از تحلیل مسایل روز و ریشه‌های عدم توجه به اراده‌ی پیشرفت تا آینده‌ی امیدبخش فناورانه‌

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر حمیدرضا طیبی رییس جهاددانشگاهی، عصر روز گذشته (جمعه، 15 آذرماه)، در برنامه‌ی «دست‌خط» شبکه‌ی پنج سیما با اشاره به حوادث اخیر در کشور، بیان کرد: خودمان را در بخشی از جریانات مربوط به حوادث بنزین مقصر می‌دانم. اگر ما نتوانیم برای جوانی که با آرزوهای زیاد تحصیل کرده و نیاز به یک شغل آبرومند دارد و خانواده برای او هزینه کرده شغل مناسب ایجاد کنیم. سال‌ها بیکار در خانواده می‌ماند و این تاثیر بسیار زیادی روی او دارد.
وی گفت: برای حل مشکلات اقتصادی کشور به صورت بنیادی‌تر، نیاز است که برخی مسائل را تعیین تکلیف کنیم؛ می‌خواهیم انقلابی باقی بمانیم و می‌خواهیم پیشرفت کنیم. انقلابی ماندن هم یک تبعاتی دارد و آن را به خوبی می‌توانیم مدیریت کنیم. معتقدم کامل می‌توانیم مدیریت کنیم؛ البته حتما باید زمان‌دار باشد و هزینه‌های این مدیریت را بپردازیم و پیشرفت کنیم.

نیاز به مدیران خودباور و کاربلد
دکتر طیبی ادامه داد: نمی‌شود یکی بگوید موافق و دیگری بگوید مخالف برجام هستم. یکی بگوید بنزین را نباید افزایش قیمت می‌دادیم و یکی بگوید باید افزایش قیمت می‌دادیم، چون اگر اینها جزو مصالح ملی ما محسوب می‌شود باید همه حمایت کنند تا اتفاق بیفتد.
رییس جهاددانشگاهی افزود: من به تناسب مسئولیتم، هم دوستان بسیار خوب، معتدل و معقولی در جناح اصولگرا و اصلاح طلب دارم و می‌بینم 90 درصد حرفهای آن‌ها مشترک است. اگر 90 درصد حرف‌ها مشترک است در عرصه عمل هم باید همینطور باشد، نه این که برعکس شود و این اتفاق بیفتد. مدیر ما هم باید متناسب با این برنامه‌ریزی باشد و توان اجرایی داشته باشد. ما نیاز به مدیر خودباور داریم. ما نیاز به مدیری داریم که علاوه بر خودباوری، کاربلد هم باشد.

