اهمیت راهبردی طرح بازآفرینی اقتصادی بناهای ارزشمند در احیای بافت تاریخی اصفهان

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی واحد اصفهان، دکتر الهام قاسمی رابط پروژه تسهیلگری بازآفرینی اقتصادی بناهای ارزشمند تاریخی شهر اصفهان با تاکید بر این که بناهای تاریخی به‌عنوان نشانه‌هایی زنده‌ از هویت فرهنگی و اجتماعی جوامع، نقش بالقوه‌ای در استمرار حافظه جمعی و انتقال میراث نسل‌ها دارند، اظهار کرد: افزون بر ارزش‌های نمادین و فرهنگی، این بناها دارای ظرفیت‌های اقتصادی قابل‌توجهی هستند که با انجام فرآیند «بازآفرینی اقتصادی» می‌توانند به نیروی محرکه‌ای برای توسعه پایدار شهری تبدیل شوند.

دکتر الهام قاسمی با تاکید بر این که بازآفرینی اقتصادی بناهای تاریخی رویکردی است که ضمن رعایت اصول حفظ و مرمت علمی و حفظ اصالت بنا، فعالیت‌های جدید و اقتصادی را در آن‌ها جایگزین می‌کند، توضیح داد: این شیوه نه تنها از نابودی و فرسودگی تدریجی این سرمایه‌ها جلوگیری می‌کند، بلکه آن‌ها را به کانون‌های فعال اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در فضای شهری تبدیل می‌کند و در نهایت باعث تقویت انسجام فضایی و پایه‌های اقتصادی و فرهنگی در بافت‌های تاریخی می‌شود.

رابط پروژه تسهیلگری بازآفرینی اقتصادی بناهای ارزشمند تاریخی شهر اصفهان با بیان اینکه  اصفهان با پیشینه‌ای غنی و مجموعه‌ای بی‌نظیر از بناهای تاریخی همواره با چالش حفاظت و بهره‌برداری پایدار از این میراث مواجه بوده است، تاکید کرد: بسیاری از این بناهای ارزشمند، به‌ویژه در محدوده مناطق 1 و 3 که در برگیرنده بافت تاریخی شهر اصفهان هستند، به دلیل نداشتن کاربری مناسب یا پیچیدگی‌های مالکیتی و حقوقی در معرض فرسودگی فیزیکی قرار گرفته‌اند.

وی افزود: در این راستا، جهاددانشگاهی واحد اصفهان در راستای ماموریت‌ها و پیشینه پژوهش‌های انجام شده طی دهه اخیر در حوزه بافت تاریخی و میراث فرهنگی، طرح «تسهیلگری بازآفرینی اقتصادی بناهای ارزشمند تاریخی شهر اصفهان» را تعریف کرد که از دیماه سال 1403 به کارفرمایی سازمان نوسازی بهسازی شهر اصفهان، متولی بافت تاریخی در شهر اصفهان، در حال انجام است.

دکتر قاسمی هدف اصلی این طرح ایجاد سازوکاری کارآمد برای شناسایی، ارزیابی و فراهم کردن مقدمات احیاء و بازآفرینی اقتصادی این بناها بر اساس تحقیقات میدانی و تسهیل فرآیندهای اجرایی است.

وی توضیح داد: در مرحله اول اجرای این طرح، طی مطالعات دقیق میدانی در محلات تاریخی منتخب از مناطق ۱ و ۳ اصفهان شامل امامزاده اسماعیل، جوباره، هارونیه، شهشهان، نقش‌جهان، علی‌قلی‌آقا، بیدآباد و درب کوشک، ۱۲۰ بنای دارای ارزش تاریخی، شناسایی و مستندسازی شدند که ارزیابی‌های اولیه و مذاکرات تیم تسهیلگر با مالکان نشان داد، ۲۵ پلاک از این مجموعه تمایل به فروش یا مشارکت در طرح را دارند.

عضو هیئت علمی گروه گردشگری جهاددانشگاهی واحد اصفهان با بیان این که در مرحله بعدی برای بناهای شناسایی شده، بسته فرصت سرمایه‌گذاری شامل مطالعات فنی، عملکردی، دسترسی و ریخت‌شناسی برای هر بنا تهیه شد، افزود: در ادامه روند طرح شناسایی مالکان، بررسی اسناد مالکیت، مذاکره با آن‌ها و تدوین بانک اطلاعاتی مالکان، شناسایی سرمایه‌گذاران و مذاکرات اولیه با آنان و نیز پلتفرمی جهت ذخیره اطلاعات پلاک‌ها، فهرست سرمایه‌گذاران و مالکین جهت تشکیل بانک داده طراحی شد که در حال تکمیل است.

وی تصریح کرد: این مرحله پایگاه داده‌ای ارزشمند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی را فراهم کرد و زمینه اتصال مالکان با سرمایه‌گذاران علاقه‌مند و نهادهای ذی‌ربط را ایجاد کرد.

به گفته دکتر قاسمی، نقشی که جهاددانشگاهی در این میان ایفا می‌کند شامل تسهیل رابطه مالکان و سرمایه‌گذاران و مدیران شهری، تبیین فرآیندهای حقوقی، فنی و مالی مرتبط با انتقال مالکیت، مرمت، بهره‌برداری آینده و ارائه مشوق‌ها و تسهیلات ویژه بافت های تاریخی است که توسط شورایعالی معماری شهرسازی صادر شده است.

وی با تاکید بر این که اجرای موفق این طرح پیامدهای مثبت زیادی برای شهر و بافت تاریخی اصفهان خواهد داشت، اظهار کرد: این طرح نخست، حفاظت کالبدی از بناهای تاریخی صورت گرفته و از فرسودگی یا اعمال تغییرات غیر اصولی و ناهماهنگ با اصالت آن‌ها ممانعت به عمل می‌آید. در بعد اقتصادی، احیاء این بناها و تخصیص کاربری‌های جدید مانند مراکز اقامتی، پذیرایی، فرهنگی-هنری، کارگاه‌های صنایع دستی و خانه‌های خلاق و نوآوری به تولید ارزش افزوده، رونق کسب‌وکارهای محلی و افزایش پویایی اقتصادی می‌انجامد. علاوه بر این، انگیزه سکونت و فعالیت در بافت تاریخی را افزایش داده و باعث سرزندگی و افزایش حس تعلق اجتماعی خواهد شد.

رابط پروژه تسهیلگری بازآفرینی اقتصادی بناهای ارزشمند تاریخی شهر اصفهان با اعتقاد بر اینکه بازآفرینی اقتصادی بناهای تاریخی تاثیر مستقیمی بر تقویت صنعت گردشگری اصفهان دارد، گفت: تبدیل این بناها به جاذبه‌های فعال گردشگری، تجربه گردشگران داخلی و خارجی را بهبود بخشیده و رضایت آنان را افزایش می‌دهد. ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار در زمینه‌های مرتبط با مرمت، مهمان‌پذیری، فرهنگ و هنر از دیگر مزایای این طرح است که به ارتقاء شاخص‌های توسعه انسانی و اقتصادی شهر کمک می‌کند. به همین ترتیب، این طرح یک اقدام راهبردی برای تحقق توسعه پایدار شهری، حفاظت از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس و ارتقای جایگاه جهانی اصفهان به‌عنوان شهری تاریخی، فرهنگی و خلاق است.