بنه؛ محصولی با مزیت‌ و درآمدزایی مناسب اما در معرض آسیب

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی ایلام؛ مریم مومنی اظهار کرد: دو گونه بنه، کله‌ون و نرمه‌ون (Pistacia atlantica) و (Pistacia khinjok) به دلیل تولید سقز و بذر در میان گونه‌های درختی و درختچه‌ای زاگرس از اهمیت بالایی برخوردارند و در برخی از مناطق جنگلی زاگرس از آن‌ها به شیوه سنتی بهره‌برداری و فرآوری انجام می‌شود.

مدیر پژوهش جهاددانشگاهی ایلام گفت: استفاده از شیره درخت بنه که سقز نامیده می‌شود متأسفانه به دلیل عدم اطلاع بومیان از شیوه‌های بهره‌برداری و عدم ایجاد صنایع تبدیلی، بیشتر توسط افراد غیربومی برداشت می‌شود و معمولا این روش بهره برداری با رویکردی سودجویانه و غیر علمی انجام می‌شود که در مواردی سبب آسیب‌های غیرقابل جبران به این درختان ارزشمند می‌شود و باعث ضعیف شدن و حتی شیوع بیماری در میان این درختان خواهد شد.

مومنی افزود: در حال حاضر و بر اساس نظر کارشناسان مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی 205 هزار هکتار از مجموع 500 هزار هکتاری جنگل‌های استان به بنه اختصاص دارد. استان ایلام از مناطق مهم پراکنش بنه در ایران می‌باشد، لذا برنامه‌ریزی اصولی جهت بهره‌برداری صحیح از این منابع ارزشمند زمینه حفظ و ماندگاری و حتی احیاء درختان بنه را فراهم کند. حفاظت از پایه‌های موجود، غنی‌سازی جنگل ­های منطقه و ایجاد جنگل‌های صنعتی بنه از راهکارهایی است که زمینه استفاده بهینه از محصولات فرعی این‌گونه ارزشمند و زمینه‌های اشتغال زیادی را  فراهم می‌کند.

دکترای گیاهان دارویی با بیان این که طبع میوه و شیره درخت بنه، گرم و خشک است، گفت: از خواص درمانی میوه و سقز بنه می‌توان به خواصی چون پاک‌کننده کبد، رفع سردرد، مدر، رفع دردهای کلیوی، برطرف‌کننده اسهال‌های ساده، رفع کم‌خونی (داشتن آهن)، تسکین دردهای مفصلی و کمردرد، نرم‌کننده سینه و گلو، درمان یرقان، تقویت‌کننده اعصاب و تقویت حافظه اشاره کرد.

وی با تاکید بر این که پوست میوه بنه دارای روغنی با ارزش تغذیه ای بالا است که نه فاسد و نه در برابر حرارت زیاد دچار تغییر می‌شود. گفت: این روغن دارای مقدار قابل ‌توجهی از آهـن (72 میلی‌گرم بر کیلوگرم ) است و اگر بخواهیم به تاریخچه استفاده از بنه در استان نگاهی داشته باشیم جالب است بدانیم که در قدیم الایام هم ارزش این محصول شناخته شده و گذشتگان ما از روغن پوست میوه بنه به صورت خوراکی جهت چرب و لذیذ کردن برنج، مصارف درمانی برای رفع دردهای مفصلی و از شیره آن برای ترمیم و التیام زخمها استفاده کرده اند.