اعتماد به توان داخل و تولید ملی
وی درباره‌ی میزان پیشرفت کشور و مسایل پیرامون آن، توضیح داد: با ضرس قاطع می‌گویم، به عنوان کسی که عمرش را در جهت توسعه علمی و فناورانه کشور با افتخار صرف کرده، واقعا هیچ مشکلی در زمینه توسعه علمی و فناوری کشور نداریم. بدیهی است هر فناوری که دنیا تولید کرده باشد ما می‌توانیم تولید کنیم. اگرچه الان از این هم عبور کرده‌ایم و به مرز نوآوری‌های جدید رسیدیم. چرا استفاده نمی‌کنیم؟ این دیگر به برنامه‌ریزان ما مربوط می‌شود. آن‌ها باید استفاده کنند.
دکتر طیبی ادامه داد: ما در جهاد دانشگاهی تولیدی برای تغذیه خطوط مترو داشتیم که باید بر اساس مشخصات فنی محصول ولی این که این را در صنعت مترو کشور جابیندازیم بسیار سخت بود. یکی از این مدیران ارجمند، در نهایت گفت همه نیازهای کشور را از فلان کشور اروپایی بخرید و برای اینکه حرف رهبری را زمین نزده باشیم، شش تا هم با جهاد دانشگاهی قرارداد ببندیم. گفتم این شش مورد را قرارداد می‌بندید در انبار می‌گذارید، برای من که کارایی ندارد. من دوست دارم این وسایل در خط برود و نصب شود. بحث‌های دیگری هم مطرح کرد که نمی‌توان گفت.
رییس جهاددانشگاهی اضافه کرد: آزمایشگاه‌های مرجع نداریم. خودمان تست می‌کنیم. باید آزمایشگاه‌های مرجعی داشته باشیم که تست کنیم و کسی نتواند در گواهی تست آن به هیچ وجه ان‌قلت بیاورد. می گویند با جان مردم سروکار داریم. آخرش را که ببینید، بحث عدم خودباوری و شیطنت است. آن اراده ملی شکل نگرفته است و اینکه چرا شکل نگرفته، مباحث فرهنگی است.
وی با توجه به شرایط در اختیار دادن بازار به خارجی‌ها و انتقال تکنولوژی در ازای آن، یادآور شد: در دولت قبل قرار شد دکلی بسازیم و برای اولین بار حدود 40 درصد دکل نفت را بسازیم. ولی ما گفتیم به جای این که دکل قدیمی را کپی کنیم چون کسی نیست که به ما سرتیفیکیت در شرایط تحریم بدهد و خوب هم نیست دکل قدیمی را کپی کنیم. در نتیجه، گفتیم در مقابل این پنج دکل، امتیاز انتقال تکنولوژی بگیریم. یکی از بحث‌هایی که در ایران به شدت از آن غفلت می‌کنیم، این است که بازار خود را راحت در اختیار خارجی می‌گذاریم.
دکتر طیبی ادامه داد: گفتند خوب است، بیایید دو تا توربین 4 هزار اسب روسی را در یکی از ایستگاه‌های انتقال گاز نیزار قم عوض کنید، منتهی به این شرط که شرکت دیگری با شما کار کند. این دو شرکت وقتی آمدند هر دو اعلام کردند که ما حاضر نیستیم تنها با شما کار کنیم و دانش هم همین چیزی است که شما به دست آوردید. حاضر نیستیم کار کنیم و شما می‌خواهید با اسم ما رفرنس بگیرید و این شانس را به شما نمی‌دهیم! به همین صراحت بیان کردند.

حمایت از نخبگان
رییس جهاددانشگاهی با اشاره به پدیده‌ی مهاجرت نخبگان، تشریح کرد: یکی از علت‌هایی که بچه‌های ما می‌روند، این است که بچه‌ها دوست دارند از توان علمی آنها در خدمت به توسعه جامعه استفاده شود. دوست دارند کار علمی و فناورانه که انجام می‌دهند از منافع مادی آن هم بهره‌مند شوند که اگر ما از تولید فناوری ملی و کاربرد آن حمایت کنیم و اینکه این بچه‌ها خودشان اینها را در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان و غیر دانش‌بنیاد تولید کنند، آن حاصل می‌شود.
وی گفت: باید برای انتخاب مدیران خود شاخص بگذاریم. بالاخره وقتی می‌خواهیم به این اهداف برسیم باید بگوییم یک مدیر دارای این ویژگی‌ها باشد. اتفاقاً افراد توانمند، افراد ساکت و آرامی هستند که کار خودشان را انجام می‌دهند. عمدتاً بچه‌های وفادار به انقلاب هم هستند، آن‌هایی که الان می‌توانند در جمهوری اسلامی مدیر شوند. این‌ها آرام کار خودشان را انجام می‌دهند و تابع جو و این مسائل نیستند. به هر حال در هر شرایطی کار می‌کنند، این نوع مدیران را داریم و باید شرایطی به وجود بیاوریم که اینها را شناسایی کنیم و از آنها استفاده کنیم.
دکتر طیبی بیان کرد: اعتقاد من این است که البته در سطح رهبری این اراده وجود دارد و ایشان را می‌بینیم ولی بلافاصله بعد از ایشان، وقتی می‌خواهیم به یک پیشرفتی برسیم باید بررسی کنیم الزاماتش چیست. این مسائل را حل کنیم. هنوز به نظر من ساختاری که متولی تولید فناوری و کاربرد آن باشد نداریم، به ویژه کاربرد آن. وقتی من یک مبدل فرکانسی تولید می‌کنم و این استفاده نمی‌شود و علاقه دارند از خارج خریداری کنند، باید یک جایی شکایت خود را ببرم و آن حامی من برای استفاده باشد. اگر این اتفاق نیفتد نشان می‌دهد هنوز جایی نداریم که متولی باشد.

