۴۰ سالگی انقلاب اسلامی _جهاددانشگاهی رویش کارآیی و وفاداری/۷۴
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی خبر داد: اختتام بیش از ۳۰۰ طرح پژوهشی به همت محققان جهاددانشگاهی در یکسال گذشته / ارایه و چاپ ۱۶۰۰ عنوان مقاله توسط پژوهشگران این نهاد
به مناسبت فرارسیدن سی و هشتمین سالگرد تاسیس جهاددانشگاهی روابط عمومی این نهاد گفت و گویی اختصاصی را با دکتر محمدرضا پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی انجام داده است که در زیر می خوانید:
* تازه ترین اقدامات آن معاونت را تشریح بفرمایید.
تازه ترین اقدامات حوزه پژوهش و فناوری را از چند بعد می توان بررسی کرد:
در بعد ساختار، معاونت در راستای انجام امور در حیطههای تخصصی، گروه های تخصصی را به دفتر ارتقاء داد و از این طریق مباحث تخصصی که در حوزه پژوهش و فناوری از اهمیت خاص برخوردار است تحت ساختار منسجمی قرار گرفت. در حال حاضر هر کدام ازدفاتر تخصصی علوم پزشکی، کشاورزی و منابع طبیعی، فنی و مهندسی و علومپایه و دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر فعالیت هایشان را با انسجام بیشتری دنبال میکنند و فرآیند انجام امور در ساختارهای جدید استقرار پیدا کرده اند.
در بعد فعالیتها تدوین برنامه ششم توسعه که در طی سال 96 با همکاری واحدهای سازمانی سراسر کشور در حوزه پژوهش و فناوری به سرانجام رسید، تلاش شد برنامهای جامع تدوین و جهت اجرا در اختیار واحدها قرار گیرد. برنامههای توسعه فعالیتهای پژوهش واحدها با توجه به شرایط محیطی و استعدادهای محلی، ملی و منطقهای تدوین شده و تلاش شده است در خلال اجرای برنامه به انسجام مطلوب در فعالیتهای پژوهشی، زمینههای فعالیت و ساختارهای پژوهشی برسیم.
تعریف نظام پایش برنامه ششم و تعریف و اجرای ارزیابی برنامه ششم از جمله فعالیت هایی است که در این فصل آغاز شده و در حال اجرا است.
از جمله اقدامات انجام شده در یکسال اخیر تمرکز بر حمایت و اجرای طرح های کلان پژوهش و فناوری است و در یکسال گذشته طرح های پژوهشی و فناورانه مناسبی با حمایت دستگاههای دولتی آغاز و یا به پایان رسیدهاند که انشاءا... جامعه علمی و صنعتی بتواند در آینده از این طرح ها بهره بردای نماید.
از جمله مهم ترین این طرح ها عبارتند از:
حوزه علوم پایه و فنی و مهندسی
ـ طرحهای خاتمه یافته
ـ طراحی و ساخت پکیج پرتابل بازیافت و زیستپالایی پسماندهای جامد آلوده به مواد نفتی ـ پژهشکده علوم پایه کاربردی
ـ کسب دانش فنی طراحی نمک زدایی الکترواستاتیک با طراحی و ساخت پایلوت پیشرفته با ظرفیت 25 بشکه در روز ـواحد علم و صنعت
ـ دستیابی به فناوری ساخت سرامیک های ویژه نسوز در مقیاس پایلوت(جرم های نسوز) ـ سازمان جاددانشگاهی یزد
ـ فرستنده تلویزیونی دیجیتال روستایی ـ واحدخواجه نصیرالدین طوسی
ـ طراحی و ساخت سیستم کنترل دور برای الکتروموتورهای ولتاژ متوسط (VFD) ـ واحد علم و صنعت
ـ در دست اجرا
ـ دستیابی به دانش فنی و احداث واحد پایلوت تولید کربن فعال با پایه قیر طبیعی و با ظرفیت 100 تن ـ سازمان جاددانشگاهی کرمانشاه
ـ طراحی، ساخت و نصب بازوهای بارگیری نفت(فاز ساخت، نصب و راه اندازی) ـ واحد علم و صنعت
ـ راه اندازی خط تولید مته های حفاری ـ پژوهشکده تکنولوژی تولید سازمان جاددانشگاهی خوزستان
