خط‌شکنی جهاددانشگاهی؛ زمینه‌ساز اعتماد به نیروهای داخل کشور

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، جهاددانشگاهی به‌عنوان نهاد برآمده از انقلاب اسلامی، پیشرفت‌های علمی و توفیقات بسیار زیادی در زمینه‌های مختلف علمی، پژوهشی، تحقیقاتی، آموزشی و فرهنگی داشته است. این نهاد طی سال‌های اخیر به نحو قابل‌توجهی توانسته است در راستای تولید علم قدم بردارد و اساتید، بزرگان و جوانان اندیشمندی را تربیت کند که پیشرفت‌های خوبی را در زمینه‌های علمی و پژوهشی به دست آورده‌اند.

در این میان یکی از عواملی که باعث موفقیت هر سازمانی می‌شود، تکریم پیشکسوتان است. تقدیر از تلاش‌های خالصانه‌ی جهادگران بازنشسته‌ی جهاددانشگاهی موجب تداوم هم‌فکری و ارتباط آن‌ها با این نهاد انقلابی خواهد شد. مهندس محسن صادقی، بازنشسته‌ی این نهاد انقلابی، خاطرات سال‌های خدمت و فعالیت در جهاددانشگاهی را برایمان بازگو می‌کند.

پیشنهاد می‌کنیم گفت‌وگوی خواندنی مهندس صادقی را که به مناسبت چهل‌سالگی تاسیس جهاددانشگاهی انجام‌شده، بخوانید:

کمی درباره‌ی خودتان و نحوه‌ی ورود و شروع به فعالیتتان در جهاددانشگاهی بگویید.

از دوران کودکی علاقه‌ی زیادی به انجام کارهای فنی داشتم و معمولا وسایل بازی و سرگرمی‌ام چوب، اره، چکش، میخ، پیچ و مهره و سیم و باطری بود. پس از دوره‌ی اول دبیرستان و علی‌رغم مخالفت خانواده و اطرافیان، به دلیل حیطه‌ی علاقه‌مندی به کارهای فنی، در امتحان ورودی هنرستان شرکت کردم و در هنرستان صنعتی تهران و در رشته‌ی برق پذیرفته شدم و تحصیل در این رشته را آغاز کردم، اما از سال دوم متوجه علت مخالفت اطرافیان در مورد تحصیل در هنرستان شده و ناچار شدم رشته‌ی ریاضی را نیز به‌صورت شبانه بخوانم تا بتوانم به دانشگاه راه یابم، نهایتا خردادماه سال ۱۳۵۳ در دانشگاه علم و صنعت و در رشته‌ی الکتروتکنیک پذیرفته شدم.

در زمان تحصیل موقعیت‌هایی پیش آمد و سفرها و بازدیدهایی از مراکز علمی و صنعتی اروپا و آمریکا داشتم. در آلمان و انگلیس، موزه‌های صنعتی و کارخانه‌های متعددی را بازدید کردم و در آمریکا نیز انواع عظیم‌تر آن‌ها هم‌چون کارخانه‌ی هواپیماسازی گرومن که هواپیماهای اف ۱۴ را در آن زمان می‌ساختند و خلبانان ایرانی نیز در آن‌جا دوره می‌دیدند، از نزدیک بازدید کردم و وقتی اجازه دادند داخل اف ۱۴ روی صندلی خلبان بنشینم و صفحه‌ی رادار آن را ببینم یا وقتی در موزه‌ی ناسا در واشنگتن سرم را در محفظه‌ی آپولو ۱۱ بردم و اطراف را نگاه کردم، اندیشه‌ی این‌که آیا ما می‌توانیم در این مسیر وارد شویم و در ایران نیز به ماهواره فکر کنیم، آزارم می‌داد؛ گمان می‌کردم اگر خارجی‌ها فرصتی به ما دهند که وارد این مقوله‌ها شویم، به‌طور حتم آن را به قیمت گزاف به ما خواهند فروخت و آن زمان خودشان فرسنگ‌ها از ما جلوتر رفته و ما همیشه عقب خواهیم ماند.

خوشبختانه سیر تحولات شتاب گرفت و به یمن رهبری هوشمندانه و مقتدرانه‌ی امام خمینی (ره) و فداکاری ملت و جوانان، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. در کم‌تر از چهار ماه پس از پیروزی انقلاب، امام خمینی (ره) در ۲۷ خردادماه ۱۳۵۸ فرمان تشکیل جهاد سازندگی را صادر کردند و در بخشی از متن این فرمان بیان کرده بودند: ثواب مشارکت در سازندگی ایران، کم‌تر از ثواب زیارت استحبابی مکه و مدینه و عتبات نیست.

