راهکارهای تقویت تاب آوری جوانان و نوجوانان در برابر مشکلات زندگی

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی؛رامونا شاملی به مناسبت هفته سلامت روان با اشاره به نامگذاری یکی از روزهای هفته سلامت روان با عنوان تاب آوری جوانان، نوجوانان و سلامت روان، اظهار کرد: با توجه به نقش قشر جوان و نوجوان جامعه در میزان بهره-وری، کارآمدی و توسعه یک جامعه، توجه به سلامت روان و در نتیجه میزان تاب¬آوری آنها در برابر مشکلات زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی با بیان اینکه شروع اختلالات روانی در دوران نوجوانی سطح عملکرد افراد را در ادامه زندگی کاهش می دهند، عنوان کرد: همین امر دستیابی به سلامت روان در دوران بزرگسالی را دشوارتر می سازد، درحالیکه با پرداختن به مقوله تاب¬آوری در سطح فردی، خانواده، مدرسه، دانشگاه و محیط کار می¬توان ضربه¬گیرهایی فراهم ساخت تا از افراد در برابر فشارهای زندگی حفاظت کرده و سلامت روان و در نتیجه سطح عملکرد بهینه افراد را در طول زندگی حفظ کرد.

این کارشناس سلامت روان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال¬ 2018، با انتشار بیانیه ای لزوم ایجاد جوامع تاب¬آور و محیط¬های حمایتی برای سلامت جامعه و بهزیستی افراد را یکی از اولویت¬های خود تا سال 2020 تعیین کرد، ادامه داد: در این بیانیه آمده است که تاب¬آوری عنصری کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. لذا، توجه به حیطه تاب¬آوری و لزوم مداخلات پیشگیرانه جهت پرورش کودکان، نوجوانان و جوانان سالم¬تر و کارآمدتر ضروری به نظر می¬رسد.

شاملی با اشاره به تعریف انجمن روان¬شناسی آمریکا (APA) از مساله تاب¬آوری، گفت: تاب آوری همان فرآیند و برونداد انطباق موفقیت¬آمیز با تجربیات چالش¬برانگیز زندگی، به¬ویژه از طریق انعطاف¬پذیری ذهنی، هیجانی، رفتاری و سازگار با مقتضیات بیرونی و درونی است.

این مشاور روانشناس با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در زمینه تاب¬آوری در سطح جهان و همینطور ایران، عنوان کرد: شایستگی اجتماعی، مهارت¬های مشکل گشایی، خوش¬بینی و مثبت اندیشی، استقلال، مراقبت از خود و برقراری ارتباطات حمایتی، حس هدفمندی، اعتماد به نفس و عزت نفس، احساس کفایت، احساس داشتن یک پایگاه ایمن و یافتن معنا در زندگی برخی از  ویژگیهای ا فرد تاب¬آور محسوب می شوند.

وی با بیان اینکه ارزش¬ها و هنجارهای رفتاری از طریق شرایط خانوادگی، مدرسه و محیط فرهنگی، درخواست¬ها، ممنوعیت¬ها و الگوها به کودکان منتقل می¬شود، عنوان کرد: بی¬تردید فرهنگ و جامعه ای که کودک در آن بزرگ می¬شود، بر رشد عاطفی، اجتماعی و رفتاری او تأثیرگذار است و در این رابطه می توان از انتظارات مثبت، پیوندهای مهربانانه، مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان برخی از ویژگی محیط¬های تاب¬آور مانند خانواده، مدرسه و جامعه اشاره کرد.

به گفته وی، ارائۀ راهنمایی، انگیزش، باورهای مثبت و منفی، شناسایی نقاط مثبت و منفی، ترسیم افق و آینده¬ی روشن برخی از انتظارات مثبت محیط های تاب آور بوده  و در رابطه با پیوندهای مهربانانه می توان به حمایت بی¬چشمداشت، دلسوزی، شنیدن و درک کردن، اعتماد و ایمنی، روش-های محبت¬آمیز در برخورد با رفتارهای نامناسب، تقویت مثبت (توجه و تحسین) و حذف هر عاملی که باعث بدرفتاری می¬شود، اشاره کرد.

این روانشناس عمومی در خاتمه با اشاره به مشارکت معنادار و محیط اجتماعی و فرهنگی به عنوان سایر ویژگیهای محیط های تاب آور، تصریح کرد: پذیرش و گنجایش فرد، مسئولیت¬دهی، فرصت-هایی برای مشارکت، فرصت¬هایی برای رقابت اجتماعی و حل مسئله برخی از معیارهای مشارکت معنادار بوده و محیط های غنی و بدور از خشونت، کنترل مواد مخدر و در دسترس نبودن آن، تعادل معیارهای رفتار جنسی، ارزیابی نقش همسالان و تنوع قومی در شناسایی تفاوت¬های رفتاری به عنوان اختلالات رفتاری برخی از ویژگیهای محیط اجنماعی و فرهنگی است.