بررسی نگرش به ازدواج در میان دختران دانشجو

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی، نخستین نشست از سلسله ‌نشست‌های «واکاوی تجربه زیسته دختران دانشجو» با محوریت بررسی چالش‌ها و فرصت‌های دختران و زنان جوان با رویکرد ویژه به دختران دانشجو با حضور مرضیه ابراهیمی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، با موضوع «نگرش به ازدواج در میان دختران دانشجو» برگزار شد.

ابراهیمی در این نشست درباره‌ی عوامل مختلف موثر بر نگرش دختران دانشجو به ازدواج و رابطه‌ی آن با تمایل به ازدواج در میان دختران صحبت کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: درحال ‌حاضر با این امر مواجه هستیم که تمایل به ازدواج کاهش پیدا کرده است، اما صرفا با این آگاهی نمی‌توان درباره‌ی نگرش جوان به ازدواج به نتیجه‌ای رسید.

وی تاکید کرد: به‌رغم این‌که پژوهش‌ها مشخص کرده است شکل سنتی ازدواج در میان جوانان ارجحیت دارد، معیارهای ازدواج برای دختران تغییر کرده است.

ابراهیمی افزود: تحقیقات نشان می‌دهد معیارهای جامعه‌ی امروز به سمت معیارهای احساسی و اخلاقی مثل علاقه و عاطفه متمایل شده است.

این پژوهشگر، در پایان با تاکید بر لزوم پرداختن به این مساله‌ی فرهنگی ـ اجتماعی گفت: تغییرات زیادی در سطح فرهنگی درحال رخ‌دادن است که نیاز به پیش‌بینی و کنترل آن داریم، چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی. ارزش‌های ازدواج تجلی‌گر ارزش‌های فرهنگی کلی و کلان جامعه است و سیاست‌گذاری فرهنگی ناگزیر از پرداختن به پژوهش‌های فرهنگی در امر ازدواج است.

فرصت‌ها و چالش‌های دانشگاه برای دختران دانشجو

دومین نشست از این سلسله‌نشست‌ها با موضوع «فرصت‌ها و چالش‌های دانشگاه برای دختران دانشجو» برگزار و خدیجه کشاورز پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در ابتدا از رشد علاقه‌ی دختران به تحصیل در دانشگاه در دهه‌های اخیر سخن گفت و رشد پذیرفته‌شدگان دختر در دانشگاه‌ها و افزایش درصد جمعیتی دختران نسبت به پسران را در دانشگاه‌های دولتی گواه این مطلب قلمداد کرد.

کشاورز گفت: این تغییر، متناسب با فرصت‌هایی است که تصور می‌شود دانشگاه برای دختران فراهم می‌کند.

وی از نتایج پژوهشی خبر داد که در آن، با نظرسنجی و مصاحبه از دانشجویان دختر تعدادی از دانشگاه‌های سراسر کشور، مشکلات و چالش‌های پیش‌روی آن‌ها بررسی شده بود.

به گفته‌ی وی، در این پژوهش، فاصله‌ی انتظار دختران دانشجو و واقعیتی که در آینده با آن روبه‌رو می‌شوند، ارزیابی شده است.

وی افزود: دانشجویان دختر این فاصله‌ میان انتظار و واقعیت را به نظام فرهنگی ـ ارزشی دانشگاه، نظام آموزشی دانشگاه و اساتید دانشگاه نسبت می‌دهند. نگرانی از دسترسی به بازار کار، تفاوت کیفیت دانشگاه‌های مرکز و دیگر دانشگاه‌ها و بی‌نشاطی فضای دانشگاه از دیگر مواردی است که دکتر کشاورز به‌عنوان چالش‌های دانشگاه برای دختران درباره‌ی آن‌ها سخن گفت.

وی در بخشی از این گفت‌وگو، نقدها به نظام ارزشی ـ فرهنگی دانشگاه را این‌گونه تشریح کرد: از جمله‌ی این موارد می‌توان به فضای بسته‌ی دانشگاه، تبعیض‌ها، استمرار نابرابری‌های جنسیتی، سلطه‌ی مردانه بر فعالیت‌ها و تشکل‌های دانشجویی، بی‌احترامی به فردیت و ارزش‌های دانشجویی، بومی‌گزینی جنیستی و... اشاره کرد.