کار جهاد سازندگی تا تابستان سال ۱۳۵۹ ادامه و گروه‌های تخصصی جهاد سازندگی قوام پیدا کرد و در کنار فعالیت‌های اجرایی، به آموزش تخصصی افراد نیز پرداخته شد و در خیزشی از سوی انجمن‌های اسلامی دانشجویی، واقعه‌ی انقلاب فرهنگی رخ داد و دانشگاه‌ها تعطیل شدند. متعاقبا با تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی در 16 مردادماه همان سال و بر اساس مصوبه‌ی ستاد انقلاب فرهنگی (که بعدها به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل شد)، نهاد جهاددانشگاهی تاسیس و به‌کارگیری اساتید و کارکنان دانشگاه در مدت‌زمان تعطیلی دانشگاه به عهده‌ی جهاددانشگاهی گذاشته شد.

امر مهم کادر سازی و تربیت نیروی انسانی را به‌عنوان یکی از وظایف جهاددانشگاهی، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در شرایط فعلی، قدری نیازمند بازنگری ساختار سازمانی جهاددانشگاهی هستیم. با گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان از لحاظ کمیت و کیفیت، اکنون نوع نیاز کشور در زمینه‌های علمی و فناورانه نسبت به چند دهه قبل که جهاددانشگاهی تاسیس شد و عرصه‌ی عمل از لحاظ نیروها و تشکیلات فناورانه تقریبا خالی بود و خلأهایی وجود داشت، تفاوت دارد.

در حال حاضر جهاددانشگاهی دارای سرمایه‌های اندوخته‌شده‌ی چهل‌ساله، در قالب پشتوانه‌ی اعتماد جامعه و مسوولان کشور، خوش‌نامی در صنعت و جامعه‌ی علمی و اجرایی کشور، تعداد قابل‌توجه نیروی انسانی با سواد آکادمیک و عملی و فناورانه، گنجینه‌ای از دانش فنی، امکانات و دارایی‌های فیزیکی گسترده و قابل‌توجه در سراسر کشور است.

تاثیرگذاری و جریان سازی فعالیت‌های جهاددانشگاهی در چه زمینه‌هایی بوده است؟

تاثیرگذاری جهاددانشگاهی در دوره‌های زمانی مختلف به دلیل شرایط و اقتضائات کشور متفاوت بوده است؛ برای مثال ابتدای تشکیل جهاددانشگاهی و سال‌های اولیه‌ی پس از واقعه‌ی انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه‌ها، به دلیل وقوع جنگ علیه کشور، جهاد در بُعد فرهنگی و کمک به بسیج عمومی برای دفاع از جمهوری اسلامی فعالیت داشته و در بُعد دیگر، با نهضت ترجمه و انتشار کتب دانشگاهی همراه شد؛ البته در کنار تعدادی از واحدها که به امور مهندسی و کمک به تجهیز واحدهای نظامی اشتغال داشتند، جهاددانشگاهی نیز یکی از بردارهای موازی تشکیل‌دهنده‌ی نیروی مقاومت ملی کشور در مقابله با هجمه‌های بین‌المللی و دفاع از میهن بود.

یکی از اثرگذارترین نتایج مسوولیت‌پذیری جهاددانشگاهی؛ تقویت اعتماد به نیروهای داخلی و الهام‌بخشی به سایر فعالان عرصه‌ی علمی و اجرایی کشور است؛ به‌طوری‌که بسیاری از پروژه‌هایی را که این نهاد برای نخستین‌بار در کشور آغاز کرد، اکنون از سوی شرکت‌ها و مجریان متعددی دنبال می‌شود و جهاددانشگاهی به‌نوعی در این عرصه‌ها خط‌شکن بوده است.

از سال‌های فعالیت‌تان در جهاددانشگاهی، خاطره‌ای دارید که شنیدن آن برای مخاطبان ما جالب باشد؟

همه‌ی سال‌های خدمت در جهاددانشگاهی، به دلیل آن‌که عموما درگیر چالش‌های علمی و فناورانه بوده‌ایم، به‌نوعی خاطراتی خوش محسوب می‌شود. با عنایت خداوند همه‌ی این پروژه‌ها به نتیجه رسیده است و شخصا به یاد ندارم که در چهل سال گذشته، جهاددانشگاهی علم و صنعت، پروژه‌ای را ناتمام رها کرده باشد. از طرفی، شهادت تعدادی از یاران ما در جنگ تحمیلی، در زمره خاطرات اندوه‌باری است که همیشه در خاطر ما ماندگار است؛ در این میان شهادت سید عبدالرضا مجتبایی در ۱۶ آذرماه سال ۱۳۶۰ که هدف ترور منافقان جنایتکار مقابل دانشگاه قرار گرفت، دردی بود که هرگز فراموش نمی‌شود.