انجمن علمی مالکیت فکری تاسیس می‌شود

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، همایش مالکیت فکری در صنایع خلاق و فرهنگی به همراه نشست سراسری مالکیت فکری پارک‌های علم و فناوری کشور، امروز 20 اردیبهشت ماه توسط پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی در سالن همایش‌های بین المللی دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.

دکتر محمد حسین ایمانی خوشخو رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی در این همایش گفت: ما نمی‌توانیم دانش، فناوری، خلاقیت، تشویق جوانان را بدون این که آن‌ها بدانند نتیجه کارشان به کجا می‌رسد و تا چه میزان مالک ایده‌شان هستند را فراهم کنیم. اهمیت این موضوع باعث شد تا سازمان مالکیت فکری در جهان تشکیل شود و روزی را به آن اختصاص دهد. امروزه همه دولت‌ها به دنبال تحقق این قضیه هستند.

وی افزود: در حال حاضر ایده پردازان ایرانی نمی‌دانند که هنگامی که ایده‌ای به ذهنشان خطور پیدا می‌کند به کجا مراجعه کنند و آن را به ثبت برسانند تا اتفاق بدی برای آن ایده‌شان رخ ندهد و سر از جای دیگری در نیاورد.

ذکتر ایمانی با اشاره به این که امسال سازمان وایپو بر قشر جوان تاکید کرده است، گفت: ما نیز در ایران باید مساله مالکیت فکری را ساماندهی کنیم. خوشبختانه اکنون در وزارت علوم تحقیقات و فناوری با تأسیس معاونت فناوری به جد به این مساله پرداخته می‌شود. جلساتی نیز در پارک علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی تشکیل دادیم و دفتری ویژه پیرامون این مساله ایجاد کردیم.

وی تاکید کرد: متاسفانه گرچه هم اکنون دستگاه‌های مختلف به این مساله ورورد پیدا کرده‌اند اما یکپارچگی و هماهنگی میان آنها کمتر دیده می‌شود.

رییس پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاددانشگاهی بیان کرد: امیدواریم از دل این همایش‌ها و نشست‌ها فرایندی طراحی کنیم که جوانان خلاق ایده پرداز که می‌خواهند در این عرصه شرکت کنند راحت‌تر بدانند باید به کجا مراجعه کنند و حامی‌های آنها چه کسانی هستند.

دکتر ایمانی خاطرنشان کرد: در این همایش به دنبال ایجاد انجمن مالکیت فکری هستیم که پس از اخذ مجوز علمی از وزارت علوم بتواند به شکل مستمر فعالیت خود را آغاز کند. همچنین امروز از دل این همایش پیشخوان مالکیت فکری رونمایی می‌شود که با افتتاح آن دغدغه جوانان ایده پرداز در سالی که شعار آن دانش بنیان است از میان برود.

لزوم تأسیس مراکز داوری تخصصی برای حل مسائل مالکیت فکری

دبیر مالکیت فکری در ابتدای این همایش در رابطه با روند اجرای این همایش توضیحاتی ارائه داد.

سپس سهراب سلامت وکیل دادگستری در حوزه مالکیت فکری و مشاور شرکت‌های پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در همایش" مالکیت فکری پارک‌های علم و فناوری" عنوان کرد: بخش غالب مالکیت فکری به اقتصاد ارتباط دارد. اکنون یک شرکت موفق بر اساس استاندارد جهانی نیاز به دو پایه "مالی و حسابداری" و "حقوقی" دارد، در غیر این صورت با گرفتاری‌های فراوان و مشکلات متعدد مالیاتی، ارزش افزوده و مالی و حسابداری مواجه خواهند شد که نیاز به مشاوره دائم دارند از این رو ضرورت دارد متولیان امر در حوزه مالی به این افراد کمک کنند.

وی افزود: اکنون شرکت‌ها در بخش حقوقی با دو بخش مشکل دارند. این شرکت‌ها هرچند آموزش‌های لازم را دیده‌اند اما هنوز اشراف کافی به موضوع حاکمیت فکری ندارند و می‌خواهند طرح‌های افشا یا کپی رایت شده را ثبت اختراع کنند. این مساله ناشی از یک سری ناآگاهی است. همچنین شرکت‌های خلاق و نوآور با اصل سرزمینی بودن آشنایی کافی ندارند. ما بسیار مواجه بودیم که فردی اختراعی داشته و اعلام کرده نمونه آن در خارج از کشور ثبت شده اما در ایران ثبت و درج نشده است و ثبت نمونه طرح خارجی در ایران دارند. این مسائل ناشی از بی اطلاعی آنها از مسائل حقوقی حوزه مالکیت معنوی و فکری است.