ـ تولید سه عدد رشته لوله مغزی سیار برای دستیابی به دانش فنی ساخت داخل آن ـ سازمان جهاددانشگاهی تهران
ـ طراحی و ساخت موتور درون چاهی 3/4 6 مورد استفاده در حفاری جهت دار چاه های نفت ـ سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف
- تدوین دانش فنی و ساخت نمونه مته های PDC ـ پژوهشکده تکنولوژی تولید سازمان جاددانشگاهی خوزستان
- تولید نمونه صنعتی تورهای اصلی قفس پرورش آبزیان و ارزیابی عملکرد میدانی آن (واحد امیرکبیر)
ـ بازیابی فلزات گران بها از وسایل الکتریکی مستعمل در مقیاس بنچ و تدوین دانش فنی ـ واحد تربیت مدرس
ـ دستیابی به فناوری احداث اولین پایلوت استحصال روی به روش نوین لیچینگ مستقیم و استخراج حلالی با هدف افزایش راندمان و کاهش اثرات مخرب زیست محیطی در صنعت روی ـ واحد تربیت مدرس
ـ حوزه علوم انسانی و اجتماعی
ـ توانمندسازی ساکنان سکونتگاههای غیررسمی شهر چابهار(سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی)
ـ پیشنهاد پیمایش ملی ارزشها، نگرشها و رفتارشناسی گردشگری در ایران (سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی)
ـ آسیبشناسی و شناسایی فرصتها و زمینههای اشتغال و کارآفرینی در 20 رشته تحصیلی دانشگاهی (سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان)
ـ تدوین برنامه جامع هدایت شغلی دانشجویان و دانشآموختگان (سازمان تجاریسازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان)
ـ شناسایی موانع کسب و کار شرکتهای دانشبنیان (پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاددانشگاهی تهران)
ـ طراحی سامانه ملی پالایش سرمایه انسانی و توسعه انسانی و گزارشدهی سالانه براساس برنامه ششم توسعه (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی)
ـ شاخصهای توسعه اجتماعی در استانهای کشور (واحد استان مرکزی)
ـ پیمایش ملی خانواده (واحدالبرز)
ـ طرح ملی سنجش و تحلیل فضای سرمایهگذاری در اقتصاد ایران (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی)
ـ تبیین بازماندگی از تحصیل در ایران (پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاددانشگاهی تهران)
ـ تدوین گزارشهای ملی و منطقهای و استانی سند چشمانداز جمهوری اسلامی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی)
ـ شناسایی عوامل و موانع توسعه صنایع کوچک ومتوسط در اقتصاد ایران (واحد تربیت مدرس)
ـ سامانه هوشمند مدیریت زنجیره ارزش گیاهان دارویی (پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات)
ـ طراحی و استقرار راهکار مدیریت دانش در سازمانهای پژوهش محور (مطالعه موردی جهاددانشگاهی) (واحدتربیت مدرس)
ـ طراحی و پیادهسازی سامانه پایش ملی رسانه (پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاددانشگاهی)
ـ دفتر تخصصی پزشکی
ـ حوزه سرطان
ـ تشخیص زودرس و غربالگری برخی از سرطان های شایع با استفاده از آنالیز ادرار و خون بیمار (پژوهشگاه ابن سینا)
ـ ساخت چیپ های میکروفلوئیدیکی به منظور شناسایی سلولهای سرطانی خون محیطی (پژوهشکده معتمد)
ـ طراحی و تولید کیت 21 ژنی تعیین کننده نیاز به شیمی درمانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان (پژوهشکده معتمد)
ـ طراحی و تولید نانوذرات حساس به نور در درمان فتودینامیکی سرطان (مرکز تحقیقات لیزر جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران)
