نشست علمی ـ تخصصی «گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای برای همه» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران (istta)، بیست‌ونهمین نشست علمی- تخصصی با موضوع " گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای برای همه" توسط مرکز گردشگری علمی- فرهنگی دانشجویان ایران با حضور دکتر شهرود امیرانتخابی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان، حرمت الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی و دکتر محمدرضا اکبری استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری برگزار شد.
در ابتدای این نشست رحیم یعقوب‌زاده رییس مرکز گردشگری علمی ـ فرهنگی دانشجویان ایران با اشاره کوتاهی به فعالیت‌های مرکز گردشگری گفت: این مرکز دارای شانزده سال سابقه فعالیت در حوزه گردشگری و سی شعبه در دانشگاه‌های سراسر کشور است که تاکنون اردوهای تخصصی علمی و فناورانه در سراسر کشور برگزار شده است.
یعقوب‌زاده با اشاره به اهمیت موضوع گردشگری در سطح دانشگاه‌ها بیان کرد: تاکنون 28 نشست توسط مرکز گردشگری و همچنین سایر استان‌ها و شعب مرکز با هدف ایجاد چالش در این حوزه برگزار شده است که مباحث مطرح شده در این نشست‌ها به صورت خبر در رسانه‌های خبری و به صورت کتابچه و کتاب کلی سالانه از مجموعه مقالات مطرح شده در نشست منتشر خواهد شد. 
وی در پایان افزود: با توجه به اساسنامه جهاددانشگاهی بنا داریم برنامه‌هایی را علاوه بر اجرا در دانشگاه‌ها، در سطح عمومی نیز برگزار کنیم؛ ازجمله، برنامه‌هایی همچون مسابقه عکس "ایستاگردی" با موضوع جاذبه‌های گردشگری ایران که اخیرا فراخوان آن از طریق سایت مرکز اعلام شده است.
در ادامه دکتر شهرود امیرانتخابی - مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان سخنان خود را با طرح این سوال که آیا گردشگری در کشور می‌تواند اشتغال‌زایی کند آغاز کرد و گفت: با توجه به تعریف شغل باید گفت که شرایط و ضریب اشتغال در حوزه گردشگری سطح کشور چیست؟ برای نمونه راهنمای گردشگری که باید به‌عنوان یک شغل مطرح شود و در استان‌های شلوغی مثل گیلان متأسفانه این حرفه شغل محسوب نمی‌شود و درحال حاضر این استان با دارابودن ظرفیت‌های بسیار بالای طبیعی و تاریخی جزو چهار استان اول کشور در میزان بیکاری هستند.
واگذاری بخش‌های دولتی به بخش خصوصی / اگر وزارتخانه به داد میراث فرهنگی نرسد، باری سنگین بر دوش دولت خواهد ماند
وی گفت: با وجود 1080 اثر تاریخی ثبت شده در ایران همچنان در این حوزه ضعف وجود دارد و اگر وزارتخانه به داد میراث فرهنگی نرسد، باری سنگین بر دوش دولت خواهد ماند. 
اگر نتوانیم برای مواریث تاریخی کاربری‌ای همچون کاروانسراها و حمام‌های تاریخی و مانند آن تعریف کنیم (درحالی که سالانه مقادیر زیادی هزینه صرف مرمت آن شود) بدون هیچ سوددهی‌ای قطعاً متضرر خواهیم شد؛ بنابراین با واگذاری همچین ابنیه‌هایی می‌تواند در این بخش اشتغال‌زایی و کارآفرینی کرد. 
برای نمونه افرادی که خانه‌های تاریخی دارند به دلیل ثبت آن در فهرست میراث ملی اقدامی برای رسیدگی به آن یا سرمایه‌گذاری نمی‌کنند، در حالی‌که می‌توانند از آن درآمدازایی کنند.
با توجه به آمارهای موجود از ایجاد شغل با 50 میلیون تومان می‌توان یک شغل در استان‌ها ایجاد کرد درحالی که درواقعیت با 500 میلیون تومان می‌شود شغل ایجاد کرد و اکنون در استان گیلان آن چیزی که مشخص است با هر 250 میلیون تومان می‌شود یک شغل ثابت ایجاد کرد.