وی بیان کرد: همچنین آنها با قوانین استخدامی آشنایی کامل ندارند؛ از این رو قراردادهایی را منعقد می‌کنند که بر خلاف نظم عمومی است. این شرکت‌ها باید با سه رکن ایجاد محصول، حفاظت و تجاری سازی محصول آگاهی حقوقی داشته باشند.

وی ادامه داد: اکنون برای رفع این مساله دو راه حل کوتاه مدت و بلند مدت وجود دارد؛ برای راه حل کوتاه مدت این مساله باید قرارداد فرم و برای برنامه بلند مدت باید مراکز مشاوره و مراکز داوری تخصصی ایجاد شود.

توجه به بحث مالکیت فکری در 5 حوزه راهبردی وزارت عتف

دکتر علی خیرالدین معاون فناوری و نوآوری وزارت عتف نیز در این همایش گفت: مقام معظم رهبری همیشه به بحث گفتمان پیشرفت علم و فناوری که خوشبختانه امسال نیز فرمان به تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین مطرح شد و ما در وزارت علوم برنامه‌های متنوعی در حوزه فناوری و نوآوری داریم. یکی از تاکیدهای ما بحث مالکیت فکری است.

وی افزود: ما پنج حوزه راهبردهای برای معاونت در دانشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری، پژوهشگاه‌ها، نت ورکینگ و شبکه سازی و نظام ملی نوآوری تعریف کرده‌ایم. در تمامی این حوزه‌ها به نقش مالکیت فکری به شدت مشاهده می‌شود. اکنون بحث سند ملی نظام نوآوری را ایجاد کردیم. تدریس‌های تخصصی را داریم و در حال برنامه ریزی برای بحث مالکیت فکری و اشتغال زایی و ایجاد پارک علم و فناوری بین المللی هستیم.

خیرالدین تصریح کرد: خیلی از دفاتر مالکیت فکری ما در پارک‌ها و دانشگاه‌ها فعال نیست، بنابراین بودجه حمایتی را گذاشتیم بین 50 تا 100 میلیون که این حوزه مالکیت فکری ما فعال شود. همچنین بحث نشست‌های حضوری و مجازی داشتیم که خوشبختانه بازتاب خوبی داشت. دو دوره آموزش حضوری برای مسوولان پارک‌های علم و فناوری در حوزه مالکیت فکری و همچنین آموزش مجازی برای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها داشتیم.

معاون فناوری و نوآوری وزارت عتف خاطرنشان کرد: اکنون رتبه ایران در حوزه علمی و تولید مقاله بسیار خوب است و در حوزه نوآوری نیز خوشبختانه رشد خوبی داشتیم و از رتبه 120 به 60 رسیده‌ایم و در حوزه فناوری نیز رتبه 71 را داریم بنابراین مساله مالکیت فکری می‌تواند در حوزه فناوری و نوآوری تاثیرگذار باشد.

غفلت از مساله مالکیت معنوی عقب ماندگی کشور را رقم می زند

در ادامه محمد علی میرطاهری رییس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور گفت: در دنیای کنونی نتوانسته‌اند توسعه پایدار محور اصلی بلند مدت همه کشورها است و نقش صنایع خلاق فرهنگی در این خصوص بسیار ویژه ارزیابی می‌شود. سرمایه اصلی اقتصاد خلاق، هوش و خلاقیت ذهنی است بنابراین کشورهای در حال توسعه در این خصوص می‌توانند با بهره گیری از نوآوری‌های فکری و ظرفیت‌های بومی و فرهنگی خودش توانمند و مترقی شوند چراکه ماده خام برای ورود به این صنعت سرمایه انسانی هوشمند و خلاق است.

