کنار گذاشتن روش های هزینه بر درمان/ کسب هوشمندانه دانش فنی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، فائزه شکری اظهار کرد: زمانی زیست شناسان تصور می‌کردند که سلول‌ها برای ارتباط با یکدیگر از مولکول استفاده می‌کنند و مولوکول‌ها در سلول‌های گیرنده قرار می‌گیرند و پاسخ مناسب را به محیط و سلول می‌دهند، اما در سال‌های اخیر زیست شناسان متوجه شده اند سلول‌ها علاوه بر مولوکول‌ها، می‌توانند پیام‌های خود را در قالب  یکسری بسته‌هایی ارسال کنند که آن‌ها را ”وزیکول‌های برون سلولی“ می‌نامند که در خارج از سلول رها می‌شوند و در مایع‌های مختلف همچون خون، اشک چشم، شیر، بزاق و ادرار و یا بافت‌های جامد بدن وجود دارند. به همین دلیل وزیکول‌ها هم در تشخیص و هم در درمان وارد شده اند.

 عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی گفت: همه سلول‌هایی که تا کنون مشاهده شده است توانایی رهاسازی وزیکول را دارند، این سلول‌ها می‌تواند سلول باکتری باشد و یا می‌تواند سلول چشم باشند و از انواع و اقسام موجودات مختلف همچون حیوان و قارچ‌ها و گیاهان وزیکول‌ها استخراج می‌شوند.

وی به تفاوت‌های وزیکول‌های برون سلولی و سلول اشاره و بیان کرد: وقتی در مورد سلول صحبت می‌کنیم در خصوص چیزی حرف می‌زنیم که زنده است و تکثیر می‌شود و می‌توان آن را کُشت ولی وزیکول‌ها زنده نیستند و قابلیت تکثیر ندارند و نمی‌توان آنها را کُشت. بنابراین ما نگران این نیستیم که وزیکول‌های برون سلولی تکثیر شوند و سرطان ایجاد کنند. به همین علت برای استفاده از وزیکول‌ها ملاحظات اخلاقی کمتری را نسبت به سلول لازم است که در نظر بگیریم.

دبیر علمی سومین سمپوزیوم بین المللی سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی که در ۱۱ و ۱۲ خرداد ماه به میزبانی جهاددانشگاهی خراسان رضوی  برگزار خواهد شد، گفت: وزیکول‌های برون سلولی تقریبا همه کارهایی را که یک سلول انجام می‌دهد را انجام می‌دهند. حتی در برخی از موارد که محدودیت استفاده از سلول در درمان بیماری‌ها داریم از وزیکول استفاده می‌شود.

شکری با تاکید بر این که بسیاری از عملکردهای سلول از طریق وزیکول‌ها هم اتفاق می افتد، اظهار کرد: زمانی که هر سلولی وارد فاز بیماری می‌شود برای ارتباط برقرار کردن با محیط از وزیکول‌ها استفاده می‌کند بنابراین در تشخیص بیماری می‌توان از آن‌ها بهره برد.  به عنوان مثال یک سلول سرطانی برای اینکه بخواهد جایگاه ثانویه‌ای برای خودش ایجاد کند اول وزیکول‌های برون سلولی را ارسال می‌کند و به همین دلیل وزیکول‌ها امکان تشخیص سریعتر بیماری‌ها را فراهم می‌کنند.

وی پایداری را از دیگر مزایایی وزیکول‌ها برشمرد و افزود: این موضوع باعث شده است تا بتوان به صورت راحت‌تری از وزیکول در محیط آزمایشگاه استفاده نمود. به نظر می رسد راحت‌تر بودن و انجام پذیر بودن کار با وزیکول‌ها باعث شده است سریع‌تر از آن چیزی که فکر می‌شود به تشخیص و درمان مبتنی بر این وزیکول‌ها دست یافت.

