجام می‌شود. در چنین حالتی نهادی که مأموریتش تولید و توسعه فناوری‌های موردنیاز کشور است، جایگاه شایسته خود را نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه به‌عنوان یک مهندس مطلع از توانمندی‌های فناورانه فرزندان این مملکت جای خجالت و تأسف است که ما هنوز درزمینه حمل‌ونقل ریلی، آب‌شیرین‌کن‌ها، ساخت ماشین‌آلات کشاورزی مدرن، تجهیزات تلفن‌های همراه و مواردی ازاین‌دست به خارج وابسته هستیم درحالی‌که هیچ مشکلی در زمینه تولید فناوری و ساخت داخلی آنها نداریم افزود: اینها غصه‌های عمده من و امثال من هستند، البته از دست دادن عزیزانی مثل دکتر میرغفوریان که از سرمایه‌های ملی کشور بودند برای همه ما تأسف‌بار بوده و هست.

دکتر طیبی در پاسخ به این سؤال که جهاددانشگاهی چه نقشی در زمینه حل مشکلات کلان فناورانه کشور  ایفا کند؟ گفت: باید اول باور کنیم توان حل مشکلات کلان خود راداریم و سپس برنامه‌ریزی برای حل آنها با اتکا به توان ملی کنیم،  اگر این کار قرار است اتفاق بیفتد باید پیشرفت و تحقق اقتصاد دانش‌بنیان به مسئله اول کشور تبدیل‌شده و سایر مسائل ذیل این هدف و در راستای تحقق آن حل‌وفصل شوند. البته این به معنای کنار گذاشتن روحیه انقلابی ما نیست بلکه ساخت جامعه اسلامی و الگو که سعادت دنیوی و اخروی مردم را تأمین کند و الگو برای سایر ملل از همه جوانب به‌ویژه رعایت عدالت و اخلاق باشد وظیفه انقلابی ما در این مقطع تاریخی می‌شود.

مشاور و نماینده رییس جهاددانشگاهی با بیان اینکه در عصر حاضر که علم و فناوری با سرعتی باورنکردنی رو به پیشرفت است جهاددانشگاهی می‌تواند نقش بسیار محوری در توسعه فناوری در پیشران‌های اقتصادی کشور با استفاده از کل ظرفیت ملی به عهده گیرد عنوان کرد: تمرکز در سالهای اخیر بیشتر در زمینه توسعه فناوری در زنجیره‌های تامین صنایع بزرگ کشور در حوزه‌های مختلف فنی و مهندسی، کشاورزی و پزشکی بوده است و بر دانش بنیان کردن خود این صنایع کمتر وقت گذاشته ایم. جهاددانشگاهی در تحقق چنین هدف بزرگی می‌تواند نقش‌های بی‌نظیری در دانش بنیان شدن اقتصاد کشور ایفا کند.

دکتر طیبی در پاسخ به این سؤال که دیدگاه شما در ارتباط با رئیس جدید این نهاد چیست و چه آینده‌ای را برای جهاددانشگاهی متصور هستید؟ گفت: با توجه به مدت کوتاه مسئولیت آقای دکتر فیروزآبادی و جلسات مختلفی که به‌صورت انفرادی و جمعی با ایشان داشته‌ام، دیدگاه‌های ما بسیار به هم نزدیک است. 

وی با بیان اینکه ما از سمت خودمان در جهاددانشگاهی همه راه‌ها ، تلاش‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم در خدمتگزاری خودمان در خدمت به پیشرفت و توسعه کشور را انجام داده‌ایم گفت: توانمندی‌های بسیار خوبی براثر اجرای موارد ذکرشده در جهاددانشگاهی ایجادشده است ولی آن‌طور که ضروری است این توانمندی‌ها در حل مشکلات کشور به کار گرفته نشده است، ضمن اینکه توان اجرای فعالیت‌های بسیار بزرگ‌تری راداریم.

