هر آن‌چه که باید درباره‌ی وضعیت نشریات علمی حوزه‌ی علوم پزشکی کشور بدانید + معرفی نشریات برتر

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، ارزیابی استنادی (JCR) یکی از روش‌های متداول و پذیرفته‌شده ارزیابی نشریات علمی است که انجام درست آن نیازمند در اختیار داشتن تمامی اطلاعات (آرشیو شماره‌ها و تمامی عنوان نشریات) است. لذا همواره در حفظ جامعیت و روزآمدی اطلاعات موجود در بانک اطلاعاتی نشریات این پایگاه تلاش شده است.

گزارش‌های استنادی به‌عنوان شاخصی برای میزان کاربرد نتایج پژوهش، نشانگر میزان و کیفیت استفاده‌ی پژوهشگران از مدارک علمی تولید شده است.

در این گزارش، شاخص تاثیر (یک شاخص کمی است که برای ارزیابی، مقایسه و رتبه‌بندی نشریات علمی در رشته‌های مختلف در سطح ملی یا برای مقایسه مجله‌ها در سطح بین‌المللی به کار گرفته می‌شود؛ این شاخص نشان‌دهنده‌ی فراوانی استنادهایی است که در طول یک دوره‌ی زمانی مشخص به مجموعه‌ی مقالات چاپ‌شده در یک نشریه داده می‌شود)، میانگین شاخص تاثیر و شاخص آنی (نشان‌دهنده‌ی توجه سریع مخاطبان به مقالات منتشرشده در یک نشریه) نشریات مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ارزیابی و با مرتب‌سازی بر اساس شاخص تاثیر اعلام شده است.

گزارش کامل این ارزیابی را با کلیک بر این‌جا مشاهده کنید.

نتایج خلاصه‌شده‌ی این ارزیابی
1. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی استنادی برترین نشریه دارای شاخص تأثیر ۰٫۹۸۹ و میانگین این شاخص برای کل نشریات ۰٫۰۶۲ است.
۲. افزایش نشریه‌های دارای شاخص تأثیر غیر صفر (۸۹ درصد از نشریات مصوب) در گزارش سال ۱۳۹۷ نشان از رشد نسبی کیفی نشریات نسبت به سال‌های گذشته دارد.
۳. از ۴۲۰ نشریه مصوب وزارت بهداشت، ۵۵ نشریه یا شرط روزآمدی را نداشته و یا هیچ استنادی دریافت نکرده‌اند. درمجموع میزان تعامل استنادی میان نشریات داخلی بسیار کم بوده (۲۵٪ مجلات دارای حداقل استناد هستند و این امر می‌تواند قابل‌تأمل باشد).
۴. فاکتورهای این گزارش در خصوص نشریات پزشکی داخلی از سایر گروه‌های تخصصی بالاتر است. این بدان معناست که نویسندگان مقالات نشریات ایرانی پزشکی، کار همکاران خود را بیش از سایر رشته‌ها دنبال می‌کنند.
۵. بررسی جدول شاخص تأثیر (IF) نشریات نشان داد که نشریات انگلیسی‌زبان از نظر میزان استنادهای اخذشده، در بین نشریات داخلی مورد اقبال بیشتری واقع شده‌اند. به‌طوری‌که از بین ۲۰ نشریه برتر فقط نام ۲ نشریه فارسی به چشم می‌خورد.
۶. نشریاتی که به زبان لاتین منتشرشده و در نمایه‌های معتبر بین‌المللی (ISI، PubMed و Scopus) حضور دارند. به‌طور چشم‌گیری در رتبه‌های بالاتری قرار دارند.
۷. بر اساس بررسی‌های انجام‌شده میان میزان بازدید و دانلود مقالات در پایگاه اطلاعات علمی SID و تعداد استنادات در میان نشریات فارسی رابطه معنی‌داری وجود دارد.
 