وی افزود: یکی از ارکان هایاصلی اقتصاد مقاومتی، اقتصاد خلاق و فرهنگ محور است. خدا را شکر امروزه به همت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد فناوری‌های نرم و توسعه خلاق، شرکت‌های فعال در حوزه اقتصاد خلاق فرهنگی به عنوان شرکت‌های دانش بنیان نوع سه شناخته شده و مورد حمایت قرار می‌گیرند و اما مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز به عنوان یگانه متولی صدور سند ثبت مالکیت‌های صنعتی و نماینده سازمان بین المللی مالکیت فکری (وایپو) در کشور همسو با دیگر ارگان‌های مسوول آمادگی کامل خودش را جهت حمایت و کمک به چرخه تولید ثروت در اقتصاد خلاق فرهنگی اعلام می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: نقش مالکیت فکری در توسعه صنایع خلاق و دانش بنیان بر کسی پوشیده نیست. حمایت از این حقوق عامل کلیدی در همه کشورها با هر سطح از توسعه محسوب می‌شود و در هر شرایطی می‌تواند تسهیل گیر مسیر توسعه ملی باشد. یقیناً هرچه قوانین حمایتی و ضمانت‌های اجراهایی حقوقی و کیفری برای مالکان دارایی‌های فکری قوی‌تر باشد نوآوران با دغدغه کمتری و با انگیزه بیشتری فعالیت و ابتکار خودشان را ارائه می‌دهد. حال چه آثاری به عنوان صنایع خلاق باید شناخته شود؟ طیف وسیعی و متنوعی را می‌توان نام ببریم. انواع فیلم‌ها، هنرهای تجسمی، نقاشی‌ها، صنایع دستی و سایر مواردی از این قبیل.

وی تصریح کرد: دو نوع حمایت " مالکیت ادبی و هنری یا کپی رایت" و " مالکیت صنعتی" در حوزه حمایت مالکیت فکری بر مصادیق صنایع خلاق و فرهنگی قابل اعمال است. مالکیت ادبی و هنری در آثاری از جمله سینما، انیمیشن‌ها، نشریه‌ها، موسیقی‌ها وعمدتا از طریق مالکیت ادبی و هنری می‌تواند در یک چهارچوب حقوقی حمایت قرار بگیرد.

میرطاهری ادامه داد: در حوزه مالکیت صنعتی، سایر مصادیق صنایع خلاق از جمله هنرهای تجسمی، طراحی‌ها، معماری‌ها، صنایع دستی، طرح‌های لباس، پوشاک در غالب ثبت طرح‌های صنعتی توسط مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد مورد حمایت قرار می‌گیرد. طرح صنعتی تلفیقی از هنر و صنعتی است که با برخورداری از پتانسیل بالای قانونی می‌تواند آثار مختلفی از جمله پوشاک، مد و لباس و سایر اقلام تزئینی به ثبت برسد.

رییس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یادآور شد: معماری ایرانی حوزه ساختمان سازی یکی از دغدغه‌های اصلی کشورمان محسوب می‌شود که طی سال‌های اخیر مغفول واقع شده است که می‌تواند به عنوان طرح صنعتی ثبت شود و ترویج گر فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد. این اقدام جلوگیری می‌کند از نفوذ فرهنگ سایر کشورها در بخش طراحی ساختمان و معماری کشورمان و به عنوان یکی از فعالان آثار به اقتصاد خلاق و فرهنگی معرفی کند.

به گفته وی، ثبت محصولات مربوط به صنایع دستی مناطق مختلف کشور که از تنوع فرهنگی بسیاری برخوردار است تحت عنوان نشانه‌های جغرافیایی می‌تواند یکی از طرق ثروت آفرینی و پویای اقتصاد زیست بوم فرهنگی کشور محسوب شود.

وی در خصوص حمایت از صنایع فرهنگی از طریق علامت تجاری و اختراعات گفت: از طریق ثبت علایم تجاری و اختراعات می‌توان به صورت غیر مستقیم به بالندگی صنایع خلاق و فرهنگی یاری رساند. مانند ثبت برندهای محصولات فرهنگی، نرم افزارها و ثبت اختراع‌هایی مانند ربات نقاش. همچنین با ثبت اختراعات بین المللی مصادیقی از علامت و اختراع که دارای محتوای فرهنگی و هنری هستند می‌تواند به اشاعه فرهنگ ملی و بومی کشور کمک کند.