درباره‌ی اقتصاد مقیاس
رییس جهاددانشگاهی در تشریح مفهوم اقتصاد مقیاس، اظهار کرد: واقعا بنای کشور بر واردات بوده است. یکی از مشکلاتی که دوست دارم به آن، اشاره کنم، بحث اقتصاد مقیاس است. وزارت صنایع ما در همه دولت‌ها خود را مسئول می‌داند فقط مجوز صادر کند. البته برداشت سیاسی از این حرف نشود. به هر حال در کشور ما باید بدانیم وقتی یو پی اس تولید می‌کنم و اگر دکل حفاری تولید می‌کنم باید چند رقیب در کشور داشته باشم؟ آیا در برخی حوزه‌ها نباید رقابت خود را در سطح بین‌المللی ببینیم؟
وی افزود: در بحث اقتصاد مقیاس هیچ کاری نمی‌کنیم. دو کارخانه اتومبیل‌سازی داشته باشیم یا 20 کارخانه اتومبیل‌سازی داشته باشیم؟ یکی یا دو فولاد داشته باشیم یا 40-30 فولاد داشته باشیم؟ از فرش ماشینی و ماکارونی بگیرید تا کاشی و بقیه محصولات اینچنین است، یعنی کاری به این نداریم. همه اینها ارز استفاده می‌کنند و ماشین‌آلات از خارج می‌آورند. این‌ها باید صاحب فناوری شوند. برای اینکه صاحب فناوری شوند باید تحقیق و توسعه قوی داشته باشند. برای این باید منابع مالی و تولید داشته باشند. در تولید بزرگ و انبوه هست که می‌توانید قیمت را کاهش دهید، می‌توانید از این تولید کنید، از این سفارش بدهید.

31 طرح فناورانه و تحولات آینده
دکتر طیبی با توجه به دیدار جهادگران با مقام معظم رهبری و ارایه‌ی 31 طرح فناورانه به ایشان، تاکید کرد: فرمودند حتماً با وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های مرتبط صحبت بشود که از این دستاوردها استفاده کنند و با رئیس جهاد و مدیران جهاد جلسه برگزار کنند و استفاده کنند؛ حتی در تولید فناوری‌های جدید، در مرحله بعد هم از ما خواسته شد که لیستی از فناوری‌هایی که می‌توانید تولید کنید تا وابستگی‌های کشور رفع شود، به دفتر ارائه شود. ما این 31 فناوری را ارائه دادیم، البته با توجه به همان روحیه جهادی سعی کردیم حداقل بودجه مورد نیاز را بنویسیم. فرموده بودند سعی کنید ظرف دو سال این فناوری‌ها تولید شود. برای هر سال 15 میلیون یورو بودجه از صندوق ملی توسعه اختصاص دادند و قسط اول این پرداخت شده و ما پروژه‌ها را شروع کرده‌ایم. یقیناً طی دو سه سال آینده جهاددانشگاهی تحولات بسیار جدی‌تر در حوزه فناورانه خواهد داشت و خدمت بزرگی را به کشور خواهد کرد.
رییس جهاددانشگاهی با اشاره به دیدار گذشته با سفیر کره‌جنوبی، بیان کرد: وی به ما گفت، در هر کشوری ارزش اصلی با مجموعه‌هایی است که تولید فناوری می‌کنند؛ چرا که فناوری ایجاد اقتدار و ثروت برای یک کشور می‌کند و به این سازمان‌ها خیلی توجه می‌کنند و اینها مورد احترام هستند، ولی در کمال تاسف در کشور شما مدام دارید می‌دوید که خود را اثبات کنید یا فناوری که تولید می‌کنید را استفاده کنند.
وی گفت: من باید بتوانم بهترین قطعه و بهترین مواد اولیه را که الان توان تولید آن را نداریم یا اقتصادی نیست در داخل تولید شود، با بهترین قیمت و ارزان‌ترین قیمت از بازار دنیا تهیه کنم که بتوانم محصولی را بسازم که به لحاظ کیفیت، قیمت و زمان ساخت با دنیا رقابت کند. حتی در دوران تحریم...
دکتر طیبی درباره‌ی شرایط کار در دوران تحریم، خبر داد: نامه‌ای به جان بولتون رفت که همان زمان رئیس کمیته تحریم ایران بود که چگونه شرکت‌های اروپایی دارند از طریق فلان کشور با ایران کار می‌کنند. جان بولتون هم به مدیران شرکت نوشته بود که باید ظرف یک هفته ایران را ترک کنید. آن‌ها هم معذرت خواستند و ایران را ترک کردند. با ضرس قاطع می‌گویم برای هر صنعتی می‌توانیم بالای 90 درصد محکم بگوییم نیازهای فناورانه ما چیست و کدام‌ها اقتصادی هستند و چه زمانی سراغ آنها برویم تا زمانی که نیاز داریم فناوری ما اماده باشد. این کارها را همان برنامه‌ریزی است که باید مدیران خودباور انجام دهند و انجام دادند. چین چطور پیشرفت کرده است؟