رییس پیشین این نهاد با بیان اینکه باید مأموریت‌های بسیار کلان در خدمت به توسعه و پیشرفت کشور به جهاددانشگاهی واگذار شود گفت: مبنای دیدار ما در سال ۱۳۹۳ با مقام معظم رهبری و درخواست ما از معظم الله دقیقاً واگذاری مأموریت‌های کلان به این نهاد در برنامه پیشرفت کشور بوده است. رهبری انقلاب نیز به‌صراحت فرمودند که شما نقش خودتان را در اجرای نقشه جامع علمی مشخص کنید و با دولت نیز مذاکره کنید این مأموریت‌ها به شما واگذار شود.

دکتر طیبی با بیان اینکه متأسفانه علی‌رغم پیگیری‌های بسیار زیاد، این مصوبه توسط دولت‌های ما اجرائی نشد گفت: البته اجرای بخش بسیار کوچکی از این مصوبه توسط مجلس محترم شورای اسلامی در برنامه ششم با کمک معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور منجر به بحث طراحی و ساخت قطار ملی مترو گردید که می‌تواند نیاز کامل کشور را به ساخت واگن‌های مترو در داخل حل کند.

وی ادامه داد: آقای دکتر فیروزآبادی همان‌طور که در بازدید رئیس محترم جمهور جناب آیت‌الله رئیسی از پژوهشگاه رویان و در دیدار با محققان و مدیران جهاددانشگاهی بیان نمودند، برای واگذاری این مأموریت‌های کلان توسط دولت به جهاددانشگاهی در برنامه پیشرفت باید تمام انرژی خود را بگذارند و همه باید کمک کنیم این مأموریت‌ها به‌صورت موفق انجام شوند.

دکتر طیبی با بیان اینکه جهاددانشگاهی یک‌نهاد خودجوش انقلاب اسلامی است که هم بسیار به‌موقع تأسیس شد و هدفش را هم کاملاً درست و مطابق با نیاز و ضرورت کشور انتخاب کرد ادامه داد: حامی اصلی آن‌هم امام و به‌ویژه مقام معظم رهبری به خاطر اهداف متعالی نهاد بوده‌اند. الآن هم می‌بینیم که ایشان به‌صورت پیوسته و مداوم در طول مدت رهبری خود از پیشرفت دانش بنیان فرهنگ بنیان و تحقق اقتصاد دانش بنیان کشور حمایت کرده‌اند، ولی دولت‌های ما همان‌گونه که در سؤال‌های قبلی توضیح دادم این‌گونه نبوده‌اند.

مشاور و نماینده رییس جهاددانشگاهی در ادامه  موارد ذیل را در موفقیت این نهاد موثر دانست:
الف-ایمان بنیان‌گذاران و نیروهای تشکیل‌دهنده واحدهای جهاددانشگاهی به اهداف نهاد و ماندن و مداومت به تحقق آنها
ب-ترجیح حفظ نهاد و اهداف آن به حفظ خود، بسیاری از همکاران فعلی و بازنشسته می‌توانستند به سایر سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و مؤسسات آموزشی رفته و هم حقوق خود بگیرند و هم پست‌های بسیار خوب داشته باشند ولی ادامه فعالیت را در نهاد با همه سختی‌های آن پذیرفتند
پ-خسته نشدن در برابر موانع، نا ملایمتی‌ها و بقول رهبری انقلاب خسته نشدن از خوردن به درب‌های بسته
ت- باهدف کار کردن و پیوسته هدف متعالی روبه‌جلو داشتن
ث-جهادی و خستگی‌ناپذیر کار کردن و کارمندی کار نکردن

دکتر طیبی در پایان سخنانش با بیان اینکه البته مواردی که بیان شد اصلاً به این معنی نیست که ما چه در جهاد علم و صنعت و چه در دفتر مرکزی و برای کلیه واحدهای جهاددانشگاهی حدی از درآمد مناسب و استانداردی از یک زندگی خوب را قبول نداشته باشیم گفت: اتفاقاً اصرار داشتیم که درروشی که پیش می‌رویم هم سعادت دنیا و رفاه آن و هم سعادت آخرت وجود دارد، یقین هم دارم با ادامه این روحیه شاهد موفقیت‌های بیشتر و به‌صورت طبیعی شاهد داشتن وضعیت بهتر مادی و معنوی برای همکاران خواهیم بود.