جهاددانشگاهی؛ توسعه‌دهنده‌ی‌ زیست‌بوم کارآفرینی و فناوری در کشور

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، شاید بتوان گفت جهاددانشگاهی در تاسیس مراکز رشد کشور و پارک‌های علم و فناوری پیشگام بوده است و درنتیجه به‌دلیل قرارگرفتن در چنین موقعیتی توانسته از بسیاری کسب‌وکارهای نوپا، حمایت‌های مادی، معنوی و علمی داشته باشد و بستر شکل‌گیری استارت‌آپ‌های موفقی را فراهم کند.

دکتر بهروز بادکو رییس سازمان تجاری‌سازی فناوری و اشتغال دانش‌آموختگان جهاددانشگاهی (ستفا)، معتقد است: جهاددانشگاهی در مواقع بحران‌های ملی و منطقه‌ای، هم‌چون سیل، زلزله و کرونا با بهره‌گیری از توان فنی و تخصصی واحدهای فناور و شرکت‌های جهاددانشگاهی و سازمان‌دهی آن‌ها در جهت رفع نیازهای کشور، همواره به امر خدمت‌رسانی از طریق ارایه‌ی خدمات و عرضه‌ی محصولات و فناوری‌های خود، پرداخته و یاری‌گر هم‌وطنان عزیز بوده و هست. فعالیت در عرصه‌ی اشتغال و کارآفرینی، نیازمند روحیه و فرهنگ جهادی است؛ به بیان مقام معظم رهبری «مدیران برای ایجاد شغل همانند اتاق جنگ، نباید شب و روز داشته باشند».

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، مشروح گفت‌وگوی ما با دکتر بادکو به‌مناسبت چهلمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی است.

برجسته‌ترین دستاوردهای حوزه‌ی اشتغال وتجاری‌سازی فناوری جهاددانشگاهی با نگاه به تاثیرگذاری آن در سطح جامعه کدام‌اند؟

جهاددانشگاهی در اواخر دهه‌ی هفتاد و با شروع بحران بیکاری، ساختاری را به‌نام سازمان همیاری اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ایجاد کرد که هدف از راه‌اندازی این ساختار، عمدتا متمرکز بر آموزش‌ها و پژوهش‌های مرتبط با اشتغال‌پذیری دانش‌آموختگان بوده است. به‌مرور این سازمان متناسب با مقتضیات زمان و تغییر و تحول شرایط اقتصادی و توجه ویژه به اقتصاد دانش‌بنیان و لزوم تغییر پارادایم‌های مربوطه، توجه خود را معطوف به تجاری‌سازی فناوری‌های منتج از یافته‌های پژوهشی مجموعه و هم‌چنین خارج از آن کرد؛ به‌طوری‌که در حال حاضر جهاددانشگاهی با برخورداری از 3 پارک علم و فناوری، 24 مرکز رشد، 28 مرکز نوآوری و شتاب‌دهی، 2 صندوق پژوهشی و فناوری و 1 صندوق جسورانه، یکی از موثرترین نهادهای توسعه‌دهنده‌ی زیست‌بوم کارآفرینی و فناوری در کشور است.

این مجموعه در حوزه‌ی اشتغال و کارآفرینی نیز به‌عنوان سازمانی پیشرو در عرصه‌ی آموزش‌ها و مطالعات مربوط به حیطه کارآفرینی و اشتغال، توانسته با انجام طرح‌های الگویی ملی همچون طرح پنجره واحد کسب‌وکار، طرح تدوین 150 طرح تیپ شغلی خانگی، طرح الگوی نوین توسعه مشاغل خانگی، طرح هدایت شغلی دانشجویان و دانش‌آموختگان و ... تأثیر شگرفی در عرصه‌ی اشتغال و کارآفرینی دانش‌آموختگان دانشگاهی به‌جای بگذارد.

وضعیت کیفی مراکز دانش‌بنیان و تجاری‌سازی فناوری در کشور و نقش جهاددانشگاهی در این حوزه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همان‌گونه که می‌دانیم تجاری‌سازی فناوری یکی از راهبردهای توسعه‌ی اقتصادی است. امروز تجاری‌سازی فناوری به یکی از مباحث کلیدی در دنیا تبدیل‌شده است؛ به‌طوری‌که افزایش توان تجاری‌سازی فناوری به‌منزله‌ی افزایش توان رقابتی در بازارهای جهانی بوده و باعث افزایش درآمد ملی کشورها می‌شود. در کشور ما در دو دهه‌ی اخیر، بحث تجاری‌سازی فناوری با شکل‌گیری مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری و گسترش فعالیت واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان، مورد توجه قرار گرفت. جهاددانشگاهی به‌عنوان سازمانی پیشرو در عرصه‌ی کارآفرینی و توسعه‌ی فناوری از بدو تاسیس خود با ایجاد زنجیره‌ی ارزش علم و فناوری، توانسته است طی 40 سال گذشته در تمامی عرصه‌های موردنیاز جامعه و کشور و در تمامی ادوار (از زمان جنگ تحمیلی تا زمان سازندگی)، نقش فعالی را ایفا کند. درعین‌حال، به نظر می‌رسد توسعه‌ی کمی و کیفی مراکز تجاری‌سازی فناوری در کشور نیازمند ایجاد بسترهای مناسبی هم‌چون ایجاد ثبات اقتصادی،‌ اجرای دقیق و کامل طرح‌های تشویقی و پرداخت تسهیلات حمایتی، فرهنگ‌سازی، توانمندسازی نیروی انسانی، ارتباط با اقتصاد بین‌الملل، توجه به اکوسیستم کارآفرینی، حمایت از تولید داخل، جهادی عمل کردن مدیران و... است که ضروری است موردتوجه جدی قرار گیرد.