امیرانتخابی ادامه داد: فقط در ایام عید 10 میلیون گردشگری داشتیم، درحالی که این بیشتر در راستای نشاط اجتماعی تعریف می‌شود و بیشتر مردم برای تغییر آب‌و‌هوا به استان می‌آیند و حتی اقامت هم در این استان ندارند و نباید در محاسبه ورودی گردشگری روی این تعداد تأکید کرد؛ با این تفاسیر در این استان با این تعداد گردشگر واقعی کم نمی‌توان اشتغال‌زایی داشت و بیشتر آسیب برای استان لحاظ می‌شود تا ایجاد شغل.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان همچنین با اشاره به نبود دفاتر خدمات و مسافرتی در همه شهرهای استان گیلان گفت: برای مثل در یک استان 10 هزار نفر اقامت داریم درحالی که در شهرستان دیگر اقامت به 60 نفر هم نمی‌رسد و این به دلیل نبود دفاتر خدمات مسافرتی در آن شهرستان بوده است که خواستار تعدیل این اصناف در سایر مناطق و شهرها هستیم.
وی در پایان گفت با توجه به ظرفیت بالای گردشگری در استان گیلان هنوز هیچ اتفاق مثبتی صورت نگرفته و اشتغال‌زایی چشم‌گیری نداشته است.

وزارتخانه میراث فرهنگی حیات خلوت مجلس شده است
در ادامه حرمت‌الله رفیعی رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی کشور به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: متأسفانه هنوز صنعت مظلوم گردشگری پس از چهل سال گذشت از انقلاب اسلامی جایگاه خود را پیدا نکرده است. 
وی ضمن انتقاد عملکرد از ساختارهای اجرایی و پشتیبان گردشگری در کشور و با بیان اینکه دوائر دولتی باید مراکز دولتی خدمات گردشگری را به بخش خصوصی واگذار کنند، تشریح کرد: تاکنون می‌گفتند سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری حیات خلوت دولت است، درحالی که الان متأسفانه این وزارتخانه به حیات خلوت مجلس تبدیل شده است و لابی‌های نمایندگان مجلس برای دخالت در فعالیت‌های این وزارتخانه شکل گرفته است.
رفیعی گفت: اگر قرار باشد اقتصاد رشد کند چرخه آن را گردشگری می‌چرخاند؛ تا سال گذشته فقط سه پرواز از عمان ایر به ایران داشته‌ایم اما هم اکنون بالغ بر چهل پرواز فقط از کشور عمان به ایران وجود دارد؛ پس این مقوله‌ای است که می‌شود روی آن برنامه‌ریزی کرد.
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی کشور با اظهار این‌که برای نمونه بخش عمده‌ای از اقتصاد و محصولات ما از سوی کشور چین تأمین می‌شود و همین کشور بالغ بر 150 میلیون نفر توریست خروجی دارد ولی متأسفانه ما از این بازار بزرگ استفاده نمی‌کنیم.
رفیعی با توجه به اظهارات دولت کنونی که با توجه به ورود 10 میلیون گردشگر چهار هزار شغل ایجاد می‌شود، گفت: بله شغل ایجاد می‌شود، اما این در شرایطی محقق خواهد شد که دولت سیاستگذاری آن را به بخش خصوصی واگذار کند، همان‌گونه که همه کشورهای توسعه یافته در بخش گردشگری در این مسیر گام نهاده و توفیق یافته‌اند.
با توجه به اینکه محدودیت توریست‌های ورودی به ایران بسیار است گفت: توریستی که وارد ایران می‌شود خودش واقف به قوانین ایران است و نیازی به محدودیت ندارد.

گردشگری باید تجربی باشد/ هرکس به گردشگری ورود پیدا کند، برنده است
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در ادامه با اشاره به این نکته که گردشگری تجربی است افزود: دایره صنعت گردشگری به‌قدری وسیع و درآمدزاست که هر کس به آن ورود پیدا کند، برنده است.
وی با انتقاد از عملکرد دولتمردان در حوزه تبلیغات گردشگری گفت: دولتمردان در حوزه تبلیغات گردشگری بسیار ضعیف عمل کرده‌اند؛ کدام استاندار تاکنون درمورد جاذبه‌های گردشگری درآمدزای استانش تبلیغات گسترده هوشمند، مناسب و هم جانبه کرده است و برنامه‌ریزی برای جذب توریست صورت داده است؟ تبلیغ وظیفه انجمن نیست، وظیفه ما فرستادن گردشگر است و این گردشگران خود سفیران فرهنگ ایران به سایر کشورها هستند، هر چند انجمن صنفی در این زمینه نیز کارهایی کرده است.
وی در پایان با اشاره به اینکه اکنون دولت گردشگری با بخش خصوصی برای پیشبرد اهداف گردشگری خیلی نزدیک شده است، گفت شود: زیرساخت نداریم و پیشنهاد داد دولت باید در سفرهای خارجی خود بغیر از عقبه دولتی خود عقبه خصوصی را نیز برای انعقاد تفاهم‌نامه و قراردادها همراه کند، چون این بخش خصوصی است که می‌تواند تسهیل‌گر و کمک حال باشد.
