جزییات چگونگی گردآوری اطلاعات در نظرسنجی‌های «ایسپا»

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی به نقل از ایسنا، ابراهیم شیرعلی معاون اجرایی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با اشاره به تاسیس مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در سال ۱۳۸۰ گفت: ارایه‌ی تصویر درست و واقعی از متن جامعه و شنیده شدن صدای شهروندان از طریق تولید و انتشار داده‌های واقعی در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و محلی با رعایت اصل امانت‌داری و بی‌طرفی از رسالت‌های ایسپا محسوب می شود.
وی با بیان این که ایسپا در ۳۱ استان کشور شعب فعال دارد، افزود: ایسپا دارای چهار معاونت؛ «پژوهشی»، «اجرایی (گردآوری اطلاعات)»، «اطلاع‌رسانی و روابط عمومی» و «معاونت اداری ـ مالی» است. وظیفه تدوین چهارچوب مفهومی و چهارچوب نظری در طرح های نظرسنجی و تحقیقات افکار عمومی، طراحی پرسشنامه، تجزیه و تحلیل داده‌­ها و گزارش‌­نویسی، ترجمه کتب، گزارش‌­ها و نتایج نظرسنجی‌‌های خارجی و بین‌‌المللی و نیز تحلیل ثانویه داده ­های موجود و استخراج گزارش‌های موضوعی از داده ها بر عهده معاونت پژوهشی است.
شیرعلی ادامه داد: معاونت پژوهشی ایسپا دارای هفت گروه مطالعاتی است و در موضوعات و محورهای مختلف از جمله «فرهنگ سیاسی و رفتار انتخاباتی»، «مسائل و آسیب‌‌های اجتماعی»، «مطالعات فرهنگ دانشگاهی»، «مطالعات دینداری»، «فضای مجازی و رسانه»، «زنان و خانواده»، «به‌زیستن، رفاه و کیفیت زندگی»، «مطالعات توسعه شهری»، «مطالعات و تحقیقات بازار»، «مطالعات ارزیابی و اثربخشی» و... وارد شده و فعال است.
وی با بیان این که ایسپا به منظور تعامل با بدنه دانشگاهی کشور شورای مشورتی علمی را تشکیل داده، گفت: این شورا به منظور بهره گیری از نظرات و دیدگاه های متخصصان دانشگاهی در تمام مراحل نظرسنجی (تدوین چارچوب مفهومی، طراحی پرسشنامه، شیوه های گرداوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها) تشکیل شده و در طول سال جلسات منظمی را برگزار می‌‌کند.