مزیت‌های فعالیت در مراکز رشد، منش و پارک‌های علم و فناوری جهاددانشگاهی برای بهره‌مندان از این حوزه در مقایسه با سایرین چیست؟

در پارک‌ها و مراکز رشد و حتی منش‌های (مراکز نوآوری و شتاب‌دهی) جهاددانشگاهی، قابلیت بهره‌مندی از تمامی ظرفیت‌ها و نیز شبکه‌ی جهاددانشگاهی اعم از مراکز آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، آزمایشگاه‌ها و هم‌چنین نیروهای محقق و متخصص وجود دارد که فناوران و کارآفرینان می‌توانند با اتصال به این شبکه در سراسر کشور از ظرفیت‌های آن بهره‌مند شوند.

نقش جهاددانشگاهی در مشاوره، اطلاع‌رسانی و آموزش کارجویان و فراگیران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همان‌طور که گفته شد جهاددانشگاهی به‌عنوان یکی از سازمان‌های پیشرو در عرصه‌ی مشاوره، اطلاع‌رسانی و آموزش‌های تخصصی و مهارتی، نقش مهمی در ایجاد اشتغال و تولید ثروت داشته است. راه‌اندازی اولین پورتال اطلاع‌رسانی اشتغال و کارآفرینی کشور با عنوان جاب‌پورتال، اولین سامانه‌ی کاریابی الکترونیکی (www.jobiran.ir)، اولین نشریه‌ی تخصصی بازار کار کشور، تدوین مجموعه‌ی بومی و ملی آموزش گام‌به‌گام کارآفرینی، راه‌اندازی اولین مرکز مشاوره‌ی هدایت شغلی دانشجویان و... تنها نمونه‌ی کوچکی از اقدامات انجام‌گرفته توسط این نهاد مقدس در جهت توسعه اشتغال دانش‌آموختگان است.

خاطره‌ی جالبی از حضور و فعالیت‌تان در حوزه‌ی اشتغال و تجاری‌سازی فناوری جهاددانشگاهی در کشور دارید؟

یکی از خاطره‌های خوب در فضای تاثیرگذاری فعالیت‌های جهاددانشگاهی در حوزه‌ی اشتغال و تجاری‌سازی کشور، اقدامات و مطالعاتی بود که جهاددانشگاهی در اواخر دهه‌ی 80 و در زمینه‌ی بهبود فضای کسب‌وکار کشور از طریق ایجاد «پنجره‌ی واحد کسب‌وکار» انجام داده بود. نتیجه‌ی این مطالعات باعث شد موضوع ایجاد فرآیند «پنجره‌ی واحد کسب‌وکار» توسط دستگاه‌های صادرکننده‌ی مجوز در ماده‌ی 70 قانون برنامه‌ی پنجم توسعه‌ی جمهوری اسلامی ایران قرار بگیرد. اهمیت این موضوع به‌قدری گسترده بود که مقام معظم رهبری طی سخنانی به‌مناسبت روز کارگر در جمع تولیدکنندگان و کارگران، با استناد به گزارش کارشناسی وزارت اقتصاد و دارایی، دو راه‌حل بهبود فضای کسب‌وکار و کاهش رتبه‌ی شاخص بهبود کسب‌وکار کشور را «ایجاد پنجره‌ی واحد کسب‌وکار» و «تشکیل دادگاه‌های تجاری برای رفع اختلافات اقتصادی» بیان کردند.

هم‌چنین این نهاد، در زمان وقوع بحران‌های ملی و منطقه‌ایی هم‌چون سیل، زلزله و کرونا، با بهره‌گیری از توان فنی و تخصصی واحدهای فناور و شرکت‌های جهاددانشگاهی و سازمان‌دهی آن‌ها در جهت رفع نیازهای کشور، همواره برای خدمت‌رسانی از طریق ارایه‌ی خدمات و عرضه‌ی محصولات و فناوری‌های خود، همواره یاری‌گر هم‌وطنان عزیز بوده و هست.

به‌طورکلی فعالیت در عرصه‌ی اشتغال و کارآفرینی، نیازمند روحیه و فرهنگ جهادی است. به قول مقام معظم رهبری «مدیران برای ایجاد شغل همانند اتاق جنگ، نباید شب و روز داشته باشند.»

آینده‌ی حوزه‌ی اشتغال و تجاری‌سازی فناوری جهاددانشگاهی را چگونه ارزیابی می‌کنید و مهم‌ترین اولویت‌های آن کدام است؟

توسعه‌ی کمی و کیفی ساختارهای موجود و به‌تبع آن گسترش سطح خدمات ساختارهای موجود به کل کشور، یکی از اساسی‌ترین اولویت‌های این نهاد است. پیگیری و دنبال‌کردن موضوعاتی چون توسعه‌ی کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان، تکمیل و توسعه‌ی زنجیره‌ی ارزش کسب‌وکار، برقراری ارتباط نظام‌مند دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با پارک‌های علم و فناوری و سایر بخش‌های اقتصادی، تامین منابع مالی مطلوب از طریق سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر و سرمایه‌گذاری خارجی، کمک به تدوین نظام‌نامه‌های حقوقی و مالیاتی و نظامات برانگیزاننده محققان، پژوهشگران و فناوران در جهت توسعه‌ی فناوری و... ازجمله مهم‌ترین اولویت‌های این حوزه است که امید می‌رود در سایه‌ی الطاف الهی بتوانیم آن را محقق کنیم.