ـ حوزه زخم، پزشکی ترمیمی و بازساختی
ـ تولید سلولهای بنیادی جنینی انسانی با در جه اعتبار GMP تحت شرایط عاری از مواد حیوانی (پژوهشگاه رویان)
ـ طراحی و ساخت زخم پوش پیشرفته بر پایه پلیمرهای طبیعی جهت درمان زخمهای عفونی (پژوهشگاه ابن سینا)
ـ کارآزمایی های بالینی اثربخشی بافت مهندسی شده حاصل تلفیق سلولهای غضروف اتولوگ و داربست های دولایه در درمان ضایعات استخوانی و غضروفی (پژوهشگاه ابن سینا)
ـ طراحی و ارزیابی اثربخشی داربستهای سنتیک بر پایه ابریشم و پرده آمنیون در ترمیم زخمهای مزمن دیابتی (پژوهشکاه ابن سینا)
ـ ثبت دو ژن جدید گیرنده دوپامینی در بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی (پژوهشکده زخم و بافت جهاددانشگاه علوم پزشکی تهران)
ـ بومی سازی کنترل نوری سلولهای قلبی بر پایه ژنتیک نوری (Optogenetics) (مرکز تحقیقات لیزر جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران)
ـ حوزه بیولوژی تولید مثل
ـ تولید گامت و گناد مصنوعی با استفاده از مهندسی بافت (پژوهشگاه رویان)
ـ انتقال جنین های ماده بز سانن حاصل از روش شبیه سازی شده به 200 راس بزهای گیرنده (پژوهشگاه رویان)
ـ تاسیس بانک جنین با جنسیت دلخواه از گاوهای ممتاز نژادهای شیری، گوشتی و دو منظوری (پژوهشگاه ابن سینا)
- راه اندازی مجتمع پزشکی، آموزشی و تحقیقاتی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در نیشاپور به مساحت 5700 مترمربع (سازمان خراسان رضوی)
دفتر تخصصی کشاورزی و منابع طبیعی
- ایجاد شبکه آزمایشگاه های جهاددانشگاهی در حوزه کنترل کیفی محصولات سالم کشاورزی بین 9 آزمایشگاه مجاز یا همکار سازمانهای غذا و دارو، موسسه ملی استاندارد و سازمان محیط زیست در 9 پژوهشکده و واحد ستانی جهاد دانشگاهی
- آغاز همکاری های مشترک با معاونت علمی و هلدینگ کشاورزی، دامپروری و صنایع تبدیلی آستان قدس رضوی در قالب ارائه 5 طرحنامه در حوزه های کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی و همچنین ارائه طرح "طراحی و استقرار سامانه هوشمند تصمیمگیری مدیریت" به منظور افزایش راندمان بهره برداری در واحدهای تولیدی
- آغاز به کار مرکز خدمات تخصصی بیوتکنولوژی در حیوات مزرعه ای با هدف تولید تجاری جنینهای تعیین جنسیت شده گاوهای با نژاد ممتاز در پژوهشگاه ابن سینای جهاد دانشگاهی که خوشبختانه توانسته است در فاصله زمانی کوتاهی نتایج پژوهشهای خود را با موفقیت کامل در دامداریهای کشور عرضه کند.
- آغاز پروژه احداث شهرک گلخانه ای هوشمند به وسعت 60 هزار متر مربع در منطقه کوهدشت استان لرستان به محوریت جهاد دانشگاهی واحد لرستان و پیشرفت 60 درصدی پروژه که پروژه های تاثیر گذار در اشتغال منطقه است.
- تصویب و اجرای طرح ملی " طراحی و پیادهسازی سامانه هوشمند مدیریت زنجیره ارزش گیاهان دارویی (زیره سبز و زعفران) در استان های خراسان جنوبی، خراسان شمالی و سیستان و بلوچستان با همکاری پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاددانشگاهی که تا قبل از پایان سال به اتمام خواهد رسید.
در یکسال گذشته محققان جهاددانشگاهی با تلاش فزونتر توانستهاند بیش از 300 طرح پژوهشی را اختتام دهند و همچنین بیش از یکصد میلیاردتومان قرارداد پژوهشی با سازمانهای مختلف منعقد کنند.
