اهمیت اقدام به حفظ باروری پیش از شروع درمان سرطان

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه ابن‌سینا جهاددانشگاهی، دکتر محمدرضا صادقی خاستگاه روش‌هایی حفظ باروری (Fertility Preservation) را تلاش برای افزایش کیفیت زندگی مبتلایان به سرطان دانست و گفت: با پیشرفت‌های حاصل در تشخیص و درمان سرطان و افزایش شمار نجات‌یافتگان از این بیماری، توجه پژوهشگران و متخصصان به راه‌های افزایش کیفیت زندگی این گروه معطوف شد. یکی از مهم‌ترین ارکان ارتقاء کیفیت زندگی این افراد مسئله باروری و فرزندآوری آنها است‌.

این جنین‌شناس با اشاره بر آثار درمان‌های سرطان بر دستگاه تولیدمثلی مبتلایان، افزود: متأسفانه، روش‌های پرتودرمانی و شیمی‌درمانی باعث آسیب به سیستم تولیدمثلی فرد می‌شوند و فرد مبتلا پس از بهبود توان باروری خود را از دست می‌دهد. با توجه به پیشرفت‌ها در زمینه تشخیص و درمان سرطان، امروزه با بسیاری از افراد روبه‌روییم که توانسته‌اند درمان سرطان را با موفقیت پشت سر بگذارند، اما به دلیل درمان‌های انجام شده توان فرزندآوری ندارند.

رییس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا راه حل این مشکل را استفاده از روش‌های حفظ باروری پیش از شروع درمان دانست و توضیح داد: خوشبختانه امروزه روش‌های مؤثری برای حفظ توان باروری وجود دارد که مبتلایان می‌توانند با استفاده از این روش‌ها، به‌نوعی توان باروری خود را برای آینده ذخیره کنند. فریز تخمک و اسپرم برای بزرگسالانی که هنوز ازدواج نکرده‌اند و فریز جنین برای زوج‌ها، روش‌های حفظ توان باروری برای آینده‌اند.

دکتر صادقی در تشریح کاربرد این روش‌ها افزود: وقتی که بروز سرطان در فرد تشخیص داده می‌شود، قطعاً با ترس و استرس همراه است. اما از سوی دیگر، افزایش اثربخشی روش‌های درمانی، امید به زندگی را نیز در مبتلایان افزایش داده است. بنابراین، لازم است که مبتلایان به دوران پس از بهبودی نیز توجه کنند و پیش از شروع درمان، از روش‌های حفظ باروری استفاده کنند. این کار باید با  هماهنگی متخصص آنکولوژیست و متخصص باروری انجام شود و اگر زمان کافی برای استفاده از روش‌های حفظ باروری وجود داشته باشد، آنکولوژیست باید بیمار را برای حفظ باروری به متخصصان مربوط ارجاع دهد.

رییس مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به ارائه خدمات حفظ باروری در مراکز درمان ناباروری، گفت: در روش فریز تخمک، خانم‌های مجرد می‌توانند با مراجعه به مراکز درمان ناباروری، با دریافت داروهای تحریک تخمک‌گذاری و انجام عمل پانکچر تخمدان، تخمک‌های خود را فریز و ذخیره کنند. آقایان نیز می‌توانند با دادن نمونه مایع منی و جداسازی و فریز اسپرم توسط متخصان، توان باروری خود را حفظ کنند. در افراد متأهل نیز، افزون بر روش‌های پیش‌گفته، امکان فریز جنین نیز وجود دارد. یعنی زوج وارد سیکل آی وی اف یا میکرواینجکشن شوند و جنین‌های به‌دست‌آمده برای آنها فریز و ذخیره شود. در این صورت، مبتلایان به سرطان می‌توانند پس از اتمام درمان و به دست آوردن بهبود کامل، با استفاده از تخمک، اسپرم و یا جنین خودشان صاحب فرزند شوند.

این جنین‌شناس درباره امکان حفظ باروری در کودکان توضیح داد: روش‌هایی که به آنها اشاره شد، مربوط به افراد بالغ است. یعنی این روش‌ها برای نوجوانان و بزرگسالان بالغ قابل استفاده است. اما در کودکان که هنوز به مرحله بلوغ و تولید تخمک و اسپرم نرسیده‌اند، ما از روش فریز بافت تخمدان برای دختران و فریز یافت بیضه برای پسران استفاده می‌کنیم. در این روش، بخش کوچکی از بافت نمونه‌برداری و فریز می‌شود تا در آینده مجدداً به تخمدان یا بیضه پیوند زده شود و به تولید سلول‌های جنسی کمک کند.

دکتر صادقی بر اهمیت آگاهی‌رسانی درباره روش‌های حفظ باروری تأکید کرد و گفت: اگرچه «سرطان» واژه‌ای ترسناک در ذهن عموم مردم است، اما آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از مبتلایان با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توانند به زندگی عادی خود برگردند.

بنابراین، لازم است که جامعه از امکانات موجود برای افزایش کیفیت زندگی بهبودیافتگان، از جمله روش‌های حفظ باروری آگاه شود و خانواده‌ها بدانند که تشخیص سرطان به معنای پایان یافتن همه چیز نیست و به فکر فردای بهبود خود یا عزیزان‌شان باشند.

مدیر مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان لزوم تعامل متخصصان و درمان‌گران سرطان و متخصصان باروری را یادآور شد و گفت: مهم‌ترین گام در این راه افزایش تعامل و ارتباط درمانگران سرطان و متخصصان باروری است‌. اگر متخصصان آنکولوژیست پس از تشخیص سرطان، بیماران را به‌موقع به مراکز درمان ناباروری و حفظ باروری معرفی کنند و متخصصان باروری هم با هماهنگی درمان‌گران سرطان و با در نظر داشتن محدودیت‌های زمانی، اقدامات لازم برای حفظ باروری را انجام دهند، بار بزرگی از دوش مبتلایان به سرطان و خانواده‌های ایشان برداشته می‌شود. البته، ایجاد این تعامل و همکاری مستلزم اقدامات کلان آموزشی از سوی مدیران و سیاست‌گذاران ارشد کشور در عرصه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.