گفت‌وگو؛ شاخص اصلی مباحث فرهنگی/ تمرین شنیدن نظر مخالف و دادن پاسخ علمی

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، نشست خبری مرحله کشوری هشتمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران، امروز سه‌شنبه ۲۶ آذرماه، با حضور دکتر عیسی علیزاده معاون فرهنگی جهاددانشگاهی، مهدی کاظمی خالدی رییس سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی و مهدی عباسی دبیر مسابقات برگزار شد.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در این نشست با بیان این که رویداد‌های تعریف شده در جهاددنشگاهی مباحثی مبتنی بر نیاز است، اظهار کرد: وجهه تمایز فعالیت ها در جهاددانشگاهی با سایر نهادها و مجموعه ها این است که رویدادهایی که در این نهاد تعریف می شود به دلیل ساختار تشکیلاتی و نیروی انسانی کارآمدی که دارد مباحث مبتنی بر نیاز جامعه است؛ یعنی هر فعالیتی برخواسته از یک نیاز جامعه و برای پر کردن یکی از مسایل و مشکلاتی است که در این حوزه تعریف شده.

وی با اشاره به این که مسابقات مناظره دانشجویان براساس نیاز موجود جامعه از سوی سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی پیگیری شد و امسال هشتمین دوره این مسابقات برگزار می شود، افزود: شاید استمرار و تداوم این برنامه خود نشان از اهتمام و اهمیتی باشد که معاونت فرهنگی به موضوع گفت وگو و مناظره می دهد و اگر بخواهیم برای فرهنگ یک اساس و یکی از شاخص اصلی تعریف کنیم، گفت و گو شاخص اصلی مباحث فرهنگی است و ما تا نتوانیم این را در جامعه ترویج کنیم شاید گام های بعدی توسعه فرهنگی را نتوانیم برداریم.

دکتر علیزاده با تاکید بر این که در فرهنگ ایران موضوع گفت‌وگو موضوعی است که از دیرباز مورد توجه مردم بوده است، بیان کرد: شاید رشد مکان هایی مثل قهوه خانه‌ها و اماکنی که مردم و در یک دوران سیاسی کشور به سمت آن می‌رفتند نشان از نیازی بود که در حوزه اجتماعی مردم به گفت‌وگو داشتند و باید در آن حوزه به گفت و گو می پرداختند؛ اما واقعیت این است که متاسفانه در فرهنگ ما چند نکته آموزش داده نمی شود؛ یکی بحث درست شنیدن است چون اساس گفت و گو بر درست شنیدن و تحمل نظر مخالف است و ما تا شنونده خوبی نباشیم نمی توانیم نظرات درستی در رابطه با یک مطلب ارایه کنیم. شاید یکی از موضوعاتی که مناظرات دانشجویی می تواند آن خلا را پر کند این است که ما شنیدن نظر مخالف و تحمل آن و دادن پاسخ علمی به آن نظر آموزش بدهیم.  

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با اشاره به این که شعرای ما همچون پروین اعتصامی مناظره را به عنوان ابزار القای مفاهیم مورد استفاده قرار می‌دادند، گفت: متاسفانه سبک زندگی ما باعث شده که این موضوع گفت و گو مورد غفلت قرار بگیرد. تعریف این هم در فضای دانشگاه شاید به این دلیل بود که سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی احساس می‌کرد که نیاز به این است که مسایل دانشگاه در خود دانشگاه مطرح شود و خود دانشجویان دخالت داشته باشند ولی این مسایل به صورت تریبون آزاد نباشد که دانشجویان نکات را بگویند و هیچ پاسخی شنیده نشود و قضاوتی در مورد نظراتشون ارایه نگردد.

دکتر علیزاده درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های مسابقات مناظره دانشجویان با مسابقات در سطح بین‌المللی، اظهار کرد: مناظرات ما بومی خودمان است، یعنی پرهیز از یکسری از مسایل مثل تحقیر، توهین و تمسخر و توانستیم بسیاری از استانداردهایی را که در مسابقات مناظره بین المللی وجود دارد در کشور خود بومی کنیم. شاید اساس مناظره بر این باشد که انسان در ابتدا نه خود را حق مطلق بداند و نه باطل مطلق و طرف مقابل خود را هم نه حق مطلق بداند و نه باطل مطلق.