وی در خصوص تناقضی که نظام فرهنگی ـ ارزشی برای دختران دانشجو به ‌همراه دارد گفت: از طرفی با ترویج ایده‌ی پیشرفت و رشد دختران در دانشگاه و تشویق به تحصیل در مقاطع بالاتر مواجه هستیم و از طرف دیگر فاصله‌ی نظام ارزشی و هنجاری ما، اعم از مواردی مانند تشویق به ازدواج تا 25سالگی، با ترویج‌های این‌چنینی باعث می‌شود دختران تحصیل‌کرده‌ی ما احساس غبن و ضرر کنند. توسعه‌ی هنجاری جامعه بایستی با زیست کنونی دختران دانشجو همخوان باشد.

فرصت‌ها و چالش‌های زیست خوابگاهی برای دختران دانشجو

در سومین نشست از این سلسله‌نشست‌ها نیز با موضوع «فرصت‌ها و چالش‌های زیست خوابگاهی برای دختران دانشجو» کرم حبیب‌پور عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی در آغاز به دیدگاهی اشاره کرد که در بین مسوولان دانشگاهی و نظام آموزشی کشور رایج است و در آن، خوابگاه را صرفا به ابزاری فیزیکی و کاربردی تقلیل می‌دهند.

حبیب‌پور با بیان مسایل ویژه‌ای که زندگی خوابگاهی برای دانشجویان به‌وجود می‌آورد بر لزوم فاصله‌گرفتن از این دیدگاه تاکید و تصریح کرد: زندگی خوابگاهی باید از منظرهای جامعه‌شناختی و همچنین روان‌شناختی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.

وی با اشاره به مطالعه‌ای که با همین ملاحظه در دانشگاه خوارزمی انجام شده است خاطرنشان کرد: این نگاه با توجه به مناسبات زندگی خوابگاهی، به‌ویژه برای دختران دانشجو، آسیب‌زا خواهد بود. از جمله دلایلی که دکتر حبیب‌پور برای این مطلب مطرح کرد، تغییر سبک زندگی دختر دانشجو نسبت به سبک زندگی قبلی خود در خانواده و جداشدن از محیط خانه است.

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی به‌رغم ارزیابی مثبت از این تغییر به موجب فرصتی که برای تمرین زندگی مستقل فراهم می‌آورد، لزوم نگاه ویژه به زیست خوابگاهی دانشجویان دختر را ضروری تلقی کرد و گفت: محدودیت‌های زندگی دختران در محیط خانه و کنار خانواده بعد از ورود به دانشگاه تغییر می‌کند. همچنین تحولات ارزشی در میان دختران، معنای متفاوتی به زیست خوابگاهی دختران می‌دهد.

وی در ادامه به ذکر چالش‌های زیست خوابگاهی دختران پرداخت و از عدم‌تناسب امکانات رفاهی خوابگاه با تمایلات و مطالبات دختران دانشجو سخن گفت.

دکتر حبیب‌پور افزود: براساس مطالعات می‌دانیم معنای امکانات رفاهی برای دختران متفاوت است و ازاین‌رو این مساله نیازمند توجه ویژه است.

مواردی چون ضعف طراحی‌های معماری، عدم توجه به طراحی داخلی متناسب با زیست دختران و... از جمله مواردی است که دکتر حبیب‌پور در این زمینه به آن اشاره کرد.

دکتر حبیب‌پور اذعان کرد: احساس تنهایی، غربت و افسردگی از آسیب‌هایی است که جداشدن از فضای مدرسه و ورود به دانشگاه می‌تواند موجب شود که البته با همکاری واحدهای مددکاری و مشاوره قابل کنترل است و همچنین با گذشت زمان حساسیت آن کاهش پیدا می‌کند.

وی در خصوص امنیت روانی دختران دانشجو گفت: یکی از اتفاقاتی که باعث سلب آسایش دختران در خوابگاه‌ها می‌شود، ورود کارمندان تاسیساتی مرد به خوابگاه‌ها است.

دکتر حبیب‌پور درباره‌ی نقش خوابگاه‌ها در به‌وجودآمدن آسیب‌های مختلف از جمله آسیب‌های مربوط به مسایل جنسی و... سخن گفت و در کنار تشریح علل و مسببات آن‌ها، راهکارهایی برای به حداقل‌رساندن این آسیب‌ها ارایه کرد.

گفتنی است نشست بعدی سلسله‌نشست‌های «واکاوی تجربه زیسته دختران دانشجو» با حضور لیلا فلاحتی عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با موضوع «چالش اشتغال دختران دانش‌آموخته» روز شنبه یکم آذر 1399 به‌صورت زنده از صفحه رسمی سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی به آدرس www.instagram.com/isojd پخش خواهد شد.