اطاعات بیشتر از زبان رییس SID
دکتر فاطمه عظیم‌زاده رییس مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID) با اشاره به تحلیل نتایج این ارزیابی در سال‌های متوالی، بیان کرد: توجه برنامه‌ریزان به افزایش سطح کیفی نشریات با شیب ملایمی تأثیرگذار بوده و تداوم این امر می‌تواند نویدبخش نتایج بهتری در سال‌های آتی باشد.
وی ادامه داد: در کنار این امر باید به چالش‌هایی مثل تعداد زیاد نشریاتی که استنادات حداقلی دریافت کرده‌اند و میزان استناددهی کم پژوهشگران کشور به یکدیگر توجه کرد. برای ورود به این موضوع و تحلیل عمیق‌تر، لازم است مقایسه‌ای بین رفتار استنادی داخلی محققان با استناددهی در نشریات بین‌المللی صورت پذیرد. از سوی دیگر همان‌گونه که یکی از فلسفه‌های ایجاد و گسترش نشریات داخلی نیازهای داخل کشور بوده است، لازم است شاخص‌ها و روش‌های ارزیابی بومی را گسترش داد تا میزان دستیابی به این هدف قابل ارزیابی باشد. 

دکتر عظیم‌زاده اضافه کرد: دسته‌بندی نشریات به زیرگروه‌های تخصصی و رصد نحوه‌ی تعامل بین پژوهشگران از دیگر فعالیت‌های قابل انجام در این راستا است.
رییس SID با اشاره به توسعه و گسترش ابزارها و روش‌های پردازش خودکار محتوا، گفت: امکان استخراج دانش و برنامه‌ریزی مبتنی بر Wisdom در این حوزه افزایش ‌یافته و SID گام‌های مؤثری را در این عرصه برداشته است. این رویکرد می‌تواند تحلیل محتوای مقالات را با روش‌های خودکار میسر ساخته و برنامه‌ریزی و جهت‌دهی آن‌ها متناسب با سیاست‌های کلان ملی را ممکن سازد.

معرفی 12 نشریه‌ی برتر

1. Pharmaceutical Sciences به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز
2. Journal of Research in Health Sciences به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی همدان
3. ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
4. Iranian Journal of Psychiatry به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی تهران
5. Iranian Endodontic Journal به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
6. Gastroenterology and Hepatology from Bed to Bench به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
7. Journal of Diabetes and Metabolic Disorders به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی تهران
8. Iranian Journal of Immunology به صاحب‌امتیازی انجمن ایمونولوژی و آلرژی ایران
9. Urology Journal به صاحب‌امتیازی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
10. Journal of Reproduction and Infertility جهاددانشگاهی به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی ـ ابن‌سینا
11. Physiology and Pharmacology به صاحب‌امتیازی انجمن فیزیولوژی و فارماکولوژی ایران
12. Journal of Arthropod-Borne Diseases به صاحب‌امتیازی انجمن حشره‌شناسی پزشکی ایران
 

درباره‌ی فعالیت‌های توسعه‌ای SID
امروزه در کشور ما، نشریات علمی و آمار نشر مقالات به‌عنوان یک شاخص، توسط رسانه‌ها و مراجع مختلف مورد توجه قرار گرفته و در برخی موارد به‌عنوان شاخص پیشرفت و توسعه علمی کشور از آن یاد می‌شود. این در حالی است که سالیان زیادی از انتشار اولین نشریات چاپی در ایران می‌گذرد و با ایجاد زمینه‌ی نشر الکترونیکی بلافاصله نسخه‌ی الکترونیکی نشریات علمی عرضه شدند. توسعه‌ی صنعت نشر الکترونیکی موجب تولد مجموعه‌ای مثل SID شد که با نمایه‌سازی نشریات، حضور آن‌ها را در پهنه‌ی وب پررنگ‌تر ساخت و دسترسی پژوهشگران به تولیدات علمی را آسان کرد.

مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی با ۱۵ سال سابقه‌ی فعالیت، قریب به یک‌میلیون مدرک علمی را گردآوری کرده و روزانه، به ۵۵ هزار بازدید که توسط پژوهشگران، اساتید و دانشجویان انجام می‌شود، پاسخ می‌دهد.

گردآوری تمام نشریات علمی ـ پژوهشی کشور در یک پایگاه اطلاعاتی، امکان استخراج اطلاعات، دانش و دستیابی به خِرَد را در این حوزه فراهم می‌سازد. در همین راستا، SID با در اختیار داشتن پایگاه اطلاعاتی جامع از نشریات علمی ـ پژوهشی کشور به پردازش داده‌های آن‌ها پرداخته و بخشی از اطلاعات دانش موجود در آن را استخراج کرده است.

سرویس‌های جدیدی از قبیل سرویس پیشنهاددهنده‌ی مقالات، استخراج کلیدواژه، شناسایی شبکه‌های علمی و تعیین عمر موضوعات علمی در حوزه‌های تخصصی بخشی از خدمات جدید مرکز است.