راهکاری برای درمان زخم‌های سوختگی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی به نقل از ایسنا، سوختگی چهارمین ترومای شایع در سراسر جهان است و باعث مرگ، ناتوانی، درد و بروز مشکلات بسیاری می‌شود. آمارها نشان می‌دهد که اکثر سوختگی‌ها کوچک هستند و می‌توانند به صورت سرپایی درمان شوند. بهبود سریع این زخم‌ها جزو اولویت‌های بهداشتی کشورها است.

از بین درمان‌های موضعی سوختگی؛ کرم سولفادیازین نقره یک درصد، دارویی رایج در درمان زخم‌های سوختگی در سراسر جهان است. از مزایای این کرم؛ سهولت مصرف، عدم ایجاد درد در هنگام مصرف و اثر ضد باکتری بالای آن است. ولی در کنار این مزایا، عوارضی نیز مثل ایجاد اسکار کاذب،‌ مسمومیت با نقره، مقاومت دارویی، احتمال عفونت ثانویه قارچی،‌ افزایش رنگدانه‌سازی، تغییر رنگ پوست و ... ایجاد می‌کند. مهم‌ترین مشکل آن تاخیر در التیام زخم‌های سوختگی سطحی است. به همین دلیل؛ ساخت دارویی جدید با عوارض کم‌تر در اولویت‌های پژوهشی قرار دارد.

در گذشته استفاده از گیاهان دارویی در درمان زخم‌های سوختگی مورد توجه بوده است. یکی از گیاهانی که در درمان این زخم‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفته، گل بابونه اروپایی است.

از آن‌جا که در خصوص تاثیر اثر بابونه بر روی ترمیم زخم سوختگی اطلاعات ضد و نقیضی وجود دارد، پژوهشگران اثر کرم بابونه و کرم سولفادیازین نقره را در مدت زمان ترمیم زخم مقایسه کردند.

در این مطالعه مهدی ابراهیمی و رضا دریابیگی، به همراه همکارانشان در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و بیمارستان امام موسی کاظم (ع) اصفهان مشارکت داشتند.

این مطالعه در سال ۱۳۹۶ بر روی ۷۴ بیمار مراجعه‌کننده به درمانگاه سوانح سوختگی امام موسی کاظم (ع) اصفهان انجام شد.

بیماران واجد شرایط که در این پژوهش شرکت کردند؛ افراد ۱۸ تا ۵۰ ساله بودند که دچار سوختگی یک تا ۱۰ درصد بر اثر تماس با مایع داغ یا منبع حرارتی شده‌بوند و در کم‌تر از شش ساعت بعد از زمان سوختگی به بیمارستان مراجعه کرده بودند. زخم این بیماران بدون تروما و عفونت بود و تنها در نواحی اندام‌ها و تنه قرار داشت. این افراد بیماری زمینه‌ای موثر بر روند ترمیم زخم نداشتند و از داروهای موثر بر این روند استفاده نمی‌کردند. همچنین عدم سوء مصرف مواد، عدم بارداری و شاخص توده بدنی بین ۱۸.۵ تا ۳۰ از دیگر معیارهای شرکت در این پژوهش بود.

افراد شرکت‌کننده در این مطالعه در دو گروه قرار گرفتند و به صورت تصادفی به یک گروه کرم سولفادیازین نقره و به یک گروه کرم بابونه داده شد. هر دو کرم در تیوب‌های هم‌شکل و هم‌اندازه بسته‌بندی شده‌بودند.

روش پانسمان به این صورت بود که پس از شستشوی زخم با سرم نرمال سالین، سطح زخم با گاز استریل کاملا خشک شد و سپس تمام زخم با کرم مورد نظر به ضخامت ۵ میلی‌متر پوشانده شد و توسط گاز استریل پانسمان سبک روی زخم گذاشته شد. پانسمان به طور روزانه تا بهبودی کامل زخم تعویض می‌شد. همچنین برای پیشگیری، هر دو گروه بیماران آنتی‌بیوتیک خوراکی دریافت می‌کردند.

در طول مطالعه چهار نفر از گروه کرم سولفادیازین نقره و سه نفر از گروه کرم بابونه، به علت حساسیت دارویی به کرم و عدم مراجعه به مرکز حذف شدند و در نهایت ۶۷ نفر مطالعه را به پایان رساندند.

در بررسی‌های این مطالعه مشخص شد که میانگین مدت زمان ترمیم زخم در گروه سولفادیازین نقره حدود ۱۰ روز (۱.۴۸±۱۰.۴۲) و در گروه بابونه حدود شش روز (۰.۹۶±۶.۲۶) است و میانگین مدت زمان ترمیم زخم در گروه کرم بابونه به طور معنادار کم‌تر از گروه دیگر است.

در گروه بابونه سه نفر از افراد علائم حساسیت در ارتباط با مصرف کرم بابونه به صورت افزایش درد، ظاهر چرمی شکل و خارش نشان دادند که در گروه سولفادیازین نقره این عارضه دیده نشد. با این حال این مورد نشان دهنده اختلاف آماری معناداری نبود.

بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده از این مطالعه پژوهشگران می‌گویند: «کرم بابونه در مقایسه با کرم سولفادیازین نقره یک درصد زمان ترمیم سوختگی را کم کرده است. به همین خاطر می‌توان از آن به عنوان درمان طبیعی و موثر جانبی علاوه بر سولفادیازین نقره در درمان سوختگی‌های درجه دو سطحی استفاده کرد».

نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «پانسمان زخم سوختگی درجه دو با کرم بابونه و کرم سولفادیازین نقره؛ مقایسه اثرات آن‌ها بر مدت ترمیم زخم؛ یک کارآزمایی بالینی تصادفی سه سو کور» در فصل‌نامه گیاهان دارویی وابسته به پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، منتشر شده است.