وی تصریح کرد: چالش‌ها و معضلاتی که ما در شرایط فعلی در این خصوص داریم. عدم فرهنگ سازی سازنده در جامعه در زمینه آشنایی صاحبان دارای های خلاق و فرهنگی، مالکیت صنعتی است. به اصطلاح مستقل و جزیره‌ای عمل کردن برخی از ارگان‌های ذی ربط در این حوزه است. عدم ارائه آموزش‌های لازم به هنرمندان، صاحبان هنرهای دستی و نویسندگان در خصوص مزایا و جوانب حقوقی آثار ثبت و حمایت قانونی از دارایی‌های فکری است.

میرطاهری گفت: اکنون این مرکز اقداماتی پیرامون این مساله انجام داده است. طی یکسال اخیر با رویکرد جدیدی وارد موضوع شده است که نگرشی دانش محور و مبتنی با دیگر دستگاه‌ها و ارگان‌ها است و خود را ملتزم می دانیم حمایت از شرکت‌های دانش بنیان. با توجه شعار" تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین" سعی‌مان بر این است به سرعت موانع موجود بر سر راه دانش بنیان که مرتبط با موضوع مالکیت فکری است را برداریم.

وی افزود: اکنون اقداماتی نیز در این رابطه انجام شده است. راه اندازی پنجره تجاری سازی طرح‌های صنعتی در پروتال مرکز مالکیت معنوی از جمله آنهاست. از این طریق ما مخترعان و اختراعاتی که به ثبت رسیده است از این پنجره به سرمایه گذاران و تولید کنندگان معرفی می‌کنیم.

وی اظهار کرد: تداوم همکاری‌های مشترک با پارک‌های علم و فناوری، پژوهشکده‌های فرهنگی و هنری، دانشگاه‌ها، ارائه آموزش‌های لازم به مخاطبان به خصوص شرکت‌های دانش بنیان از دیگر اقدامات این مرکز است. یکی از اقداماتی که اخیراً انجام شده آموزش به صورت وبیناری به شرکت‌های دانش بنیان است.

رییس مرکز مالکیت معنوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ادامه داد: اخیراً با جهاددانشگاهی تفاهم نامه‌ای منعقد کردیم که انشاالله بتوانیم در حوزه‌های آموزشی اقداماتی مشترکی انجام خواهیم داد. همچنین با اقداماتی که صورت گرفت در سال 2021 ارتقای هفت رتبه‌ای ایران را داشتیم و کسب رتبه 14 در سرانه طرح‌های ثبت شده در دنیا برای کشور ایران بوده است.

وی گفت: از برنامه‌های که طی چند روز آینده انجام خواهیم داد، اتصال الکترونیکی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش بنیان است. شرکت‌های دانش بنیان از این طریق به ما معرفی خواهند شد که ما بدون نوبت و در کمترین زمان آموزش‌های لازم بدهیم و از اختراعات و طرح‌های آنها حمایت کنیم.

میرطاهری بیان کرد: از دیگر اقداماتی که انجام شده و تصویب شده و جلسه اول آن طی چند روز آینده تشکیل خواهد شد، تشکیل شورای راهبردی مالکیت فکری برای اولین بار در سازمان ثبت هفته‌های آینده برگزار خواهد شد و ما سعی خواهیم کرد یک انسجام و هم افزایی را بین دستگاه‌های مالکیت فکری بیشتر و مورد توجه قرار دهیم.

وی اظهارداشت: همچنین تعاملات مشترکی با وزارت آموزش و پرورش جهت آموزش عمومی مالکیت فکری به دانش آموزان داشتیم که متاسفانه این موضوع تاکنون در کتب درسی دانش آموزان به آن شکلی که انتظار می‌رود مورد درج قرار نگرفته است و هرچه هم مکاتبه می‌کنیم تا به امروز پاسخی دریافت نکرده‌ایم. از وزیر آموزش پرورش و مسوولان خواهش می‌کنم به موضوع مالکیت فکری مورد توجه قرار دهند زیرا اگر مغغول باقی بماند، کشورمان دچار عقب ماندگی می‌شود و ما آمادگی لازم را داریم که در این رابطه همکاری‌های لازم را انجام دهیم.

به گزارش خبرگزاری سیناپرس، وی در پایان گفت: همچنین ظرف چند روز آینده انشاالله پروژه تیکس راه اندازی خواهیم کرد. پلتفرمی را طراحی کرده‌ایم که یک ارتباط مستقیمی با شرکت‌های دانش بنیان و پارک‌های علم و فناوری داشته باشیم و آموزش‌های لازم را با این پلتفرم در اختیار پارک‌های علم و فناوری قرار دهیم.