نگاهی به فعالیت‌های گروه قرآن و تربیت اجتماعی مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن

به گزارش سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، این سازمان با بیش از دو دهه فعالیت قرآنی در سطح دانشگاه‌ها و انجام صدها طرح فرهنگی و علمی با بهره‌گیری از توانمندی‌های علمی پژوهشی نهاد جهاددانشگاهی و با هدف کاربردی‌سازی معارف قرآن و توسعه مخاطبان به پژوهشگران و اساتید دانشگاهی، اقدام به تأسیس مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم کرد.

این مرکز طی سال‌های گذشته اقدامات علمی خرد و کلان همچون اجرای طرح‌های پژوهشی میان‌رشته‌ای، انتشار دو فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان رشته‌ای قرآن کریم، برگزاری همایش‌های علمی داخلی و بین‌المللی «مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم»، مدرسه بین‌المللی قرآن و فرهنگ و جشنواره‌های علمی در کنار خود دارد که با استقبال دانشجویان و اساتید مواجه شده است.

این مرکز از بدو تأسیس و با هم‌اندیشی با اساتید مجرب در زمینه‌های مرتبط و جذب پژوهشگران جوان راه‌اندازی چهار گروه علمی «قرآن و تربیت اجتماعی»، «قرآن و سلامت»، «قرآن و رسانه» و «قرآن و اقتصاد» در مسیر توسعه کیفی و کمی مطالعات میان‌رشته‌ای در دستور کار قرار داده است.

در این میان، گروه قرآن و تربیت اجتماعی از سال ۱۳۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد و در سال ۱۴۰۰ موفق به اخذ موافقت اصولی برای راه‌اندازی گروه علمی شد. این گروه طی سال‌های ۹۵ تا ۹۸، موفق به انجام هشت طرح کارفرمایی و دو مقاله علمی ـ پژوهشی و در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ چهار طرح پژوهشی کارفرمایی انجام داد.

از جمله طرح‌های کارفرمایی دو سال اخیر آسیب‌شناسی و بازطراحی جشنواره‌های فرهنگی قرآن کریم، طبقه‌بندی مشاغل قرآنی فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآن کریم، تدوین سرفصل‌های دوره‌های آموزشی خبرنگار قرآنی، عکاس خبرنگار قرآنی و تدوین کتاب خبرنگار قرآنی و نقد و بررسی سیستماتیک پژوهش‌های قرآنی مرتبط با تربیت اجتماعی است.

همچنین این گروه با همکاری سایر بخش‌های مرکز «مدرسه بین‌المللی تابستانی قرآن و فرهنگ» را با حضور صاحب‌نظران قرآنی داخلی و خارجی و مشارکت بیش از ۱۲۰ پژوهشگر در مقطع تحصیلات تکمیلی سامان داده است تا از این طریق علاوه بر شناخت ظرفیت‌های فرهنگ در حوزه فهم قرآن، به ابعاد کاربردی‌سازی این متن مقدس در دنیای امروز بپردازد. این مدرسه با سرفصل‌هایی چون نظریات فرهنگ، تحول فرهنگی و نقش آن در فهم قرآن، چیستی و چگونگی فهم فرهنگی قرآن، مدل‌های فرهنگی قرآن، نقش نگاه فرهنگی به قرآن در عرصه تربیت و اصلاح اجتماعی و نقش ترجمه فرهنگی قرآن در انتقال معارف به مخاطب برگزار شد.

همچنین نشست‌های علمی با عناوین «شناسایی ظرفیت‌های فضای مجازی در انجام فعالیت‌های نوین قرآن کریم»، «جایگاه تربیت اجتماعی در سند تحول نظام آموزش و پرورش بعد از انقلاب»، «مسئولیت‌پذیری جوانان در قرآن و آموزه های اسلامی» و «نقش دانش‌آموختگان علوم قرآن و حدیث در ترویج سبک زندگی قرآنی» را مرتبط با عنوان گروه برگزار کرده است.

گروه قرآن و تربیت اجتماعی توانست مقالات علمی و پژوهشی «شاخص‌ها و مؤلفه‌های کاربردی سبک زندگی قرآنی در تبلیغات محیطی»، «آسیب‌شناسی برنامه‌های آموزش قرآنی در مدارس ابتدایی از نگاه متخصصان»، «تعیین راهبردهای ارتقای بهره‌وری آموزش عمومی قرآن، در حوزه روخوانی، حفظ، درک معنای و انس»، «تعیین راهبردهای ارتقای بهره­وری آموزش عمومی قرآن» را به چاب برساند. مقالات «مرور نظام‌مند پژوهش‌های قرآنی مرتبط با تربیت اجتماعی»،‌ «طراحی الگوی شایستگی مدیران هیئت‌های مذهبی» و «مرور سیستماتیک پژوهش‌های قرآنی مرتبط با تربیت اجتماعی» در حال طی کردن مسیر نهایی چاب هستند.  

در ادامه فعالیت این گروه طی شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ می‌توان به انجام پنج طرح کارفرمایی «آسیب‌شناسی رویدادهای اشتغالزایی و کارآفرینی وزارت ورزش»، «مستندنگاری تجارب مدیران کلیدی جهاد دانشگاهی»، «طراحی و اجرای اطلس جمعیت‌شناسی آموزش عمومی قرآن کریم»، «سنجش برنامه‌های قرآنی جهاد دانشگاهی از منظر مسئولیت‌پذیری و مشارکت اجتماعی دانشجویان» و «احصای مؤلفه‌های مسئولیت اجتماعی نخبگان بر مبنای قرآن» اشاره کرد.

گروه قرآن و تربیت اجتماعی همچنین انجام طرح‌های خویش‌فرمایی همچون «شناسایی قالب‌های نوین امر به معروف و نهی از منکر بر مبنای مسئولیت‌پذیری اجتماعی در اسلام» در کارنامه فعالیت‌های خود دارد و هم‌اکنون در حال انجام طرح خویش‌فرمایی «جایگاه قرآن و معنویت در برنامه هفتم توسعه ناظر به بیانیه گام دوم انقلاب» است.