همچنین بیش از 1600 عنوان مقاله توسط پژوهشگران واحدها، پژوهشگاهها و پژوهشکدههای جهاددانشگاهی تهیه شده که در مجامع و نشریات علمی داخلی، خارجی و بینالمللی ارایه یا چاپ شدهاند.
- گفتمان جهاددانشگاهی چگونه به پشتیبانی وفادارانه از انقلاب اسلامی انجامید؟
نگاه انقلاب اسلامی ایران به علم و فرهنگ نگاهی کاربردی و راهبردی بوده است. استقلال به عنوان یکی از اصلیترین آرمان های انقلاب اسلامی دائماً مورد مطالبه مردم است و برای تحقق این مهم برنامه ریزی و تلاش در عرصههای اصلی و بنیادی اجتنابناپذیر است. لذا استقلال و خودباوری انقلاب میبایست در عرصههای علم و فناوری نیز خودنمایی کند تا بتواند بندهای وابستگی را باز کرده و به خوداتکایی در حوزههای علم و فناوری نایل آید. بر این اساس است که جهاددانشگاهی در سال 1359 شکل گرفته و جوانان انقلاب اسلامی با الهام از منویات رهبر کبیر انقلاب پا در عرصه انقلاب علمی میگذارند و برای هدایت جامعه علمی و فرهنگی کشور به سمت آرمان های انقلاب، توسعه تحقیقات علمی را سرلوحه فعالیتهای خود قرار دادند.
انقلاب به دنبال کاربردی کردن علم در تمام سطوح جامعه نوپای اسلامی است و دست اندرکاران جهاددانشگاهی در صدد آن هستند تا مسیر علم را به سمت تولید هدایت و از این منظر پلی باشند میان دانشگاه، صنعت و نیازهای جامعه. جهت نیل به این هدف در عرصه علم و فناوری ایدهپردازیها براساس نیاز واقعی جامعه شکل گرفته و توان علمی جامعه در خدمت تولید فناورانه قرار میگیرد. پژوهشهای کاربردی خودنمایی کرده و جهاددانشگاهی پرچم دار این حرکت علمی است.
ایده های علمی و پژوهشی با توجه به ضرورت ها باید در کوتاه ترین زمان تبدیل به محصول یا خدمت شود و در این مسیر است که جهاددانشگاهی با رویکردهای جهادی خود مسیر توسعه علمی را دنبال میکند و برای نیازهای جامعه در عرصه علوم و فنون راهکارهایی علمی ارایه می دهد.
توسعه پژوهش های علمی و کاربردی، بهره گیری از ایده های نوین در عرصه های علم و فناوری، کوتاه تر کردن مسیر ایده و محصول، خودباوری در اجرای طرح های پژوهشی و صنعتی، توسعه فرهنگ خودباوری در لوای آموزه های دینی، با بهره گیری از ابزار دانش و فناوری و ... عواملی هستند که جامعه علمی و صنعتی کشور را دچار تحولی عظیم نمودند و به نحوی که اکنون با گذشت قریب 4 دهه از شروع این فعالیت، جهاددانشگاهی در عرصه های گوناگون علم و فرهنگ ارایه طریق می نماید و نقشه راه علمی برای نیازهای متنوع علمی و فرهنگی کشور دارد.
می توان گفت در عرصه علم و فناوری جهاددانشگاهی در حوزههایی ورود میکند که بخش های متولی علم و صنعت کشور (دانشگاه و صنعت) به دلایل مختلف بدان نمیپردازند. از این منظر فعالیتهای جهاد پاسخ به کاستیهاست.
گفتمان جهاددانشگاهی در تمامی حوزههای فعالیت به ویژه در حوزه پژوهشی و فناوری متمرکز بر یکی از اصلیترین گفتمان انقلاب اسلامی که همانا ایجاد خودباوری در زمینههای علمی، فرهنگی و اقتصادی بوده است.
