ایکنا؛ شانزده سال خدمت رسانه‌ای در پناه قرآن

۲۰ آبان‌ماه سال ۱۳ش۸۲ بود که مدیران جهاددانشگاهی از تأسیس خبرگزاری بین‌المللی قرآن با نام ایکنا خبر دادند. رحیم خاکی، قاری جوانِ آن روزها با حمایت علی منتظری، رئیس وقت جهاددانشگاهی توانست ایده تأسیس خبرگزاری قرآنی را به مرحله اجرا بیاورد و اتاقی کوچک برای شروع کار از مدیران جهاد در اختیار گیرد. ایده‌ای که خیلی زود مورد حمایت وزیر ارشاد و رئیس جمهور وقت نیز قرار گرفت.

نهال کوچک اما بابرکت خبرگزاری قرآن، خیلی زود مجموعه‌ای از ایده‌ها و دغدغه‌های قرآنی را حول خود شکل داد که منجر به تأسیس «سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور» شد، ایکنا از آن پس به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های این سازمان به کار خود ادامه داد. مرکز پژوهشی، مرکز رشد، مرکز آموزش تخصصی علوم و فنون قرآنی، مرکز تربیت دانشجومعلم قرآنی، مرکز روانشناسی و مشاوره و استودیوی تخصصی مبین از زیرمجموعه‌های دیگر این سازمان هستند که طی سال‌های اخیر به مرور ایجاد شدند.

Iqna مخفف International Quran News Agency بود و با این هدف ایجاد شد که اخبار قرآنی جهان اسلام را پوشش دهد و در این راستا به طور تخصصی به تولید محتوا بپردازد. این خبرگزاری، کار خود را ابتدا با دو گروه خبری، آغاز و حالا در شانزدهمین سال تأسیس خود به ۹ گروه خبری: فعالیت‌های قرآنی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، معارف، شعب استانی، بین‌الملل، چندرسانه‌ای و عکس ارتقا پیدا کرده است. همچنین مرکز خبرنگاران افتخاری ایکنا(نبأ) به تربیت خبرنگار قرآنی در سراسر کشور مبادرت می‌ورزد. 

ایکنا امروز در ۳۰ استان کشور شعبه دارد، به ۱۹ زبان زنده دنیا به تولید اخبار تخصصی دینی و قرآنی اقدام می‌کند و با صفحات فعال خود در شبکه‌های اجتماعی به رصد جدیدترین تحولات قرآنی جهان اسلام می‌پردازد. ده‌ها خبرنگار ایکنا در سراسر کشور به تولید روزانه بیش از ۵۰۰ خبر مرتبط با رویدادهای دینی و قرآنی اقدام می‌کنند و در عصر غفلت از معنا و آکندگی فضای مجازی از محتوای بی‌ثمر، ندای معنویت را به کوچه پس‌کوچه‌های ذهن مخابره می‌کنند.

همچنین نشریه تخصصی «رایحه» به عنوان نشریه تخصصی ایکنا، تاکنون با انتشار ۱۴۰ شماره به معرفی بسیاری از قاریان، حافظان و شخصیت‌های مذهبی برجسته اسلام پرداخته است.

ایکنا رقم بسیار محدودی از بودجه دولتی را در اختیار دارد اما محدودیت‌های مالی هیچگاه باعث نشد تا شوق فعالیت قرآنی در اهالی ایکنا فروکش کند، آنان‌که صادقانه و مخلصانه، ابلاغ رسالات الهی را برگزیده‌اند، جزای دنیوی از هیچ‌کس طلب نمی‌کنند و به تأسی از منش اهل بیت(ع) زمزمه می‌کنند: «إِنَّمَا نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنْکُمْ جَزَاءً وَلَا شُکُورًا؛ تنها برای رضایت خدا کار می‌کنیم و از شما جزایی نمی‌خواهیم»(انسان، ۹)

در ذیل، فعالیت برخی گروه‌های خبری ایکنا را مرور می‌کنیم:

گروه فعالیت‌های قرآنی

رصد و تحلیل کیفی و کمی تمام فعالیت‌های قرآنی کشور اعم از جلسات، محافل، مؤسسات و مسابقات در گروه فعالیت‌های قرآنی انجام می‌پذیرد.

فعالیت مجموعه‌های قرآنی کشور همچون: شورای توسعه فرهنگ قرآنی، شورای عالی قرآن، معاونت قرآن وزارت ارشاد، سازمان دارالقرآن‌الکریم، مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف، دارالقرآن‌های نیروهای مسلح و ... در این گروه خبری به بوته نقد برده می‌شود.

تولید پرونده‌های ویژه در زمینه مسابقات بین‌المللی ایران و مالزی، تلاوت خاشعانه، ترتیل استاندارد، مدیریت چهل ساله انقلاب در امور قرآنی، وضعیت ادغام مؤسسات قرآنی و بانوان قرآن‌پژوه از جمله مهم‌ترین اقدامات این گروه در سال‌های اخیر است.

تدوین بانک اطلاعات جلسات قرآن و معرفی صوتی و تصویری بیش از ۱۰۰ جلسه قرآنی دایر در شهر تهران، معرفی برترین مؤسسه قرآنی کشور به شکل هفتگی و برگزاری سلسله‌برنامه‌های «ظهر دلنشین» به منظور تجلیل از اساتید پیشکسوت قرآن، بخشی دیگر از کارویژه‌های گروه فعالیت‌های قرآنی ایکنا بوده است.

