هدف آموزش‌های جهاددانشگاهی؛ توانمندسازی اقشار جامعه/ تولید ۵۰۰ عنوان محتوای خاص

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی دکتر محمدصادق بیجندی، معاون آموزشی جهاددانشگاهی در قسمت اول این گفت‌وگو با اشاره به برجسته‌ترین دستاوردهای چهل‌ساله حوزه‌ی آموزشی جهاددانشگاهی به بررسی مزیت‌های آموزشی جهاددانشگاهی در مقایسه با مؤسسات و مجموعه‌های آموزشی پرداخت.
قسمت دوم و پایانی گفت‌وگو با معاون آموزشی جهاددانشگاهی را در ادامه می‌خوانید.

تولید محتواهای آموزشی در جهاددانشگاهی مانند پروژه EightT، آموزش الکترونیکی و ... چه پیشرفت‌هایی داشته است؟

یکی از کارهای شاخص جهاددانشگاهی در اوایل دهه 90 و پس از سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم توجه به شبیخون‌های فرهنگی، تدوین کتابی فاخر با محتوای مناسب برای آموزش زبان انگلیسی بود که با عنوان Eight منتشر شد. در این رابطه واحد قزوین جهاددانشگاهی با همکاری ستاد معاونت آموزشی در مرکز، این دغدغه مقام معظم رهبری را در دستور کار خود قراردادند و از میان‌هشت جلد آن، شش جلد تدوین و چاپ‌شده و به‌صورت پایلوت در واحدهای جهاددانشگاهی در حال استفاده است. الحمدالله این محتوا باکیفیت خوبی تولیدشده به‌نحوی‌که مجوز و تأییدیه مؤسسه یورک را به‌عنوان بزرگ‌ترین مؤسسه آموزش زبان انگلیسی در دنیا را دریافت کرده است.

در حوزه تولید محتوا تاکنون بیش از 500 عنوان تولید محتوای خاص داشته‌ایم که در بخش‌های مختلف با سرفصل‌های متعددی بوده که درزمینه‌ی تولید محتوای فاخر بوده است. کار دیگری که چند ماهی است آغازشده، تولید محتوا در فضای مجازی، با توجه به تغییر و تحولات ناشی از شیوع کروناست. فعالیت‌های ارزشمندی در این عرصه در کل کشور در حال انجام است، اما بسیاری از آن‌ها استانداردهای لازم در بحث یادگیری الکترونیکی را دارا نیستند. یکی از کارهای جدی و اساسی جهاددانشگاهی، تولید محتوای گزین، فاخر و استاندارد درزمینه‌ی یادگیری الکترونیکی با یاری مجموعه‌های دیگر جهاددانشگاهی و با رویکرد مهارت‌های تخصصی و نوین است.

نقش جهاددانشگاهی در مهارت‌آموزی و توانمندسازی مدیران، کارکنان و نخبگان کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید و میزان گرایش نخبگانی به حوزه آموزش این نهاد چگونه است؟

یکی از کارهای ارزشمند معاونت آموزش جهاددانشگاهی با همکاری مشترک این معاونت و سازمان تجاری‌سازی فناور و اشتغال دانش‌آموختگان و معاونت پژوهشی، تدوین نظام جامع هدایت شغلی است. پژوهش‌ها و مطالعات موردنیاز طرح انجام شد و به‌صورت پایلوت در دانشگاه علم و فرهنگ در حال اجرایی شدن است. پس از سپری شدن ایام شیوع کرونا و هم‌زمان با بازگشایی مجدد دانشگاه‌ها، امکان پیاده‌سازی این طرح در همه دانشگاه‌های کشور وجود دارد.
اجرایی‌سازی این طرح منوط به حضور فیزیکی دانشجویان در محیط دانشگاه است. البته تلاش داریم امکان اجرایی‌سازی آن در فضای مجازی را هم فراهم کنیم، اما زمان‌بر است. این طرح به‌منظور هدایت دانشجویان و دانش‌آموختگان به سمت مهارت‌آموزی و اشتغال است.

