ارایه ابزاری برای ارزیابی روان‌شناختی ناباروری

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی به نقل از سیناپرس، باروری یک فرایند فیزیولوژیکی در بدن موجودات زنده است که در انسان، ابعادی اجتماعی و ذهنی را نیز برای زندگی، همراه خود دارد. ناباروری یک مشکل بالینی رایج است که بنابر تخمین سازمان بهداشت جهانی، حدود 60 تا 80 میلیون زوج را در کل دنیا تحت تأثیر قرار داده است و شیوع آن در دنیا بین 10 تا 15 درصد تخمین زده می‌شود. افرادنابارور، علاوه بر مشکلی اصلی، دچار افسردگی، غم، ترس، ناکارآمدی، عدم کنترل و سطح بالایی از احساس نگرانی و گناه می‌شوند و معمولاً نسبت به بدن خود و اختلال عملکرد جنسی نگران هستند.

  افرادنابارور، علاوه بر مشکلی اصلی، دچار افسردگی، غم، ترس، ناکارآمدی، عدم کنترل و سطح بالایی از احساس نگرانی و گناه می‌شوند و معمولاً نسبت به بدن خود و اختلال عملکرد جنسی نگران هستند.

اختلال عملکرد جنسی یکی از نشانه‌های عدم وجود تنظیم مشکلات باروری است. «تنظیم باروری» عبارتی فنی است که به تغییر نگرش و وضعیت یک فرد نابارور نسب به مشکلات ناباروری خود و درمان و نتایج ممکن آن برمی‌گردد. برای این عبارت، یک مقیاس جهانی وجود دارد که به مقیاس تنظیم باروری یا اختصاراً FAS معروف است و توسط دانشمندی به نام گلوور و همکارانش به‌منظور ارزیابی تنظیم روان‌شناختی باروری معرفی شده است. استفاده از این مقیاس توسط درمانگرها باعث می‌شود که آن‌ها بتوانند وضعیت روان‌شناختی فرد نابارور را بهتر متوجه شده و از آن برای درمان بهتر او استفاده نمایند.

ولی علیرغم اهمیت تنظیم باروری، تا این اواخر هیچ مطالعه‌ای در این مورد در ایران انجام نشده بود. لذا برای رفع این نقیصه، محققینی از دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در مطالعه‌ای پژوهشی تلاش نموده‌اند تا با تعیین مشخصات روان‌سنجی ورژن فارسی FAS، یک مقیاس معتبر و قابل‌اعتماد برای ارزیابی تنظیم روان‌شناختی برای ناباروری ایرانی‌ها فراهم آورند.

این مطالعه بین مقطعی، روی 40 زن بارور (با بچه یا بدون بچه) و 40 زن نابارور در بیرجند انجام شده است. محققین با توجه به مطالعات پیشین، چهار گام را در پژوهش خود برداشتند.

در اولین گام، ادبیات پژوهش مرور شد. در دومین گام، ابزار موردنظر یا همان «مقیاس تنظیم باروری» ترجمه شد. در سومین گام، شاخص‌های محتوا و اعتبار ساخت محاسبه شدند و در گام چهارم نیز قابلیت و اعتبار ابزار فارسی سازی شده، ارزیابی شد.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ابزار تنظیم خانواده فوق، همراه با تنظیم یک سری پرسش‌های باقیمانده، می‌تواند یک مقیاس قابل‌اعتماد برای اندازه‌گیری ناباروری و وضعیت آن در جمعیت ایران باشد.

مرتضی حاجی حسینی، محقق مرکز تحقیقات بیماری‌های قلبی عروقی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند و چهار همکار دیگرش در این پژوهش می‌گویند: «نتایج نشان داد که در گروه زنان نابارور هیچ همبستگی معناداری بین نمره کلی تنظیم باروری، سن بیمار، سن همسر، طول ازدواج، طول ناباروری (سال)، و طول درمان (ماه) وجود نداشته است».

این محققان ادامه می‌دهند: «علاوه بر این، هیچ ارتباطی بین نمره کلی تنظیم باروری و شغل بیمار و شغل همسر نیز وجود نداشت. عدم ارتباط بین این نمرات و متغیرهای دموگرافیک بیان‌شده نشان می‌دهد که این مقیاس، یک ابزار مناسب برای اندازه‌گیری تنظیم روان‌شناختی در جامعه ایرانی است و به‌خوبی می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد».

حاجی حسینی و همکارانش با فارسی سازی ابزار FAS، روش مناسبی را برای تحلیل واکنش‌های روان‌شناختی در برابر مشکلات ناباروری و نتایج درمانی این مشکل بالینی-اجتماعی ارائه نموده‌اند. درواقع نتایج این مطالعه نشان داده است که مقیاس تنظیم باروری یا FAS، یک ابزار مناسب برای تحلیل واکنش روان‌شناختی در برابر مشکلات ناباروری و ارزیابی نتایج درمان این مشکل اجتماعی-بالینی به شمار می‌رود.

گفتنی است، نتایج این پژوهش در نشریه انگلیسی‌زبان International Journal of Fertility & Sterility وابسته به پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی منتشر شده است.