آمایش سرزمین و آموزش عالی باید در خدمت توسعه مهارت و بازارکار قرار بگیرد

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، نشست مجازی آمایش آموزش عالی مهارتی با سخنرانی دکتر حسن طائی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی چهارشنبه یکم اردیبهشت ماه در موسسه علمی کاربردی جهاددانشگاهی برگزار شد.
در این نشست که مدیران و کارشناسان معاونت آموزشی  و مراکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی حضور داشتند، مسائل مختلف مربوط به آمایش سرزمین و اصول مرتبط با آن،سیاست گذاری و برنامه ریزی، آمایش آموزش عالی و آمایش نیروی انسانی، تعاملات نهادی و ... مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست مجازی با اشاره به تعریفی از آمایش سرزمین پرداخت و گفت: منظور از آمایش سرزمین رسیدن به مطلوبترین توزیع ممکن جمعیت توسط بهترین شکل توزیع فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پهنه سرزمین از طریق برقراری تعامل بین عناصر جمعیت، اقلیم و فعالیت هاست. آمایش آموزش عالی نیز به عنوان زیرمجموعه برنامه ریزی آمایش سرزمین شامل اقدامات ساماندهی و نظام بخشی به مراکز آموزش عالی با رویکرد سرزمینی (امکانی) در سطوح ملی و منطقه ای براساس جهت گیری های توسعه کشور در قالب تلفیق برنامه ریزی های از پایین به بالا و بلعکس، با تکیه بر قابلیت ها، توانمندیها و محدودت های منطقه ای صورت می گیرد.
وی به تعریف خود از مهارت و اهمیت این موضوع پرداخت و تصریح کرد: مهارت یعنی دانستن و توانستن است و در واقع مهارت توانایی انجام کاری مشخص است و فرد با این توانایی ها زاده نمی شود بلکه مهارت با آموزش و تلاش زیاد به دست می آید. مهارت اکتسابی است و ممکن است فرآیند مهارت آموزی چندین سال طول بکشد تا فرد به عنوان مهارت دیده تلقی شود. در کسب مهارت تنها آموزش کافی نیست؛ تمرین و تکرار و تجربه بعد از کسب آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
دکتر  طائی با اشاره به اهمیت یادگیری افزود: یادگیری مهارت های مختلف در زندگی شخصی، تحصیلی و شغلی به افراد کمک فراوانی کرده و راه های موفقیت را برای او هموار می سازد؛ البته باید به این نکته توجه داشت که کسب مهارت در راستای استعدادهای یک فرد بسیار مهم است.
وی با طرح این موضوع که مساله اصلی چیست اظهار داشت: این سوال مهم است که من کیستم؟ دانش آموختگان چه مهارت هایی را نیاز دارند؛ کارفرمایان به چه مهارت هایی نیاز دارند، نحوه تعیین انواع مهارت ها و سطح کیفیت مورد نیاز کارفرمایان و چگونگی استمرار انطباق فرد با شغل در این زمینه بسیار مهم است.
دکتر طائی در بخش دیگری از این وبینار به چرخه فعالیت های اقتصادی و جایگاه مهارت در این چرخه اشاره کرد و خاطرنشان کرد: در محیط کسب و کار چرخه فعالیت های اقتصادی، کارگزاران، عوامل تولید و بازارها قرار دارند؛ در این فضا مراکز علمی کاربردی باید بدانند با چند بازار سر و کار دارند. اما این مراکز در بازار خدمات نیرو ها را تحویل می گیرند و با تربیت و مهارت آموزی به بازارکار تحویل می دهند. برنامه ریزی و تعامل بین این دو بازار بسیار اهمیت دارد که نباید مورد غفلت قرار بگیرد.
وی با اشاره به مقوله مهم نرخ مشارکت اقتصادی و پنجره جمعیتی کشورمان که از سال 1385 تا 1430 در نظر گرفته شده است افزود: نرخ مشارکت اقتصادی در ایران 40 درصد و نرخ مشارکت منابع انسانی 46 درصد است این نشان می دهد که نه تنها نرخ مشارکت اقتصادی در کشور ما مطلوب نیست بلکه در نرخ مشارکت منابع انسانی با متوسط جهانی که بالای 65 درصد است نیز فاصله داریم و باید با مهارت آموزی، برنامه ریزی برای مهارت و توسعه مهارت ها براساس خوشه ها و شبکه ها به استاندارد های کشورهای توسعه یافته و متوسط جهانی نزدیک شویم.
وی بر ضرورت آمایش سرزمین و آمایش آموزش عالی و نیروی انسانی در مناطق مختلف کشور اشاره کرد و گفت: آنچه در بحث آمایش در بخش های مختلف اهمیت دارد این است که نیازها، فرصت ها و برنامه ریزی ها باید بر اساس خوشه هایی که در مناطق مختلف کشور باید متقاوت و متنوع باشد؛ چرا که آنچه در استان های جنوبی و ساحل اهمیت و ضرورت دارد با استان های مرکزی، شمالی و غربی و یا شرقی مشابه نیست و الزامات خاص خو را دارد.