ایجاد شورا برای تولید علم و تبدیل آن به ثروت
رییس جهاددانشگاهی ادامه داد: دولت‌های ما عادت کرده‌اند هم سیاست‌گذار باشند و هم برنامه‌ریزی اجرایی باشند و هم مجری باشند و هم ناظر باشند که این به نظر درست نیست. کشورهایی که برای توسعه خود برنامه‌ریزی کردند چنین شوراهایی را تعبیه کرده‌اند که یک گردش روان کار صورت بگیرد که وقتی تولید علم تا تبدیل آن به ثروت را سیاست‌گذاری می‌کنیم روان در این مجموعه انجام شود و تولید علم تبدیل به ثروت شود و ما همیشه پیشرفت فناورانه را داشته باشیم. الان این اتفاق رخ نمی‌دهد.
وی با اشاره به استعفای خود در زمان دکتر احمدی‌نژاد و ماجراهای مربوط به مدیریت خبرگزاری ایسنا، گفت: نظر من بود که دولت به طور کلی، اگر باب این باز شود فرق نمی‌کند چه دولت اصلاح‌طلب باشد و چه دولت اصولگرا باشد، دولت نباید در داخل جهاد به ویژه برای ایسنا دخالت کند و مدیر بگذارد چون اگر این کار اتفاق افتد دولت بعد هم می‌کند. وظیفه خود می‌دانستیم. شعاری که در جهاد داریم این است که تابع رهبری و حامی دولت هستیم. واقعاً هم در دولت نهایت تلاش این بود.
دکتر طیبی در پایان بیان کرد: علی رغم رفتن بسیاری از جوانان، الان به لحاظ تربیت نیرو دانشگاه‌های ما فوق‌العاده وضعیت خوبی دارند. اگر چه باز ایراداتی به روش‌های آموزشی داریم ولی تربیت نیرو و نیروی انسانی فوق‌العاده خوب در کشور وجود دارد و منابع انرژی و معدنی بسیار زیاد است. هم آنها مزیت کاری ما هستند و هم خلق فناوری می‌توانیم، انجام دهیم. وقتی سدی را می‌شکنید بخش خصوصی با اطمینان خاطر بیشتری می‌آید و بقیه هم همین طور. کار خود را الگوسازی می‌دانیم ولی سعی داریم این الگوسازی را گسترش دهیم و آن اعتماد لازم را به ویژه در بدنه مدیریتی جامعه ایجاد کنیم.

گفتنی است در پایان برنامه و به رسم معمول آن، متنی از سوی مهمان نوشته شد که در زیر می‌آید:

«به نام خدا
خود باوری، اراده در برنامه ریزی درست و حمایت از تولید فناوری پیشرفته، تولید محصول با کیفیت ایرانی و کاربرد آن در تامین نیازهای داخل و صادرات، ضرورت حل مشکلات اقتصادی کشور و حل اشتغال آبرومند و عزتمند برای جوانان عزیز میهن اسلامی ماست. از فرصتی که برای بیان نظرات اینجانب در برنامه دست‌خط به وجود آوردید، تشکر می‌نمایم.

حمیدرضا طیبی
رییس جهاددانشگاهی»

ویدیوی کامل این مصاحبه را از این‌جا (کانال آپارات جهاددانشگاهی) دریافت کنید.