درباره جزئیات این طرح کمی بیشتر توضیح می‌دهید؟

نظام جامع هدایت شغلی از این نیاز نشأت گرفته شد که عمده دانشجویان پس از ورود به دانشگاه، درک مبهمی از آینده تحصیلی و شغلی خوددارند، از همین‌رو این طرح و ایده به بار نشست و از بدو ورود دانشجو به دانشگاه همراه او خواهیم شد و پرونده هدایت شغلی برای دانشجویان ایجاد و از دانشجویان تست‌های مختلف روان‌شناختی، استعدادسنجی و تیپ‌های شخصیتی اخذ می‌شود و در طول تحصیل، دانشجویان به کارگاه‌های مختلف آموزشی، بازدیدهای آموزشی، جلسات مشاوره، کارگروه‌های علمی مختلف معرفی و هدایت و دوره‌های آموزشی متعددی برای آن‌ها برگزار می‌شود.

درنتیجه، دانشجو با ورود به دانشگاه، با رشته تحصیلی خود و فرصت‌های شغلی این رشته و بازار کار آن آشنا می‌شود و نیز مهارت‌هایی را که برای حضور در بازار کار نیاز دارد، فرامی‌گیرد، برای مثال به دانشجوی مشغول تحصیل در رشته ادبیات، دوره‌های مهارتی ویراستاری و نگارش ارائه می‌شود تا شانس او برای ورود به بازار کار بیشتر شود. در پایان تحصیل، دانشجو در کنار کارنامه تحصیلی، کارنامه شغلی هم دریافت می‌کند.

در تغییر نگرش حوزه آموزش جهاددانشگاهی، ارائه خدمات تخصصی به افراد علاقه‌مند به حوزه کسب‌وکارهای مهارتی که غیردانشگاهی هستند، از چه جایگاهی برخوردار است؟

آموزش جهاددانشگاهی در حال تغییر پوسته است، آموزش‌های ما باید بتواند اقشار مختلف جامعه را توانمند کند، جامعه هدف واصلی ما، دانشگاهیان هستند و پس‌ازآن اقشار مختلف جامعه مدنظر است تا با ارائه طرح‌ها و راهکارهای جدید و بازارهای نو به آن‌ها، توانمندسازی آن‌ها را رقم بزنیم. ازجمله طرح‌هایی که در این زمینه پیگیری کرده‌ایم، شامل طرح ملی توسعه مشاغل خانگی، طرح توانمندسازی خانواده زندانیان، طرح توانمندسازی اقشار حاشیه‌نشین است که در این زمینه با ابزار آموزش، مشاوره، برگزاری کارگاه‌های مهارتی، در جهت توانمندسازی این افراد گام برمی‌داریم.

جهاددانشگاهی 169 مرکز آموزش‌های مهارتی و تخصصی در کشور دارد و در بسیاری از شهرها، دارای پتانسیل خوب درزمینه‌ی آموزش‌های مهارتی-تخصصی است. سرمایه انسانی خوب باروحیه جهادی که قادر هستند با بهره‌گیری از منابع علمی روز دنیا به بهترین شکل ممکن برنامه‌ها را پیاده‌سازی کنند، از ویژگی‌های متمایز این نهاد است. طرح‌های متنوعی همچون طرح 9 استان و یا طرح 31 استان در حوزه مشاغل خانگی و طرح توانمندسازی زنان سرپرست خانوار را داشتیم که توسط همکاران به‌خوبی اجرایی شد. اکنون هم طرح واکنش سریع و کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از ویروس کرونا (کووید 19) را با همکاری سازمان ملل در دست داریم. همه این موارد به همت همکاران است و شبکه همکاری بسیار خوبی در این زمینه در کل کشور داریم.

با توجه به برنامه‌های پیش‌روی معاونت آموزشی، آیا اولویت‌های آموزشی جهاددانشگاهی تغییر می‌کند؟

اولویت‌های ما جابجا و یا تغییر نخواهد کرد. معتقدیم ادغام دو مقوله آموزش و اشتغال موجب هم‌افزایی بیشتر و توانمندی بیشتر مجموعه خواهد شد و جلوی برخی موازی‌کاری‌ها و بخشی‌نگری‌ها گرفته خواهد شد و ظرفیت‌های جدیدی به وجود می‌آید. این پتانسیل جدید به کمک ظرفیت‌های مجموعه می‌آید و یاری‌رسان ما خواهد بود.