شکری عنوان کرد: در سال‌های گذشته با توجه به بحث کرونا و همچنین تحریم‌ها برای دستگاه‌های مورد نیاز مشکلاتی داشتیم ولی با توجه به سابقه خوبی که از گذشته روی این موضوع وجود داشت فعالیت‌های خوبی در زمینه وزیکول‌ها در کشورمان انجام شد و اگر به همین روش فعالیت کنیم ممکن است جزو اولین کشورهایی باشیم که محصولاتی در این زمینه داشته باشیم به شرطی که قواعد بین المللی را در این زمینه رعایت کنیم و یکسری از دستورات بین المللی که ضامن  ایمنی و عملکرد صحیح محصول است را رعایت نماییم.

وی در ادامه به فعالیت انجمن جهانی وزیکول‌ها اشاره و بیان کرد: انجمن جهانی وزیکول یکی از انجمن‌های فعال در دنیا است و از همه کشورها و ملیت‌ها در آن عضو هستند و روی تک تک مواردی که می‌خواهند در آن تصمیم بگیرند از تمام اعضای آن مشورت می‌گیرند، در این انجمن یکسری کارگروه‌هایی تشکیل شده است و روی موضوع‌های مرتبط با این وزیکول‌ها تحقیق می‌کنند. به دلیل مزایای قابل استفاده از وزیکول‌ها به طور انفجاری همه دنیا بر روی این موضوع فعالیت می‌کنند و روزانه ممکن است که اطلاعات جدیدی از وزیکول‌ها منتشر شود.

دبیر علمی سومین سمپوزیوم بین المللی سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی با اشاره به اینکه باید از چاه نفت جدا شده و افکار لاکچری گونه را کنار بگذاریم، ادامه داد: بسیاری از روش‌ها در کشور وجود دارد که استفاده از آنها لاکچری و هزینه بردار نیست و فقط باید بتوان هوشمندانه دانش فنی آنها را کسب کنیم به شرط آنکه خوب مطالعه کنیم، خوب مشورت بگیریم و از اساتیدی که در این رشته تجربه بیشتری دارند استفاده کنیم و اشتباهات گذشته را تکرار نکنیم.

وی با اشاره به این که در کشور از کار کردن به صورت گروهی فاصله داریم، گفت: باید بپذیریم که با کار گروهی کردن کارهای بیشتری می‌توان انجام داد.

شکری با تاکید بر این که علم استفاده از این وزیکول ها بسیار بسیار به روز است و قوانین بین المللی خاصی در این خصوص در حال تدوین است ادمه داد: قطعا استفاده از تجربیات دیگران در زمینه وزیکول‌ها باعث می‌شود به بیراهه نرویم و با اشتباهات کمتری مسیر را جلو برویم.

وی با اشاره به بروکراسی‌های مرتبط و طولانی مدت در زمینه قانون گذاری برای درمان‌های جدید در کشور، گفت: گاها این بروکرواسی‌ها سرعت کار را در این زمینه برای ما کم کرده است.

دبیر علمی سومین سمپوزیوم بین المللی سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی با انتقاد از فروش سلول‌های بنیادی در بازارهای اینترنتی، یادآور شد: عدم نظارت دقیق باعث می‌شود تا افراد بدون مجوز اقدام به فروش سلول و محصولات سلولی از جمله وزیکول‌های برون سلولی نمایند به طوری که مشاهده می‌کنیم محصولات سلولی در آرایشگاه‌های ما بدون مجوز تزریق می‌شود.

به گزارش ایسنا، عضو هیأت علمی پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی با انتقاد از برخی لایی کشیدن‌ها در ایران در زمینه وزیکول‌های برون سلولی، ادامه داد: در ایران برخی پزشکان در برخی از بیمارستان ها که هنوز در دنیا مجوزی وجود ندارد اقدام به تزریق ویال اگزوزوم می‌کنند که علاوه بر این که بزرگترین خطر آن برای مصرف کننده است، اگر جامعه بین المللی این موضوع را متوجه شود اعتبار علمی ایران در این زمینه دچار آسیب خواهد شد و کار را برای دیگران که معتقد به استفاده ایمن و با رعایت اصول و قواعد ملی و بین المللی هستند دشوار می‌کند.