حوزه پژوهش و فناوری با تاکید بر انجام پژوهشهای کاربردی و توسعهای توانسته نقش مهمی در تولید، انتقال و بومیسازی فناوری به منظور رفع مسایل و مشکلات کشور ایفا کند.
گفتمان جهاددانشگاهی همواره با تکیه بر اقتصاد دانش بنیان، جوانان خودباور توجه به توان داخلی و ایجاد ارزش از دانش در سالهای فعالیت خود توانسته است نقش مؤثری در پشتیبانی دانشبنیان از انقلاب اسلامی ایفا نماید.
3ـ نقش ساختار منعطف جهاددانشگاهی در رفع نیازهای کشور به ویژه در هنگام فشار اقتصادی دشمن چیست؟
فشار اقتصادی زمانی که از منشأ خارج از جامعه اعمال می گردد معمولا ساختارهای اثرگذار در اقتصاد جامعه را هدف قرار می دهد. در کشورهایی نظیر ایران که از اقتصادی دولتی برخوردارند، اقتصاد متأثر از کارکرد ساختارهای دولتی است. از طرفی ساختارهای دولتی به جهت خواص دولتی بودن و گستردگی ان ساختاری است صُلب و ایجاد تغییر در آن در شرایط اضطرار بسیار سخت است و عوارضی را در بر دارد که معمولا دولتها چندان رغبتی به این اقدام ندارند و یا اصولا قادر به آن نیستند.
تغییر در ساختارهای دولتی جامعه را عمدتا دچار شوک و سردرگمی می کند و اثرات روانی آن نیز حائز اهمیت است. با این توصیف دشمنان همواره ساختارهای اقتصادی دولتی را هدف قرار می دهند و از این طریق اقتصاد جوامع را دچار تزلزل می کنند. فشار اقتصادی ایجاد شده کلیه شئونات جامعه را متأثر ساخته و بنیانهای متعدد جامعه نیز به تبع آن دچار تنش می شوند.
ساختار منعطف جهاددانشگاهی و قرارگیری ان در خارج از ساختار دولتی مزیتی نسبی را ایجاد می کند که موجب میشود در شرایط بحران نقش مؤثر ایفا نماید، نظیر نقشی که در سالهای دفاع مقدس ایفا نمود و توانست اثرات انکارناپذیری در پشتیبانی علمی و فناورانه در دفاع مقدس داشته باشد.
در بعد اقتصادی در کلان جامعه، جهاددانشگاهی با وجود ایفای نقش اثرگذار در علم و فناوری و تولید محصولات فناورانه و ارائه خدمات تخصصی درخور در سالیان دراز فعالیت خود، به جهت در اختیار داشتن بخش کوچکی از جامعه اقتصادی کشور نقش اساسی در اقتصاد کلان در وضعیت سخت نمی تواند ایفا نماید ولی به تبع رویههای انجام کار و ساختارهای منعطف حاکم بر جهاددانشگاهی، می توان گفت نقش الهامبخشی برای ساختارهای اقتصادی (به ویژه غیردولتی) می تواند ایفا نماید. لازم به ذکر است که جهاددانشگاهی قادر است با اجرای طرح های پژوهشی در زمانی اندک با بهره گیری از محققان خبره و کارآزموده نتایج را در قالب بسته های عبور از بحران اقتصادی تعریف و جهت اجرا برای مراجع ذیربط ارائه نماید. در جوامع امروز اقتصادهای دنیا دانش بنیان هستند. لذا جامعه ای که نتواند زیرساختارهای اقتصادی و مدیریتی خود را بر پایه دانش استوار نماید، بسیار متزلزل و وابسته خواهد بود. شعار استقلال بدون توجه به تولید علم و فناوری در دنیای امروز، قطعاً غیرممکن است. به میزان نقش آفرینی در تولید علم و فناوری میتوان حضور مؤثر در اقتصاد دنیا داشت. اساساً اگر توان علمی و فناورانه را در جامعه تقویت نکنیم نه تنها نمیتوانیم تولیدکننده آنها باشیم بلکه توان استفاده از فناوری های جدید را نیز نخواهیم داشت. بومی سازی و وارد کردن فناوری نیز نیازمند توان علمی است. جهاددانشگاهی همه مساعی خود را صرف ایفای نقش و مشارکت در تولید علم و فناوری کاربرد آن و تکمیل چرخه تولید علم و در تعامل با عرصه های علمی ایران و جهان کرده است و این راهبرد انشاءا... تداوم خواهد یافت.