نحوه ارتباط معاونت آموزشی جهاددانشگاهی با سایر حوزه‌های این نهاد شامل فرهنگ، پژوهش و اشتغال، چگونه تعریف‌شده است؟

یکی از دلایل موفقیت جهاددانشگاهی درگذر زمان این بوده که حوزه‌های پژوهش، آموزش، فرهنگ و تجاری‌سازی و اشتغال جدا از هم نبوده‌اند و همواره از ظرفیت‌های یکدیگر در پیشبرد اهدافشان استفاده کرده‌اند.

در حوزه آموزش و به‌ویژه آموزش‌های مقطع‌دار، حوزه فرهنگ و یا پژوهش را کنار خود می‌بینیم و بالعکس، این ارتباط دوسویه است. برای مثال در پروژه دفاع سه‌دقیقه‌ای پایان‌نامه‌های دانشجویی و یا سایر طرح‌ها و برنامه‌ها، مبتنی بر هسته اصلی یعنی آموزش به منصه ظهور می‌رسند، مدیریت این برنامه‌ها برای مثال در حوزه فرهنگ است. در حوزه پژوهش نیز طرحی مانند نظام جامع هدایت شغلی با همکاری سه حوزه پژوهش، آموزش و تجاری‌سازی و اشتغال جهاددانشگاهی است. نگاه بخشی به حوزه‌ها نداریم و در تلاش برای هم‌افزایی مجموعه‌ها برای ارائه کار و خروجی فاخر به جامعه هستیم.

آیا معاونت آموزشی جهاددانشگاهی تلاش کرده در عرصه بین‌الملل هم ورود داشته باشد؟

از همان ابتدای فعالیت جهاددانشگاهی در حوزه آموزش (اواخر دهه 60) و بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی این مأموریت به جهاددانشگاهی واگذار شد که با همکاری دانشگاهی خارجی، یک مجموعه آموزشی بین‌المللی در کشور تأسیس کند و با نگاه بین‌المللی فعالیت کند. درگذر این سه دهه اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده اما فعالیت بین‌المللی منبعث از مباحث سیاست‌های خارجی است و به‌نوعی تحت تأثیر مسائل جهانی قرار می‌گیرد.
وقتی کشور در شرایط تحریم باشد، به‌راحتی نمی‌توان مراودات علمی و بین‌المللی داشت و شاید در حوزه بین‌الملل، از منظر تحریم‌ها و فشارهای غیرعادلانه و خصمانه جهان غرب، بیشترین آسیب‌ها در حوزه علم و فناوری باشد، چراکه محدوده فعالیت و حوزه عمل کاهش پیدا می‌کند.

بهترین خاطره شما از دوران فعالیت در جهاددانشگاهی چیست؟
در دهه 70، مسئولیتی در جهاددانشگاهی واحد کاشمر در استان خراسان داشتم و راه‌اندازی مؤسسه آموزشی جهاددانشگاهی واحد کاشمر یکی از طرح‌ها و برنامه‌های ما در آن دهه بود. پس از نگارش طرح، برای دریافت بودجه موردنیاز تأسیس آن، به فرمانداری مراجعه کردیم و طرح تحویل آن‌ها شد. سپس طرح‌های با اولویت اول، به استانداری خراسان ارسال شدند، آن زمان خراسان به سه استان تقسیم‌نشده بود. مقرر شد با حضور استاندار، طرح‌ها بررسی شود و با توجه به منابع موجود، طرح‌ها را انتخاب کنند. یکی از طرح‌هایی که با اولویت یک به جلسه استانداری راه یافت، طرح ما بود.

پیش‌ازاین جلسه خدمت امام رضا (ره) رسیدم و به ایشان عرض کردم اگر این طرح واقعاً به نفع مردم است و به آن‌ها کمک می‌کند، شما عنایتی بفرمایید. پس از زیارت، به کاشمر برگشتم و وارد جهاددانشگاهی که شدم، همه تبریک می‌گفتند که طرح ما پذیرفته‌شده و آن زمان، وامی به مبلغ 50 میلیون برای راه‌اندازی واحد آموزشی کاشمر به جهاددانشگاهی این واحد تعلق گرفت و ساختمان مؤسسه آموزشی کاشمر با عنایت و لطف امام رضا (ع) احداث شد.