معاون سابق اشتغال و کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به فرصت های جمعیتی اعم از دانش آموزان و دانشجویان برای ورود به مهارت آموزی و بازارکار به نقش و جایگاه دوره های پودمانی در مهارت آموزی اشتاره و تاکید کرد: هزاتره سوم و قرن 21 ، قرن یادگیری، توسعه مهارت های زندگی به جامعه هدف، قرن دوره های پودمانی است و باید از فرصت آموزش و مهارت برای با هم زیستن، ساختن جامعه ای مطلوب و تربیت نیروهای با مهارت و توانمند استفاده کنیم.
وی با تصریح اینکه در این عرصه سیاستگذاری اقتصادی بسیار مهم است افزود: سیاستگذاری به معنای طراحی ساز و کاری است که مبتنی بر دانش نظری، خرد مدیریتی و تجربه کارشناسی برای ایجاد فضا برای حرکت کارگزاران اقتصادی و بازیگران اجتماعی به سمت وضعیت مطلوب یا همان برنامه ریزی مورد نظر مدیران و رهبران جامعه می باشد. در ایتن راستا "برنامه" بسیار اهمیت دارد و به عبارتی برنامه تصویر کمی شده ای از یک ساختار مطلوب برای یک ملت در پایان مثلا یک دوره پنج ساله است و "برنامه ریزی" بررسی درجه امکان پذیری سناریو های مختلف استفاده از منابع برای نیل به بالاترین کالا و یا خدمات  که به رفاه اجتماعی منجر شود، می باشد.
این استاد دانشگاه بر برنامه ریزی منابع انسانی اشاره و تصریح کرد: برنامه ریزی منابع انسانی فرآیند تحلیل وضع موجود و پیش بینی عرضه و تقاضای منابع انسانیدر بازارکار است که در واقع نیاز به نیروی انسانی را در یک کشور و یا منطقه را مشخص می سازد.
وی بر مهارت آموزی و اهمیت برنامه ریزی آموزشی اشاره و افزود: برنامه ریزی آموزشی عبارت است از پیش بینی روندهای آموزشی و تشخیص نیازهای تخصصی بازارکار و جامعه و تبدیل آن به دوره های اموزشی و همچنین سرفصل ها و طرح های درسی است. در این زمینه نقش تصمیم سازان و سیاستگذاران در حوزه آموزش عالی و دست اندرکاران آموزشی بسیار مهم است.
وی به ظرفیت های کشور در امر آمایش سرزمین و آموزش عالی و توسعه مهارت اشاره کرد و گفت: اسناد بالادستی مثل قانون اساسی، سند چشم انداز 20 ساله، برنامه های توسعه، سند الگوی اسلامی و ایرانی پیشرفت و ... می تواند مورد توجه قرار بگیرد. باید تلاش کنیم برنامه های آموزشی با توجه به اسناد و ظرفیت های مختلف با نیاز جامعه و بازارکار منطبق گردد و به شرایط بازارکار داخلی و بین المللی توجه لازم را داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینکه 31 سال عمرم در حوزه آموزش عالی به برنامه ریزی در این حوزه و بحث مهارت، اشتغال و بازارکار سپری شده است گفت: از اینکه به عنوان معلم و دانشگاهی می شنوم که می گویند آموزش عالی نیروهای مورد نیاز جامعه و بنگاه ها را تربیت نمی کند و به نوعی به تحصیل بی حاصل تمرکز دارد ناراحت می شوم و روحم آزرده می شود.
وی در پایان ضمن پاسخ به سوالات مدیران علمی کاربردی جهاد دانشگاهی و شرکت کنندگان حاضر در این وبینار گفت: مسئله شناسی در بازارکار و نوع تعامل با چرخه اقتصادی ، عرضه و تقاضا برای کار، حقوق و دستمزد و قوانین و مقررات و ... موضوعات مهمی هستند که باید در سیاست گذاری ها و برنامه ریزی مربوط به آمایش باید به آن ها توجه کنیم.
دکترمحمد علی گودرزی رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی جهاددانشگاهی نیز در ابتدای این وبینار با اشاره به اینکه جهاد دانشگاهی یکی از نهاد موفق در ارائه آموزش های علمی کاربردی است گفت:  در حال حاضر 41 مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی سراسر کشور فعالیت دارد و الویت این مراکز توجه به موضوع مهم کیفیت ارائه آموزش ها، توسعه مهارت ها و توسعه و برگزاری دوره های پودمانی است.
گفتنی است بخش دوم این وبینار در زمینه بررسی تخصصی موضوع مهارت و آمایش آموزش عالی مهارتی به روزهای آینده موکول گردید.