شعب استانی ایکنا

به منظور حضور مؤثرتر و جریان‌سازتر ایکنا در سراسر کشور، شعب استانی این رسانه قرآنی طی سالیان مختلف افتتاح شده است. افتتاح شعب ایکنا در ۳۰ استان کشور بخشی از توفیقات ایکنا تا به امروز است.

 ایلام، آذربایجان‌ غربی، آذربایجان‌ شرقی، اردبیل، البرز، اصفهان، بوشهر، سیستان‌وبلوچستان، چهارمحال‌وبختیاری، خوزستان، خراسان‌ رضوی، سمنان، قزوین، لرستان، زنجان، قم، خراسان‌ جنوبی و کرمان بخشی از شعب استانی ایکنا است.

از دیگر شعب استانی می‌توان به استان‌های کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، گلستان، خراسان‌ شمالی، کرمانشاه، گیلان، فارس، مازندران، مرکزی، هرمزگان، همدان و یزد اشاره کرد.

شعب استانی که با هدف پوشش اخبار و تولید محتوا مبتنی بر نیازهای استانی راه‌اندازی شده است، جهت هماهنگی امور با مدیریت شعب در تهران در ارتباط هستند تا ضمن توجه به قوانین و اسناد بالادستی که در پایتخت متمرکز شده است، نسبت به متناسب‌سازی و جریان‌سازی خبری در استان خود اقدام کنند.

استقلال نسبی شعب استانی که در راستای ارتباط با نهادها و موسسات استانی مد نظر قرار گرفته است، باعث شده تا ارتباطات درون‌استانی بین سازمان‌های قرآنی و تقویت و ارتقای این روابط به عنوان یکی از وظایف اصلی این رسانه در دستور کار قرار بگیرد.

گروه سیاست و اقتصاد 

پوشش اخبار سیاسی و اقتصادی مرتبط با حوزه دین و فرهنگ قرآن، رسالت اصلی این گروه است.

گروه سیاست و اقتصاد ضمن ارتباط پیوسته با کارشناسان برجسته اقتصادی و با مصاحبه‌های تفصیلی، میزگردها و گزارش‌های خود در سال‌های اخیر توانسته است بانکی جامع از اطلاعات مربوط به شاخصه‌های اسلامی در اقتصاد را گردآورد.

همچنین بررسی شاخصه‌های حکمرانی قرآنی و اخلاق در سیاست، موضوعات دیگریست که این گروه با بهره‌گیری از نظرات کارشناسان اقشار و سلایق گوناگون سیاسی به بحث درباره آن می‌پردازد.

گروه اجتماعی 

هر آنچه به جامعه و نهادهای اجتماعی مربوط است، در گروه اجتماعی ایکنا مورد بررسی قرار می‌گیرد.

تلاش برای انعکاس اخباری در جهت افزایش امید و نشاط در جامعه ایرانی، استخراج شاخصه‌های سبک زندگی قرآنی و ترویج آن، تحکیم بنیان خانواده، ارتقای سواد رسانه‌ای، ارتقای سلامت جسمی و معنوی، ترویج فعالیت‌های جهادی و امور خیریه از رسالت‌های اصلی این گروه خبری است.

نهادهای اجتماعی همچون وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور، وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان حج و زیارت، سازمان حفاظت از محیط زیست، سازمان اوقاف، سازمان بهزیستی، کمیته امداد و ... در این گروه به بوته نقد برده می‌شوند و مورد مطالبه اجتماعی قرار می‌گیرند.

بعضی سوژه‌های اجتماعی و مرتبط با حیات دینی همچون کافه‌نشینی، مسجدمحوری، جامعه‌شناسی عزاداری و تبلیغ مذهبی در فضای مجازی برای نخستین‌بار توسط ایکنا و این گروه خبری طی سال گذشته پیگیری شده است.

گروه فرهنگی

پوشش اخبار مربوط به حوزه هنر، ادبیات، جهاد و حماسه رسالت اصلی این گروه خبری است.

تبیین شاخصه‌های قرآنی و معنوی در آثار سینمایی، موسیقایی و تئاتر در گفت‌وگو با چهره‌های سرشناس هنری کشورمان از مهم‌ترین اقدامات گروه فرهنگی است. همچنین تبیین شاخصه‌های شعر و ادب پارسی، ترویج گفتمان ایثار و شهادت و معرفی جدیدترین کتاب‌های حوزه فرهنگی و ادبی از دیگر فعالیت‌های این گروه بوده است.

گروه معارف

رصد و تحلیل جدیدترین تحولات در دنیای اندیشه و تفکر اسلامی و بررسی جریان‌های تفسیری قرآن کریم در گروه معارف و اندیشه ایکنا انجام می‌پذیرد.

حوزه‌های علمیه و دانشگاه به مثابه نهادهای اصلی تعلیم و تربیت دینی در این گروه خبری به بوته نقد می‌روند و در راستای حرکت به سوی تمدن نوین اسلامی مورد مداقه قرار می‌گیرند. 

تولید پرونده‌های ویژه با موضوعات فلسفه اسلامی و عرفان‌های کاذب از مهم‌ترین محورهای محتوایی گروه معارف در سال‌ گذشته بوده است.

گروه بین‌الملل 

انعکاس جدیدترین تحولات دنیای اسلام، بیداری اسلامی، مسئله آزادی فلسطین و اخبار دینی و قرآنی کشورهای جهان در گروه بین‌الملل دنبال می‌شود. 

ماه رمضان در کشورهای جهان، وضعیت مسلمانان در کشورهای مختلف و معامله قرن از مهم‌ترین پرونده‌های ویژه بوده که توسط این گروه خبری طی سال اخیر تولید شده است.