کتاب «توالی‌یابی نسل جدید» وارد بازار نشر شد

به گزارش روابط عمومی سازمان جهاددانشگاهی تهران، توالی‌یابی نسل جدید(مبانی، تجزیه و تحلیل جامع داده‌ها) در ۲۰ فصل و ۱۰۹۹ صفحه به‌همراه ضمائم آن با پیش‌گفتاری از مولف به رشته تحریر در آمده است.

این کتاب مجموعه‌ای از دانش و تجربه 15 ساله تدریس و پژوهش در بخش‌های مختلف کاربردی دانش بیوانفورماتیک در زمینه تجزیه و تحلیل داده‌های توالی‌یابی نسل جدید مولف این کتاب است که برای علاقه‌مندان آن نگارش شده است.

رشیدی‌منفرد، در بخش مقدمه کتاب آورده است:

برای زیست‌شناسی مدرن 3 نقطه‌ی عطف چشم‌گیر قابل ذکر است که روی حوزه‌های مختلف دانش زیست‌شناسی اثربخش بوده است. نقطه‌ی عطف اول به کشف ماده‌ی ژنتیک، مولکول دورشته‌ای مارپیچ DNA در سال 1953، به‌وسیله جیمز واتسون و فرانسیس کریک برمی‌گردد. با کشف ماده‌ی ژنتیک، مولکول DNA ، دانش زیست‌شناسی وارد دورانی بسیار متفاوت و درخشان با گذشته خود شد. در این دوران بسیاری از تحلیل‌ها و توصیف‌های زیست‌شناسان درباره پدیده‌های زیستی در دست مطالعه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به مولکول DNA مرتبط می‌شد.

او در ادامه تصریح کرده است که آن‌ها تلاش داشتند پتانسیل بالقوه این ماده‌ی شگفت‌انگیز را در پاسخ به علل تفاوت‌ها در پاسخ موجودات دارای حیات به نیازهای پیرامونی عنوان کنند. برای شناخت بیشتر این ماده‌ی شگفت‌انگیز مطالعات بسیاری در آزمایشگاه‌های مختلف در سراسر جهان انجام شد. نقطه‌ی عطف دوم به کشف روش تکثیر مولکول DNA یعنی PCR به کری مولیس در سال 1985، برمی‌گردد. پس از کشف PCR حوزه‌های جدیدی پیش روی پژوهشگران این عرصه به‌منظور توالی مولکول پلیمر DNA، مطالعه‌ی دقیق‌تر و حتی بهره‌گیری و دست‌کاری ژنتیکی موجودات فراهم آمد.

رشیدی‌منفرد، با بیان این‌که توالی مولکول دورشته‌ای DNA با سرعت زیادی به پیش می‌رفت، در ادامه خاطرنشان کرده است که در نسل اول این رخ‌داد کم‌نظیر در حوزه‌ی زیست‌شناسی، پژوهشگران حوزه‌های مختلف علوم نیز به کمک زیست‌شناسان آمدند و ابزارهای لازم برای افزایش سرعت آن توسعه پیدا کرد به‌نحوی که در پایان روش‌های نسل اول توالی‌یابی DNA دیگر نیاز نبود یک پژوهشگر برای تعیین توالی یک قطعه به طول 1000 نوکلئوتید به تهیه ژل‌های پلی‌آکریل آمید مبادرت بورزد که کاری سخت و خسته‌کننده و نیز مستلزم چندین ساعت زمان با کار مداوم بود.

مولف ادامه داده است: یعنی با ابداع روش‌هایی اتومات که نیازی به تهیه ژل نداشته و با سرعت و دقت بالاتری این عمل را انجام می‌دادند، شوق و ذوق‌های فراوانی در دل پژوهشگران این عرصه‌ی گسترده برای شناخت و ناشناخته‌های فراوان برانگیخته شد. اگرچه، روش‌های اتومات عرصه‌ی فعالیت پیش روی پژوهشگران علوم زیستی را گسترده‌تر کرد، اما ناشناخته‌های ماده‌ی ژنتیک در دل سلول‌های موجودات بسیار متنوع حیات و شیوه‌ی کارکرد پیچیده‌ی آن به‌نحوی که هر چه بیشتر در این مسیر پیش می‌رفتند بر سئوالات پیش‌آمده در این‌باره و جلوه‌ی پیچیده‌ی درک سازوکارهای حیات افزوده می‌شد.

در ادامه این بخش آمده است که سرگردانی و اشتیاق فراوان پیش‌آمده برای توسعه‌ی روش‌های سریع‌تر و با تولید داده‌ی بسیار بیشتر برای شناخت این ماده‌ی جادویی در نهایت به کشف و توسعه‌ی روش‌های نسل جدید(دوم و سوم) توالی‌یابی  DNA منجر شد، در واقع نقطه‌ی عطف سوم در دنیای زیست‌شناسی مدرن به کشف و توسعه‌ی روش‌های توالی‌یابی نسل جدید بازمی‌گردد.

این کتاب ظرفیت مناسبی برای درک بهتر مبانی و پژوهش‌ها، در حوزه‌های مختلف آن پیش روی دانش‌پژوهان و پژوهشگران این عرصه است. کسی که در حال پژوهش در یک عرصه‌ی تخصصی مرتبط است باید علاوه‌بر مطالب مطرح‌شده در این کتاب از سایر منابع لازم استفاده کند. این کتاب جایگزین همه‌ی منابع و پژوهش‌ها در آن عرصه نیست، اما راه‌گشایی مناسب برای هدایت پژوهشگر به‌منظور انجام درست یک پروژه‌ی هدف‌گذاری شده است.