وی افزود: اگر بخواهیم از وجهه اخلاقی به موضوع نگاه کنیم مناظره کار انسان هایی است که خودشان را جایز الخطا می‌دانند و احساس می‌کنند که ممکن است در آراء و عقاید خود مرتکب خطا شوند، چون نقطه مقابل گفت و گو در حوزه فرهنگی خشونت، جزم اندیشی و نظرات رادیکال است، که جامعه ای که در جهت توسعه فرهنگی گام برمی دارد اینها یکی از آفاتش است که اگر ترویج فرهنگ گفت و گو نباشد که خودش یک موضوع اخلاقی است قطعا نقطه مقابل این حرکت می شود خشونت و جزم اندیشی.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با اشاره به استقبال از مسابقات مناظره، گفت: در برنامه هایی که در سطح فرهنگی انجام می شود معمولا دو دسته از برنامه‌ها مورد استقبال دانشجویان قرار می گیرد یکی از برنامه‌هایی که به نوعی مشارکت و فعالیت دانشجویی در پی دارد و به نوعی یک مهارت را به دانشجویان یاد می‌دهد و دیگری برنامه‌هایی است که در حوزه اجتماعی می باشد و مناظرات دانشجویی هر دو جنبه این موضوع را دارد؛ یعنی در دانشگاه هم مهارت گفت و گو و مهارت شنیدن را به آن ها یاد می دهد و همین که به عنوان کار مشارکتی و اجتماعی به این موضوع نگاه می شود.

دکتر علیزاده ادامه داد: شاید دلیل استقبال از این برنامه این باشد که اولا فارغ از همه سلایق ما هر گونه نظری را در این برنامه لحاظ کرده ایم و گزاره ها صرفا گزاره های تک بعدی در مورد این موضوع نیست و تمام حوزه‌ها را که مورد علاقه هست درون گنجانده ایم و نکته بعدی این است که دانشجویان گزاره را به سلیقه خودشان انتخاب می‌کنند و اگر می‌خواهند در مورد گزاره ای بحث کنند خود انتخاب می‌کنند که مخالف گذار هستند یا موافق.

وی اظهار کرد: نکته دیگر این که در مناظره کار تیمی شکل می‌گیرد و صرفا به عنوان یک کار سخنوری نیست بلکه به عنوان کاری است که پشتوانه علمی دارد و نکته بعدی این که داوران از داوران حرفه‌ای، اساتید و خود دانشجویان هستند. نکته مهم این است که ما در مناظرات به خود گزاره ارزش داوری نمی‌کنیم و صرفا گزاره برای ما مهم نیست و شیوه مناظره هم مهم است که کدام یک از گروه‌ها توانستند از این ابزار که در اختیارشان قرار گرفته برای القاء مطالبشان بهتر استفاده کنند.

دکتر علیزاده بیان کرد: متاسفانه شرایط اقتصادی و معیشتی کشور باعث شده که بعضی از حوزه‌های فرهنگ آسیب ببیند. اعتقاد داریم اگر ما به خاطر شرایط بد اقتصادی و معیشتی یک سری از حوزه‌های فرهنگی را مورد غفلت قرار دهیم قطعا لطمه ها و صدمه هایی خواهیم خورد که بعدا اگر شرایط اقتصادی مطلوب و شرایط سیاسی و تحریم‌ها برداشته شود آن حوزه‌ها دیگر قابل جبران نیست، به همین دلیل و به نظر بنده متولیان این حوزه نباید از حوزه فرهنگی غفلت کنند.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی با بیان این که در حوزه دانشجویی دو اتفاق باید بیافتد، گفت: یکی این که دانشجویان اخلاقی گفت وگو کنند و هم این که اخلاق گفت و گو را یاد بگیرند و گفت‌وگوی اخلاقی داشته باشند و نکته بعدی این که شاید باید مسوولان تا حدودی ظرفیت خودشان را در شنیدن حرف های مخالف بالا ببرند. باید مسایل دانشگاه و دانشجو در خود دانشگاه حل شود و اگراجازه ندهیم دانشجویان حرف های خود را بدون هیچ‌گونه ترس و محافظه کاری بزنند قطعا نمی‌توانیم راه‌حلی برای آن پیدا کنیم.

وی در پایان تصریح کرد: مناظرات دانشجویی تمرین کردن شیوه گفت‌وگو و شیوه مطالعه است که به نظر من این موضوع را باید از دوران قبل از دانشجویی آغاز کنیم و شاید لازم باشد که در دوران آموزش و پرورش و حتی قبل از آن و در کودکی تمرین شده و آموزش داده شود و این که ما باید بتوانیم بر اساس مناظره یکسری محتوا تولید کنیم صرف اینکه ما یک مسابقات مناظره را به صورت سالانه برگزار می کنیم نمیتواند مطلوب جامعه ما باشیم؛ باید بتوانیم در طول سال نشست های مختلف برگزار کنیم  و مباحث مختلف در حوزه ادبیات، تئاتر،فیلم، نمایشنامه و فیلمنامه بر مبنای مناظره آماده و تهیه شود و به محصول برسد تا جامعه هرچه بیشتر به اهمیت این موضوع پی ببرد.