در ادامه دکتر محمدرضا اکبری استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه گردشگری با اشاره به شعار امسال روز جهانی گردشگری با عنوان "گردشگری و اشتغال؛ آینده‌ای برای همه" گفت: متأسفانه ما هنوز در بحث آموزش در حوزه گردشگری نقص داریم و نتوانسته‌ایم مزیت‌های گردشگری را برای جامعه اجتماع و اقتصاد تبیین کنیم. متأسفانه دانشجویان و اساتید بحث‌های تامل برانگیزی در این حوزه نداشته‌اند.
با توجه به این که بحث گردشگری یک تخصص جداگانه است، متأسفانه این رشته در دانشگاه‌ها صرفاً خوانده می‌شود و به‌صورت پژوهشی و عملی انجام نمی‌شود. برای مثال بوم‌گردی که درحال حاضر در حال گسترش هست، و بسیار بر آن توجه و تأکید می‌شود، کم‌کم فرهنگ و ساختار روستاهای ما را نابود می‌کند، چون بدون مطالعه و برنامه‌ریزی برای توسعه بوم‌گردی اقدام می‌کنیم.
وی  با اشاره به شعار روز جهانی گردشگری گفت چه چیزی آینده بهتر را رقم می‌زند؟ آینده زمانی خوب می‌شود که کیفیت زندگی بهتر شود و کیفیت زندگی را اگر از منظر مکتب معرفت‌گرایی و نسبی‌گرایی بررسی کنیم متوجه نقش گردشگر در این میانه خواهیم شد درواقع سیستم‌های حاکمیتی، دولتی و اجتماعی و اقتصادی باید طوری تعریف شوند که بتوانند نیازهای سیستم زندگی مردم را کیفیت دهند.
بحث نهادی ما در حوزه گردشگری متأسفانه بعد از چهل سال هنوز نتوانسته چالش‌های خود در صنعت گردشگری را برطرف کند و بیش از 60 درصد مشکلات گردشگری از سوی این نهاد دولتی است.
و نهایتا وظیفه قشر دانشگاهی این است که ابعاد گردشگری را از منظر بالابردن کیفیت زندگی شهری و روستایی کشور به تفکیک مناطق مختلف بررسی کند.
ما بعد از 40سال هنوز سند راهبردی توسعه گردشگری نداریم چطور می توانیم مسیر افق 1404 را طی کنیم؟
بسیاری از هزینه‌های سنگین همچون هزینه عوارض ورودی یا عوارض هتل‌ها باید حذف شود. برای نمونه استان همدان عوارض تمامی هتل‌هایش را حذف کرده است که غیرمستقیم باعث افزایش جذب گردشگر می‌شود و به‌تناوب آن مالیات آن استان افزایش می‌یابد.
 

گردشگری عینِ اقتصاد مقاومتی است
این پژوهشگر حوزه گردشگری در پایان گفت: سایر صنعت‌ها نشت اقتصادی زیادی دارند، اما گردشگری کمترین نشت را دارد چرا که گردشگری محرک اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود و شتاب‌دهنده است و در نتیجه وقتی در کنار سایر خدمات قرار می‌گیرد تأثیرات بسیار مثبت اقتصادی در پی دارد.
اقتصاد مقاومتی اقتصادی مبتنی بر داشته‌های کشور است و از آنجائی‌که گردشگری مبتنی بر داشته‌های کشور است، می‌تواند موتور محرک کشور باشد و در واقع عین اقتصاد مقاومتی است که در توسعه فعالیت اقتصادی می‌تواند مؤثر باشد و کشور را از سایر کشورها و فعالیت‌ها بی‌نیاز کند. استراتژی توسعه گردشگری می‌تواند یکی از مهم‌ترین راه‌های مقابله با تحریم‌های پیش روی ایران باشد.
از منظر اجتماعی نیز رسالت اصلی شهرها این است که ارتباطات بخش‌های اجتماعی و مردم در بستر فعالیت‌های فرهنگی شکل گیرد و هرجا گردشگری توسعه یابد به توسعه و تقویت انسجام اجتماعی و نشاط اجتماعی، رفاه و رفع اختلاف طبقاتی را منجر خواهد شد.

گفتنی است، سلسله نشست‌های چشم انداز صنعت گردشگری در کشور  با تلاش مرکز گردشگری علمی – فرهنگی دانشجویان ایران و سایر دستگاه‌ها با تمرکز بر مسائل مربوط به گردشگری و ارائه راهبردهای مشخص در این خصوص از مهر سال 94 شروع شده و تاکنون  29 نشست از این مجموعه نشست‌ها در سه مرحله برگزار شده است. لازم به ذکر است سخنرانی ایراد‌شده در قالب گزارش راهبردی(Policy Paper) چاپ و منتشر خواهد شد.