جهاددانشگاهی علاوه بر تکیه و توجه به اساسنامه، سند چشمانداز و برنامههای توسعه خود، با حساسیت مسایل و چالشهای موجود جامعه را رصد نموده و سعی میکند با ورود این موضوعات در چرخه تولید علم و فناوری ، راه حلهای دانش بنیان ارائه نماید.
همواره جهاددانشگاهی یکی از رسالتهای خود را جوابگویی سریع و کارشناسانه به معضلات و چالشهای موجود در جامعه میداند و برای نیل به این منظور دارا بودن ساختارهای منعطف و ارگانیک و با حداقل سلسله مراتب کمک شایانی در انجام به موقع و با کیفیت این رسالت ایفا نموده است.
البته باید اذعان نمود که در برخی از موارد نظام آنچنان که شایسته بوده است از این ظرفیت جهاددانشگاهی به نحو اثربخش بهرهمند نگردیده است.
4ـ حوزه ای که جنابعالی مسئولیت آن را به عهده دارید، سال آینده و در همین تاریخ در چه نقطه و جایگاهی قرار دارد؟
جایگاه پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی براساس شبکه برنامه گروه های پژوهشی قطعی و برنامه توسعه ششم پژوهش و فناوری در سنوات مختلف پیش بینی شده است و کلیه سطوح فعالیت حوزه در تلاش هستند تا فعالیتشان را حول محور اهداف تعیین شده در برنامه ششم متمرکز کنند. همچنین سیاست های 19گانه و اهداف 15گانه پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در برنامه ششم توسعه بیانگر وضعیت ساختارها، زیرساختها، طرحها، خدمات تخصصی در حیطه های پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی، علوم انسانی و هنر در خلال اجرای برنامه ششم است.
در سیاست ها حدود محصولات و خدمات تخصصی و دانش فنی، همگرایی فعالیت های پژوهش و فناوری، ظرفیتسازی، توانمندسازی واحدها، اینده پژوهی، تشکیل و حمایت از قطب های علم و فناوری، تقویت نوآوری، انتقال دانش و بومی سازی در پروژه های بزرگ با همکاری با بخش خصوصی، ساماندهی نظام یکپارچه نظارت و ارزیابی عملکرد، تقویت همکاری های پژوهشی بین المللی، توسعه همکاری از جمله مراتبی است که در سیاستها پیشبینی و به اجرا درآمده است.
براساس این سیاستها اهداف تعریف شد که از این میان می توان به توسعه قطب های علم و فناوری، برتر بودن در سه حوزه از فناوریهای نوین، برتر بودن در بکارگیری نتایج تحقیقات، فروش فناوری، کسب دانش فنی و ارتقای آن در پروژههای بزرگ کشور، همکاری علمی با گروه های پژوهشی و دانشگاهها و مراکز پژوهشی خارج از کشور اشاره نمود. بدیهی است هر یک از این اهداف و سیاست ها در قالب اهداف و برنامههای عملیاتی برنامه ششم توسعه واحدها پیشبینی شده که همگی از رشدی مناسب در دستاوردهای پژوهشی و خدمات تخصصی قابل ارائه حکایت دارد.
تعیین جایگاه در یک سال آینده به عوامل متعددی از جمله شرایط اقتصادی گره خورده است. در مجموع میتوان گفت دستاوردهای پژوهشی جهاددانشگاهی (دانش فنی، مقاله، کتاب، ثبت اختراع، صدور دانش فنی، گزارش راهبردی، فروش محصول و خدمات، مشاوره و .....) در صورت تأمین منابع مالی پیش بینی شده در برنامه هر ساله رشد حداقل 15 درصد را شاهد خواهند بود.
نظر شما :