مروری بر شیوه‌های نظرسنجی
معاون اجرایی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با بیان این که  وظیفه گردآوری داده‌ها و اطلاعات در ایسپا بر عهده معاونت اجرایی است، گفت: این معاونت از گروه پرسشگری، گروه نمونه‌‌گیری، گروه داده‌پردازی، گروه نظارت و نیز امور شعب تشکیل شده است. جذب و آموزش پرسشگران، تهیه طرح های فنی نمونه‌‌گیری در سطوح ملی، منطقه‌ای و محلی، نظارت بر صحت گردآوری اطلاعات توسط پرسشگران، بازبینی و ورود داده‌ها (data entry) و نیز مدیریت شعب استانی ایسپا از وظایف اصلی معاونت اجرایی محسوب می‌شود.
وی درباره شیوه گردآوری اطلاعات در مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران گفت: در طرح های ملی، به منظور تعمیم نتایج نظرسنجی و تحقیق به کل کشور و استان های ۳۱ گانه بین ۱۲ تا ۱۴ هزار نمونه انتخاب می شوند. گردآوری داده‌‌ها و اطلاعات در ایسپا به دو شیوه کلی صورت می گیرد؛ شیوه حضوری (میدانی) و شیوه غیرحضوری (تلفنی). در شیوه میدانی نمونه­‌گیری و تکمیل پرسشنامه مبتنی بر بلوک‌های شهری و آبادی‌‌ها (روستا) است. در این شیوه پرسشگر به بلوک‌‌های شهری و آبادی‌‌ها مراجعه کرده و افراد نمونه را به صورت تصادفی و با رعایت کردن گروه های سنی و جنسیت و سایر متغیرهای زمینه‌‌ای (بر اساس اطلاعات آخرین سرشماری) از خانوار انتخاب  و پرسشنامه را تکمیل می‌کند.
شیرعلی ادامه داد: تکمیل پرسشنامه در مراکز و معابر اصلی اجتماعات محلی از دیگر روش‌‌های میدانی است که در ایسپا استفاده می شود. در این روش، پرسشگران در میادین و معابر اصلی که توسط گروه نمونه‌‌گیری ایسپا مشخص شده اند مستقر می شوند و از افراد و عابران با رعایت متغیرهای زمینه ای (سن، جنسیت، محل سکونت و ...) اقدام به تکمیل پرسشنامه می‌کنند. در شیوه غیرحضوری، تکمیل پرسشنامه از طریق تماس تلفنی با پاسخگویان انجام می شود. ایسپا در سال ۱۳۹۶ و در ایام انتخابات ریاست جمهوری (دوره دوازدهم) اقدام به توسعه و تجهیز سایت تلفنی (CATI) کرد.
معاون اجرایی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران با اشاره به این که افزایش سرعت در اجرای نظرسنجی‌ها همزمان با ارتقای کیفیت و دقت یکی از دغدغه‌های همیشگی ایسپا بوده است، افزود: در همین راستا نسبت به طراحی نرم‌افزار جامع گردآوری و پردازش اطلاعات اقدام کردیم. این نرم‌افزار انحصاری که ماحصل تلاش جمعی همکاران این مجموعه بوده، علاوه بر برخورداری از امنیت بالا در حفظ و نگهداری اطلاعات، دارای قابلیت‌های مختلف چون: رصد نتایج نظرسنجی همزمان با مرحله گردآوری اطلاعات، افزایش کیفیت اطلاعات گردآوری شده با استفاده از مکانیزم‌های نظارتی در نظر گرفته شده بر روی نرم افزار، ثبت موقعیت جغرافیایی پرسشگر در زمان پرسشگر، ثبت دقیق مدت زمان هر مصاحبه، افزایش سرعت اجرای طرح های نظرسنجی با انجام همزمان گردآوری و ورود اطلاعات توسط نرم افزار، ارزیابی عملکرد پرسشگران همزمان با حضور در میدان، فراهم کردن امکان کنترل رده سنی و جنسی در روش های انتخاب نمونه به شیوه تصادفی، امکان اصلاح و بازنگری در پرسش‌نامه بعد از حضور پرسشگران در میدان و حذف کاغذ و احترام به طبیعت است.

پرسشگران ایسپا چگونه آموزش می‌بینند؟
وی درباره چگونگی همکاری دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به عنوان پرسشگر با ایسپا خاطرنشان کرد:  ایسپا به منظور توانمندسازی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان جوان و ارتقای سواد نظرسنجی در حوزه روشی و اجرایی (گردآوری اطلاعات) نشست‌های تخصصی «نواندیش» را به صورت فصلی برگزار می‌‌کند. نشست مذکور سه محور کلی را با مرکزیت آموزش اصول و فنون نظرسنجی در نظر می‌گیرد؛ محور اول؛ اعداد سخن می‌گویند. محور دوم؛ یابنده باش و محور سوم تعامل و ارتباطات موثر در حوزه پرسشگری است.
شیرعلی ادامه داد: دانشجویان و فارغ التحصیلان با ثبت نام در این نشست و طی کردن آموزش های اولیه می توانند به عنوان پرسشگر با ایسپا همکاری داشته باشند. همچنین دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی که مراحل آموزش را سپری می کنند و در اجرای طرح های نظرسنجی مشارکت می‌کنند، با صدور کارت پرسشگری به عضویت باشگاه پرسشگران ایسپا در می آیند و می توانند از برخی از خدمات و تسهیلات آموزشی، پژوهشی و رفاهی ایسپا استفاده کنند.