اصلاح نژاد گاومیش‌های بومی با استفاده از نژادهای ممتاز ایتالیایی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی- ابن‌سینا، در نشست خبری که به مناسبت چهل‌ودومین سالروز تأسیس جهاد دانشگاهی برگزار شد، دستاورد ارزشمند این پژوهشگاه در اصلاح نژادی گاومیش و آثار اقتصادی آن معرفی شد. 

دکتر ابوالفضل شیرازی، مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا، جمعیت گاومیش‌های ایران که یکی از گونه‌های مهم دام‌های بومی ایران است، در دهه‌های اخیر از یک میلیون و پانصد رأس به به پانصد هزار رأس کاهش یافته، در حالی که جمعیت کلی گاومیش در دنیا 5/1 درصد و در کشور ایتالیا (به‌عنوان بزرگ‌ترین پرورش‌دهنده گاومیش جهان) ۴ برابر افزایش داشته است.

دکتر شیرازی درباره مزایای پرورش گاومیش گفت: از مهم‌ترین مزایای اقتصادی گاومیش در مقایسه با گاو می‌توان به هزینه‌های خوراک و نگهداری کمتر آن نسبت به گاو (حدود ۵۰ درصد کمتر)، سود خالص بیشتر ناشی از فروش شیر گاومیش نسبت به گاو (حدود ۴۰ درصد بیشتر؛ به‌دلیل چربی شیر حدود ۲-۳ برابری آن نسبت به گاو)، ماندگاری بالا در گله و مقاومت نسبت به بیماری‌ها و شرایط اقلیمی سخت اشاره کرد. این مزیت‌ها موجب شکل‌گیری «گاومیش‌داری صنعتی» به جای «گاومیش‌داری سنتی» در دنیا شده و سبب شده این حیوان ارزشمند در دنیا به عنوان «دام هزاره سوم» نامیده شود. 

دکتر محمدرضا صادقی، رییس پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا نیز درباره پروژه اصلاح نژادی گاومیش در ایران گفت: ایتالیا نخستین کشور دنیا در حوزه اصلاح نژاد گاومیش است و از بهترین گاومیش‌های دنیا برخوردار است.  پس از حدود ۴۰ سال که گروه‌های مختلفی به دنبال واردات گاومیش ایتالیایی بودند، پژوهشگاه ابن‌سینا برای نخستین بار در کشور در سال جاری موفق به واردات تعدادی گاومیش ایتالیایی شد.

دکتر شیرازی در ادامه افزود: در حال حاضر این پژوهشگاه با شناسایی تعدادی از گاومیش های داخلی با خصوصیات برتر تولیدی و با استفاده از فناوری تولید آزمایشگاهی جنین با استفاده از تکنیک آخذ سونوگرافیک تخمک (OPU)، گام‌های مؤثری را در مسیر تکثیر گاومیش‌های داخلی با ژنوم برتر برداشته است. 

مدیر گروه پژوهشی جنین‌شناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا درباره هدف اصلی این پروژه گفت: هدف ما تولید هرچه بیشتر جنین آزمایشگاهی از گاومیش‌های ممتاز وارداتی بوده تا ضمن تکثیر سریع‌تر آنها، در سال‌های آتی نیازی به واردات آنها نباشد. در این طرح، از هر گاومیش ممتاز ایتالیایی امکان تولید سالانه حدود ۴۰ تا ۵۰ واحد جنین وجود دارد که می‌توان جنین‌های حاصل را  به رحم گاومیش‌های بومی کشور انتقال داد و بدین ترتیب، شاهد تولید گوساله گاومیش‌های ممتاز ایتالیایی از گاومیش‌های معمولی داخلی خواهیم بود. 

دکتر سارا برجیان بروجنی، پژوهشگر پژوهشگاه ابن‌سینا که در این پروژه با دکتر شیرازی همکاری دارند، نیز در پایان با اشاره به شاخص‌های تولیدی گاومیش‌های ایتالیایی‌ و اهمیت این پروژه، بیان کرد: از جمله مهم‌ترین شاخص‌های تولیدی گاومیش‌های ایتالیایی وارداتی می‌توان به تولید شیر بیش از ۳ تن در یک دوره شیرواری و با چربی حدود ۹ درصد، طول دوره شیرواری بیشتر نسبت به گاومیش‌های بومی، اصلاح نقائص کارتیه‌های پستان و از همه مهم‌تر خلق و خوی مناسب گاومیش های ایتالیایی که سبب می‌شود این دام‌ها به‌راحتی وارد شیردوشی شده و برخلاف گاومیش های بومی، مقاومتی در این زمینه نداشته باشند، اشاره کرد. به همین دلیل، این پروژه ملی نقش مهمی در رشد و رونق گاومیش‌داری صنعتی در کشور دارد و با حمایت‌های جهاد دانشگاهی می‌تواند زمینه‌ساز خودکفایی کشور در این حوزه باشد.