۵۴۵ طرح اختتام‌یافته و ۲۱۰۰ مقاله‌ی چاپ‌شده در سال ۱۳۹۷/ انجام اقدامات اثربخش در توسعه‌ی علمی و فنی کشور

دکتر محمدرضا پورعابدی معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با روابط عمومی جهاددانشگاهی با اشاره به ساختار تشکیلاتی این معاونت گفت: به طور کلی، فعالیت‌های حوزه‌ی پژوهشی به دو بخش ستاد و صف تقسیم و فعالیت‌های ستادی در معاونت پژوهش و فناوری و فعالیت‌های حوزه‌ی صف در واحدها، پژوهشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری، گروه‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی انجام می‌شود.
وی افزود: معاونت پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی فعالیت‌های ستادی خود را از طریق شوراها، اداره کل و دفتر گروه‌های تخصصی انجام می‌دهد؛ فعالیت‌های سیاست‌گذاری کلان پژوهشی در این نهاد توسط شورای علمی جهاددانشگاهی، فعالیت‌های بسترسازی و زمینه‌سـازی تـوسط شورای نظارت و گسترش تشکیلات پژوهشی و شورای بررسی نهایی طرح‌ها و فعالیت‌های اجرایی ـ ستادی حوزه، توسط اداره‌کل راهبری پژوهش و فناوری، دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر، علوم پایه، فنی و مهندسی، پزشکی، کشاورزی و منابع طبیعی انجام می‌‌شود.

ساختارهای حوزه‌ی اجرایی
دکتر پورعابدی در رابطه با ساختارهای حوزه‌ی اجرایی (صف)، اظهار کرد: بخش عمده‌ی وظایف و فعالیت‌های اجرایی حوزه‌ی پژوهش و فناوری با بهره‌گیری از واحدها، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها، مراکز رشد و پارک‌ها انجام می‌شود؛ واحدهای اجرایی حوزه‌ی پژوهشی نیز وظایف و عملکردی دارند؛ به عنوان مثال در پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، جهاددانشگاهی با اخذ موافقت اصولی و قطعی از وزارت‌خانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و هم‌چنین، هیات امنای جهاددانشگاهی، تاکنون موفق به راه‌اندازی 3 پژوهشگاه (در مجموع شامل 9 پژوهشکده) و 20 پژوهشکده‌ی مستقل دیگر شده است که مطابق سازمان‌دهی به عمل آمده، پژوهش‌ها در گروه‌های پژوهشی وابسته به این پژوهشکده‌ها در قالب تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای صورت می‌گیرد.
وی افزود: در واحدها نیز علاوه بر پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها که به امر پژوهش مشغول هستند، پژوهش‌های بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای و مطالعاتی و هم‌چنین، خدمات مشاوره‌ی علمی و فنی توسط واحدهای جهاددانشگاهی انجام می‌شود که در دانشگاه‌های دولتی و مراکز استان‌ها مستقر هستند و تعداد آن ها 42 واحد است که 12 واحد در استان تهران و 31 واحد در مراکز استان‌ها مستقر هستند.
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در ادامه به ساختار گروه‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی این معاونت اشاره کرد و گفت: در ذیل ساختار واحدها، پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها، در مجموع 145 گروه پژوهشی و 136مرکز خدمات تخصصی فعال هستند؛ تنوع و تعدد ساختارهای پژوهشی و هم‌چنین گستره‌ی توزیع جغرافیایی، بیان‌گر اهمیت پژوهش و فناوری در جهاددانشگاهی بوده است؛ به گونه‌ای که گروه‌های پژوهشی و ساختارهای خدمات تخصصی، قادر هستند تا هم‌گام با سیاست‌های کلان کشور و نقشه‌ی جامع علمی در اقصی نقاط کشور، با توجه به نیازها و اقتضائات منطقه‌ای و ملی، اقدامات اثربخشی در توسعه‌ی علمی ـ فنی به انجام رسانند.

نیروی انسانی و جهادگران حوزه‌ی پژوهشی 
دکتر پورعابدی تعداد نیروی انسانی شاغل در حوزه‌ی پژوهشی جهاددانشگاهی تا پایان سال 1397 را 2 هزار و 672 نفر اعلام کرد و افزود: از این تعداد، 464 نفر (4/17 درصد) عضو هیات‌علمی و 2 هزار و 208 نفر (6/82 درصد) اعضای غیرهیات علمی بوده‌اند؛ هم‌چنین سهم نیروی انسانی تمام وقت این حوزه، معادل 2351 نفر (88 درصد) است و 321 نفر (12 درصد) نیروها نیز به صورت پاره‌وقت با حوزه‌ی پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی همکاری داشته‌اند.
وی تاکید کرد: برمبنای تعریف شورای پژوهش‌های علمی کشور، نیروی انسانی در هر واحد تحقیقاتی به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از: پژوهشگر، کارشناس، تکنسین و کارکنان خدماتی و پشتیبانی؛ در سال گذشته براساس تعریف شورای یادشده، حوزه‌ی پژوهشی دارای هزار و 421 پژوهشگر (464 نفر هیات علمی و 957 نفر غیر هیات علمی) بوده است.

تعداد طرح‌های پژوهشی در سال 1397
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی فعالیت‌های پژوهشی این نهاد را انجام طرح‌های پژوهشی، ارایه‌ی خدمات تخصصی، تهیه و تدوین مقالات علمی و تخصصی، تولید محصولات دانش‌بنیان و ثبت اختراع، تولید دانش فنی و فناوری، انتشار کتاب‌های حاصل از نتایج پژوهش‌ها و... برشمرد.

دکتر پورعابدی ادامه داد: براساس اطلاعات استخراجی از سامانه‌ی سامپ، در پایان سال 1397، تعداد 1108 طرح در حوزه‌ی پژوهشی جهاددانشگاهی در دست اجرا بوده که از مجموع آن‌ها، 508 طرح کارفرمایی و مابقی داخلی بوده است؛ (ترکیب طرح‌های داخلی مشتمل بر 168 طرح مصوب شورای بررسی نهایی طرح‌ها و گروه‌‌های تخصصی و 432 طرح از محل درآمد واحدها، پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها می‌باشد).

وی اضافه کرد: از میان 545 طرح پژوهشی آغاز شده در سال 1397، تعداد 40 عنوان مربوط به طرح‌‌های داخلی مصوب شورای بررسی نهایی طرح‌ها و گروه‌‌های تخصصی معاونت پژوهش و فناوری، 250 طرح مربوط به طرح‌‌های داخلی واحدها‏، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و 255 طرح مربوط به طرح‌‌های کارفرمایی بوده است؛ همچنین در این سال، تعداد 545 طـرح پـژوهشی اختتام یافته است که 46 عنوان آن مربوط بـه طـرح‌‌های مصوب شورای بررسی نهایی و گروه‌‌های تخصصی، 212 عنوان مربوط به طرح‌‌های داخلی واحدها، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها و مابقی (287 طرح) در زمره‌ی طرح‌‌های پژوهشی کارفرمایی بوده است.

مقالات و کتب علمی ـ تخصصی
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی در رابطه با مقالات و کتب علمی ـ تخصصی این معاونت، گفت: به‌منظور حفظ و تقویت جایگاه تحقیقاتی جهاددانشگاهی و ایجاد جریان موثر در نظام تحقیقاتی کشور، حضور در مجامع علمی و تخصصی و ارایه‌ی دستاوردهای پژوهشی، یکی از برنامه‌های مستمر این نهاد است.

دکتر پورعابدی افزود: براساس آمار ارسالی از واحدها، پژوهشگاه‌‌ها و پژوهشکده‌‌ها در سال 1397، تعداد 2100 مقاله توسط پژوهشگران جهاددانشگاهی تهیه‌ شده که در مجامع و نشریات علمی داخلی، خارجی و بین‌المللی، ارایه یا چاپ شده‌اند؛ از کل مقاله‌های تدوین شده توسط پژوهشگران جهاددانشگاهی، تعداد 1354 عنوان چاپ (751 عنوان در مجلات داخلی و 603 عنوان در مجلات خارجی) و 746 عنوان در همایش‌ها و مجامع علمی مختلف (452 مقاله در مجامع علمی بین‌المللی و 294 مقاله در مجامع علمی داخلی) ارایه شده است.

وی یادآور شد: در سال 1397، تعداد 48 عنوان کتاب در زمینه‌‌های مختلف علمی حاصل از اجرای طرح‌های پژوهشی توسط واحدها، پژوهشگاه‌ها و پژوهشکده‌‌های جهاددانشگاهی به چاپ رسیده است که از این مجموعه کتاب‌ها، 8/70 درصد آن به صورت تالیف و 2/29 درصد آن ترجمه بوده است.

شرکت در جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی
معاون پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی تصریح کرد: از دیگر فعالیت‌‌های این نهاد، شرکت در جشنواره‌‌های مختلف علمی است؛ از جمله مهم‌ترین این جشنواره‌ها، جشنواره‌ی بین‌المللی خوارزمی و فارابی، جشنواره‌ی تحقیقاتی علوم پزشکی رازی، جوان خوارزمی و جشنواره‌ی پژوهشگران برگزیده است که دکتر حمید گورابی از پژوهشگاه رویان در نوزدهمین دوره‌ی پژوهشگران برگزیده، به‌عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شد؛ هم‌چنین در همین دوره از جشنواره، حسن محمدی مجد از پژوهشکده‌ی تکنولوژی تولید به‌عنوان فناور برگزیده انتخاب شد.

اختراعات و اکتشافات
دکتر پورعابدی در پایان بیان کرد: در سال 1397، تعداد 8 اختراع و 70 ثبت ژن توسط واحدها، پژوهشگاه‌ها، پژوهشکده‌ها جهادانشگاهی به ثبت رسیده است که نسبت به سال 1396 که تعداد آن 47 عنوان بوده، 96/65 درصد افزایش داشته است.